موج انتقادی هنرمندان نسبت به عدم رعایت حق نشر آثارشان توسط هوش مصنوعی

فضای شبکه‌های اجتماعی در هفته اخیر به بستر بحث و جدل هنرمندان درباره هنر خلق‌شده به‌وسیله هوش مصنوعی و نقض حقوق جامعه هنری تبدیل شد. پیش از این هم هنرمندان زیادی به سرویس‌های خلق تصویر مبتنی‌بر هوش مصنوعی با استفاده از آثارشان، واکنش نشان داده بودند اما این‌بار به نظر می‌رسد که تعداد زیادی از آنها با یکدیگر هم‌صدا شدند و اقدام به راه‌اندازی کمپین اعتراضی در مقابل آثار تولید‌شده به‌وسیله هوش مصنوعی کردند.

وب‌سایت ArtStation یکی از انجمن‌های محبوب تولیدکنندگان، هنرمندان و کارگردانان هنریست که در آن پیرامون مباحث مختلف آثار هنری بحث می‌شود. این انجمن اما در هفته گذشته میزبان یکی از داغ‌ترین مباحث پیرامون فناوری هوش مصنوعی بود که خیلی زود، دامنه این اعتراضات به شبکه‌های اجتماعی از جمله فیسبوک و توییتر هم کشیده شد. یکی از هنرمندان در حساب کاربری توییتر خود نوشت: «هوش مصنوعی هنری را خلق می‌کند که در پس آن، هنرمندی است که مورد استثمار قرار گرفته است.» مقصود او از این جمله این است که هوش مصنوعی از آثار هنری دیگر هنرمندان به‌عنوان داده‌ای برای آموزش بانک اطلاعاتی خود استفاده می‌کند و درنهایت، آثار خلق‌شده نشأت‌گرفته از دست‌رنج هنرمندانی است که هرگز حقوقشان به رسمیت شناخته نمی‌شود و بابت استفاده هوش مصنوعی از آثارشان، دستمزد یا خسارتی دریافت نمی‌کنند.

قانونی که در حال حاضر درباره استفاده از آثار هوش مصنوعی وجود دارد، چنین بیان می‌کند که هنر تولیدشده به‌وسیله هوش مصنوعی در اختیار عموم است و مشمول حق کپی‌رایت نمی‌شود. برای مثال، پلتفرم تولید تصاویر به‌وسیله متن DALL·E 2 در قوانین خود بیان کرده است که علی‌رغم این‌که این سرویس هوش مصنوعی در اختیار مرکز تحقیقاتی OpenAI قرار دارد، با این حال، هیچ‌یک از آثار تولیدشده متعلق به شخص یا مجموعه مشخصی نیست و شامل حق کپی‌رایت نمی‌شود.

در مقابل، هنرمندان نیز دست به اقدامی ابتکاری زدند با خلق تصاویری از شخصیت‌های دیزنی از جمله میکی‌موس به‌وسیله هوش مصنوعی، سعی دارند که کمپانی‌های بزرگ را مجاب کنند که در مقابل قانون فعلی تصاویر هوش مصنوعی موضع بگیرند. شرکت‌هایی از جمله دیزنی، مارول، DC و دیگر شرکت‌های فعال در زمینه سرگرمی، حساسیت بسیاری بر روی حق نشر کاراکترهای تحت مالکیت خود دارند.

یکی از کاربران با خلق تصویر میکی‌ماوس به کمک هوش مصنوعی Midjourney نوشت: «این تصاویر را بدزدید و بر روی تیشرت و لیوان خود چاپ کنید، من واقعا اهمیتی نمی‌دهم. این تصاویر به کمک هوش مصنوعی خلق شده‌اند و طبق قانون هیچ ارتباطی با شرکت دیزنی ندارند.»

یکی دیگر از کاربران با قراردادن تصاویری از شخصیت‌هایی مانند ماریو و بتمن، نوشته است که: «طرح‌های جدیدی برای لیوان و تیشرت شما دارم. این تصاویر توسط هوش مصنوعی خلق شده‌اند و من مطمئنم که نینتندو، مارول و DC از این کار بدشان نمی‌آید؛ چرا که هوش مصنوعی از آثار آنها الهام نگرفته است و این تصاویر ۱۰۰% اورجینال هستند.»

یکی از هنرمندانی که دست به تولید این تصاویر زده، در حساب کاربری خود نوشته است که هیچ قصدی ندارد که از تصاویر خلق‌شده سودی کسب کند. او خاطرنشان کرد که بابت خلق این تصاویر، از اشتراک پولی Midjourney استفاده کرده است و تنها کسی که در این میان سودی دریافت می‌کند، آنها هستند.

پس از این مباحث، خبرنگاران سعی کردند که با شرکت Midjourney ارتباط برقرار کنند و راجع‌به خلق تصاویر دارای حق کپی‌رایت صحبت کنند که موفق به دریافت پاسخ نشدند. همچنین، خبرنگارانی با مارول ارتباط برقرار کردند تا بپرسند که این شرکت، چه رویکردی در مقابل تصاویر خلق‌شده توسط هوش مصنوعی با استفاده از آثار این مجموعه دارد، اما آنها هم هیچ جوابی دریافت نکردند. به نظر می‌رسد که حق کپی‌رایت و خلاء قانونی آن در آثار هوش مصنوعی، روزبه‌روز به بحران بزرگتری تبدیل می‌شود و باید منتظر ماند و دید که آیا قانون‌گذاران راه‌حلی برای این مشکل خواهند اندیشید و یا خیر؟