آیا هوش مصنوعی می تواند علاوه بر تشخیص چهره انسان، تغییر حالات آن را درک کند ؟

براساس مطالعات صورت‌گرفته، هوش مصنوعی قادر است چهرۀ افراد را تشخیص دهد؛ اما عملکردی مشابه با مغز انسان ندارد. کاربرد هوش مصنوعی به تشخیص چهره محدود می‌شود و اطلاعات مفید دیگری مانند تغییر حالات چهره، در اختیار انسان قرار نمی‌دهد.

هوش مصنوعی چگونه چهره‌ها را تشخیص می‌دهد؟

امروزه از هوش مصنوعی برای تشخیص هم‌زمان چهره در باز کردن قفل گوشی یا لپ‌تاپ، ورود به رسانه‌های اجتماعی، عبور از گِیت فرودگاه و … استفاده می‌شود. هوش مصنوعی این کار را با شبکه‌های عصبی کانولوشنال که به طور اختصاری DCNN نامیده می‌شوند، انجام می‌دهد. DCNN جزء اصلی هوش مصنوعی است که برای ساخت آن از سازماندهی مسیرهای بینایی مغز الهام گرفته‌اند. این سازماندهی به‌صورت لایه‌لایه است و پیچیدگی‌های آن با عبور از هر لایه، بیشتر می‌شود.

لایه‌های اولیه و ابتدایی ساختار DCNN، بخش‌های ساده یک تصویر را مانند رنگ و لبه‌های آن، تشخیص می‌دهند. عملکردهای این ساختار در هر لایه پیچیده‌تر از لایه قبل می‌شود؛ تا اینکه لایه‌های آخر، هویت چهره را شناسایی می‌کنند.

حال سوال مهمی که مطرح می‌شود این است که آیا DCNN هوش مصنوعی می‌تواند علاوه‌بر تشخیص چهره، رفتار انسان و سازوکارهای مغز او را برای درک عملکردهای پیچیده‌تر چهره مانند تغییر حالات آن، شناسایی کند؟

اخیراً تیم تحقیقاتی دارتموث با دانشگاه بولونیا همکاری کرده و نتایج تحقیقات خود را در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم منتشر کرده است. هدف این تحقیق پاسخ به سؤال مطرح شده بود. در نتایج منتشر شده، مشخص شد که AI برای درک چگونگی پردازش چهره‌های متحرک، ابزار مناسبی نیست؛ زیرا تشخیص چهره با هوش مصنوعی تنها در صورت ساکن و ثابت بودن آن صورت می گیرد. در واقع طراحی هوش مصنوعی به گونه ای است که عملکرد آن را به شناسایی تصاویر ثابت، محدود می کند.

Jiahui Guo، یکی از محققان ارشد این پژوهش، بر این باور است:

«دانشمندان سعی می‌کنند شبکه‌های عصبی عمیق‌تری را برای درک عملکردهای مغز به کار بگیرند؛ اما یافته‌های تحقیقات اخیر مشخص می‌سازد که این ابزار با مغز انسان تفاوت‌های فاحشی دارد و حداقل درحال‌حاضر نمی‌تواند مانند آن عمل کند.»

پس از این تحقیق، دانشمندان دریافتند که هرچند کدهای عصبی مصنوعی AI برای چهره‌ها در DCNNهای مختلف بسیار مشابه بود، فعالیت مغز با DCNN همبستگی کافی را نداشت. این شبکه‌های عصبی تنها می‌توانستند بخش کمی از اطلاعات رمزگذاری‌شده در مغز را ضبط کنند. این موضوع نشان‌دهندۀ آن است که شبکه‌های عصبی مصنوعی، در وضعیتی که هم‌اکنون دارند، قادر به درک نحوه پردازش چهره‌های متحرک نیستند.

جمع بندی

DCNNها شبکه‌های عصبی‌ای هستند که جزء اصلی AI را تشکیل می‌دهند. هوش مصنوعی به کمک آن‌ها می‌تواند هویت چهرۀ افراد را تشخیص دهد. اما عملکرد هوش مصنوعی از این محدوده فراتر نمی‌رود؛ به این معنا که AI قادر نیست درست مشابه با مغز انسان، حالات چهره و تغییرات آن را شناسایی کند. دلیل این محدودیت آن است که این شبکه‌های عصبی تنها برای تشخیص تصاویر ثابت طراحی شده‌اند و نمی‌توانند سازوکارهای مغز را که در عوض شدن حالات چهره موثراند، درک کنند. در این نوشته کوشیدیم نحوۀ تشخیص چهره با هوش مصنوعی را به همراه محدودیت‌های فعلی آن، توضیح دهیم.