متاورس چیست و چطور کار می‌کندمتاورس

این روزها هرجا را نگاه کنید، اثری از بحث داغ «متاورس Metaverse» می‌بینید. اما متاورس چیست؟ فیسبوک برای کار روی این پروژه، هزاران مهندس را در اروپا به کار گرفته است. از طرف دیگر، شرکت‌های تولیدکننده بازی‌های ویدئویی نیز اهداف و برنامه‌های بلندمدتی برای این پدیده دارند، پدیده‌ای که قرار است برجسته‌ترین رویداد آنلاین در آینده نزدیک باشد.

هنوز نمی‌دانیم که آیا متاورس همان آینده‌ای است که در انتظارش بوده‌ایم، یا صرفاً رؤیای بلندپروازانه دیگری است از مارک زاکربرگ که طبق انتظار پیش نمی‌رود یا در بهترین حالت، تا سال‌ها مورد استفاده همگانی قرار نمی‌گیرد.

مسئله دیگری که بسیاری را نگران کرده این است که آیا این دنیای جدید نیز متعلق به غول رسانه‌های اجتماعی، فیسبوک، خواهد بود؟ شرکتی که به شخصی‌ترین و خصوصی‌ترین داده‌های افراد دسترسی دارد و همین حالا هم به این متهم شده که نمی‌تواند جلوی پخش محتوای نامناسب را بگیرد.

متاورس چیست؟

متاورس را می‌توان اینترنتی در نظر گرفت که زنده شده یا به قالب سه‌بُعدی درآمده باشد. بهترین پاسخ برای سوال «متاورس چیست» را طبیعتا می‌توان از خالق آن گرفت. زاکربرگ متاورس را محیطی مجازی توصیف کرده است که کاربرانش می‌توانند به‌جای نگاه کردن به صفحه، وارد آن شوند. متاورس دنیایی از جوامع مجازی به‌هم‌متصل و بی‌انتهاست که افراد می‌توانند در آن یکدیگر را ملاقات کنند و کنار هم کار یا بازی کنند. تمام این‌ها با استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی، عینک‌های واقعیت افزوده، نرم‌افزارهای تلفن‌های هوشمند و دستگاه‌های دیگر میسر می‌شوند.

به گفته ویکتوریا پتروک، تحلیل‌گر فناوری‌های نوظهور، متاورس بر سایر جنبه‌های زندگی آنلاین، ازجمله خرید و شبکه‌های اجتماعی نیز تأثیر می‌گذارد.

اگر از او بپرسید متاورس چیست در پاسخ می‌گوید: «متاورس، انقلاب بعدی دنیای اتصالات و ارتباطات است که همه‌چیز و همه‌کس را در دنیایی شبیه به همین دنیا، دور هم جمع می‌کند؛ در این دنیای همزاد، افراد به همان شیوه‌ای که زندگی واقعی خود را می‌گذرانند، در یک زندگی مجازی هم به سر می‌برند.»

اما همان‌طور که تیانگ گویان، مسئول رهگیری فناوری‌های همه‌گیر از شرکت تحقیقاتی گارتنر، گوشزد می‌کند: «نکته اینجاست که برچسب زدن و اسم گذاشتن روی چیزی که هنوز خلق نشده کار سختی است.»

همچنین فیسبوک نیز این نکته را یادآوری کرده است که محصولات لازم برای متاورس، طی ده تا پانزده سال آینده طراحی و تولید می‌شوند. جالب است بدانید اصطلاح متاورس برای اولین بار در سال 1992 توسط نیل استفنسون در کتابش با نام اسنوکرش Snow Crash ابداع شد.

در متاورس چه کارهایی می‌توان انجام داد؟

شاید اگر با کاربردهای آن آشنا شویم، به شکل بهتری درک کنیم که واقعا متاورس چیست. کنسرت‌های مجازی، مسافرت‌های آنلاین، پرو لباس و خرید دیجیتالی آن ازجمله کارهایی هستند که در متاورس امکان‌پذیر می‌شوند.

به‌خصوص در این روزها که با بحران کرونا کلنجار می‌رویم، متاورس می‌تواند دورکاری را هم متحول کند؛ تصور کنید به‌جای تماس تصویری با همکاران‌تان، بتوانید به‌صورت مجازی یکدیگر را ملاقات کنید.

فیسبوک اخیراً نرم‌افزاری به نام Horizon Workrooms را برای کمک به برگزاری جلسات کاری عرضه کرده است. برای استفاده از این نرم‌افزار باید از هدست‌های واقعیت مجازی اکیولس استفاده کرد. البته بازخوردهای اولیه از این محصول چندان مثبت و امیدوارکننده نبوده است. این هدست‌ها دست‌کم سیصد دلار قیمت دارند که باعث می‌شود در همان ابتدای کار، امکان تجربه این فناوری نوآورانه و بی‌سابقه از بسیاری از کاربران گرفته شود.

بااین‌حال، آن دسته افرادی که از پس پرداخت این هزینه برمی‌آیند، می‌توانند به‌آسانی از طریق آواتارهایشان بین دنیاهای مجازی شرکت‌های گوناگون جابه‌جا شوند.

زاکربرگ می‌گوید: «بسیاری از تجارب متاورس درباره این است که بتوانیم به‌سرعت از تجربه‌ای به تجربه دیگر جابه‌جا شویم.»

پیش از هر چیز، شرکت‌های فناوری باید برای اتصال بسترهای آنلاین خود به یکدیگر چاره‌ای بیندیشند. از نگاه پتروک: «این امر مستلزم این است که شرکت‌های رقیب روی مجموعه‌ای از استانداردها به توافق برسند تا پراکندگی پیش نیاید و مثلاً عده‌ای در متاورس فیسبوک و عده‌ای دیگر در متاورس مایکروسافت نباشند.»

آیا فیسبوک تمام تمرکزش را به متاورس اختصاص خواهد داد؟

واقعیت این است که زاکربرگ روی متاورس، پدیده‌ای که آن را نسل آینده اینترنت می‌داند، سرمایه‌گذاری عظیمی انجام داده است، زیرا معتقد است این فناوری نقشی حیاتی در دنیای اقتصاد دیجیتال ایفا خواهد کرد. طبق پیش‌بینی او، به‌زودی فیسبوک در نگاه مردم، نه یک رسانه اجتماعی صرف، که شرکتی متاورس خواهد بود.

همان‌طور که وبسایت خبری ورج پیش‌بینی کرده بود، زاکربرگ در کنفرانس سالانه فیسبوک که چندی پیش برگزار شد، نام حقوقی شرکت را به «متا» تغییر داد. با این حرکت، زاکربرگ نرم‌افزارهایی همچون فیسبوک و اینستاگرام را زیرمجموعه شرکت مادری قرار داده که تمرکز اصلی‌اش بر متاورس است.

عده‌ای از منتقدان بر این باورند که این جنجال‌ها صرفاً تلاشی است از جانب فیسبوک برای فرار از زیر بار پاسخ‌گویی به بحران‌های اخیرش، ازجمله اعتراض به انحصاری کردن بازار، شهادت رسواکننده کارکنان سابق و دغدغه‌های مربوط به سوءمدیریت و سوءاستفاده از اطلاعات.

فرنسس هوگن، کارمند سابق فیسبوک که بسترهای این شرکت را متهم به آسیب‌رسانی به کودکان و تحریک خشونت‌های سیاسی کرده است، قصد دارد مقابل کمیته پارلمانی بریتانیا حاضر شود و درباره ادعاهای خود شهادت بدهد. هدف این کمیته، تصویب و اجرای قوانینی برای امنیت آنلاین است.

آیا پروژه متاورس منحصر به فیسبوک است؟

خیر. طبق گفته‌های خود زاکربرگ، «یک شرکت» به‌تنهایی نمی‌تواند متاورس بسازد.

به عقیده گویان، تنها بدین‌خاطر که فیسبوک متاورس را به بحثی پرسروصدا تبدیل کرده، نمی‌توان نتیجه‌گیری کرد که خودش یا یکی دیگر از غول‌های فناوری این حوزه را تحت سیطره خود درخواهند آورد.

تولیدکننده‌های بازی‌های ویدئویی ازجمله شرکت‌هایی هستند که نقشی مهم را در این مسیر برعهده گرفته‌اند. شرکت اپیک گیمز، سازنده بازی محبوب فورتنایت، یک‌میلیارد دلار سرمایه را به برنامه‌های بلندمدت خود برای ساخت متاورس اختصاص داده است. شرکت روبلاکس، از دیگر شرکت‌های برجسته این حوزه، رویکرد خود را نسبت به متاورس این‌طور خلاصه کرده است: «متاورس به افراد اجازه می‌دهد از طریق میلیون‌ها تجربه سه‌بُعدی، با هدف یادگیری، کار، بازی، خلق چیزهای جدید یا صرفاً برای برقراری ارتباط، دور هم گرد آیند.»

برندهای معروف در زمینه‌های دیگر هم وارد این حوزه شده‌اند. در ماه ژوئن، خانه مد گوچی برای ساخت زیورآلات و لوازم جانبی دیجیتال با روبلاکس همکاری کرد. برندهای کوکاکولا و کلینیک نیز توکن‌های دیجیتالی فروخته‌اند که گامی مهم برای دستیابی به متاورس به شمار می‌رود.

بااین‌حال، علاقه زیاد زاکربرگ به متاورس چندان با عقاید بنیادین مشتاقان این حوزه جور درنیامده. این علاقه‌مندان، متاورس را راهی برای آزادسازی فرهنگ آنلاین از بسترهایی همچون فیسبوک می‌دانند، شرکت‌هایی که فرض می‌کنند صاحب حساب‌های کاربری، تصاویر، پست‌ها و پلی‌لیست‌های افراد هستند و آنچه را از این داده‌ها به دست می‌آورند آزادانه به فروش می‌گذارند.

استیو یانگ، مسئول سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکت کیندرد ونچرز، دراین‌باره می‌گوید: «ما باید بتوانیم بدون زیرنظر بودن و رهگیری شدن، به‌آسانی در اینترنت بگردیم و کارهای آنلاین‌مان را انجام دهیم.»

آیا متاورس شگرد جدیدی است برای دسترسی به داده‌های خصوصی افراد؟

این‌طور که به نظر می‌رسد، فیسبوک می‌خواهد مدل کسب‌وکار خود، که مبتنی بر استفاده از داده‌های شخصی کاربران و فروش آنها به مؤسسات تبلیغاتی است، را وارد متاورس هم بکند.

زاکربرگ در یکی از جلسات اخیر خود گفته است: «تبلیغات همچنان بخش مهمی از راهبرد ما در همه شبکه‌های اجتماعی باقی می‌ماند و احتمالاً بخش چشمگیری از متاورس را هم به خود اختصاص خواهد داد.»

به عقیده گویان، این مسئله نگرانی‌ها و دغدغه‌های جدیدی را درباره حریم خصوصی ایجاد می‌کند: «به‌جز همه آنچه امروزه با آنها درگیریم، باید مسائل بالقوه آینده را هم در نظر داشته باشیم؛ چون هنوز مطمئن نیستیم متاورس چه کارهایی می‌تواند انجام دهد.»

پتروک، که نگران سیطره فیسبوک بر این حوزه است، می‌گوید: «این نگرانی‌ها کاملاً بجاست، چون متاورس بسیار بیشتر از فناوری‌های کنونی به داده‌های خصوصی نیاز خواهد داشت. به همین دلیل، احتمال سوءاستفاده و پخش اطلاعات نادرست نیز در متاورس بیشتر می‌شود، به‌خصوص بدین خاطر که مشکلاتی از این دست در بسترهای کنونی هم حل نشده‌اند. به نظر من کسی به این ریزه‌کاری‌ها فکر نمی‌کند؛ یعنی کسی نگران مشکلاتی که متاورس می‌تواند برای حریم خصوصی افراد ایجاد کند نیست.»

اگر شما پاسخ بهتری برای سوال «متاورس چیست» دارید یا می‌توانید به گونه‌ای جدید و جذاب آن را توضیح دهید، نظرتان را در قسمت کامنت‌ها برای ما بنویسید.

جدیدترین اخبار هوش مصنوعی ایران و جهان را با هوشیو دنبال کنید