گزارش‌های منتشرشده در زمینه هوش مصنوعی

گزارش «راهنمای هوش مصنوعی مولد در آموزش و پژوهش» منتشرشده توسط یونسکو، چارچوبی جامع برای استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی مولد (Generative AI) در حوزه‌های آموزشی و پژوهشی ارائه می‌دهد. این گزارش با هدف ترویج بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در عین حفظ ارزش‌های اخلاقی و حقوق بشر تدوین شده است. گزارش بر اهمیت تنظیم مقررات برای کاهش خطرات مرتبط با هوش مصنوعی، مانند نقض حریم خصوصی، انتشار اطلاعات نادرست و سوگیری‌های الگوریتمی تأکید دارد.

این راهنما توصیه‌هایی برای سیاست‌گذاران، مؤسسات آموزشی و پژوهشگران از جمله توسعه استانداردها برای شفافیت، پاسخگویی و دسترسی عادلانه به فناوری، ارائه می‌کند. همچنین بر ضرورت آموزش سواد دیجیتال و مهارت‌های مرتبط با هوش مصنوعی برای معلمان، دانش‌آموزان و پژوهشگران تأکید دارد تا بتوانند از این فناوری به‌صورت آگاهانه و خلاقانه استفاده کنند. گزارش به کاربردهای مثبت هوش مصنوعی مولد، مانند شخصی‌سازی یادگیری، تولید محتوای آموزشی و تسهیل پژوهش‌های نوآورانه، اشاره کرده و درعین‌حال چالش‌هایی مانند مسائل اخلاقی و تأثیرات اجتماعی را مورد توجه قرار می‌دهد. یونسکو در این سند خواستار همکاری بین‌المللی برای ایجاد چارچوب‌های نظارتی مشترک و ترویجی استفاده پایدار از هوش مصنوعی شده است.

گزارش «هوش مصنوعی و آینده آموزش و یادگیری: بینش‌ها و توصیه‌ها» که در مه ۲۰۲۳ توسط دفتر فناوری آموزشی وزارت آموزش ایالات متحده منتشر شد، با نظرسنجی از بیش از ۷۰۰ ذی‌نفع حوزه آموزش به بررسی فرصت‌ها، چالش‌ها و نقش هوش مصنوعی در تحول آموزش می‌پردازد. هوش مصنوعی به‌عنوان ابزاری تعریف شده که از طریق «هوشمندسازی مبتنی بر ارتباطات داده‌ای» می‌تواند الگوهای داده را شناسایی و تصمیم‌گیری‌های آموزشی را خودکار کند. این قابلیت‌ها امکان تعاملات نوین بین دانش‌آموزان و معلمان، شخصی‌سازی یادگیری و افزایش بازخورد را فراهم می‌کنند.

گزارش بر رویکرد «انسان‌محور» تأکید دارد و هوش مصنوعی را مکمل معلمان، نه جایگزین آن‌ها، می‌داند. همچنین گزارش توصیه‌های کلیدی شامل حفظ نظارت انسانی، هم‌راستایی هوش مصنوعی با اهداف آموزشی، تقویت اعتماد عمومی و توسعه دستورالعمل‌های خاص آموزشی برای کاهش خطراتی مانند سوگیری‌های الگوریتمی و نقض حریم خصوصی را در خود گنجانده است. همچنین، این گزارش خواستار همکاری بین معلمان، سیاست‌گذاران و توسعه‌دهندگان فناوری برای تدوین سیاست‌های مؤثر است. هوش مصنوعی می‌تواند به رفع نیازهای متنوع یادگیری، حمایت از دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و خاص و بهبود فرایندهای آموزشی کمک کند، اما نیازمند مدیریت دقیق برای جلوگیری از تبعات ناخواسته است.

گزارش Now Decides Next: Moving from Potential to Performance (هنگام تصمیم بعدی: حرکت از توانایی به عملکرد) که توسط Deloitte در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۴ منتشر شده، به بررسی روندهای جهانی در پذیرش و توسعه هوش مصنوعی مولد (GenAI) در سازمان‌ها می‌پردازد. این گزارش بر اساس نظرسنجی از ۲۷۷۰ مدیر ارشد از ۱۴ کشور تهیه شده و نشان می‌دهد که ۶۷٪ از سازمان‌ها قصد دارند سرمایه‌گذاری خود در GenAI را افزایش دهند.​

با وجود این افزایش سرمایه‌گذاری، چالش‌هایی همچون مدیریت داده‌ها، حاکمیت و انطباق با مقررات، و اندازه‌گیری بازگشت سرمایه (ROI) همچنان پابرجاست. ۴۱٪ از سازمان‌ها در اندازه‌گیری و انتقال ارزش GenAI به ذی‌نفعان با مشکل مواجه هستند، که این موضوع می‌تواند مانعی برای گسترش موفقیت‌آمیز این فناوری باشد.​

در مجموع، «Now Decides Next» نقشه راهی برای سازمان‌ها فراهم می‌کند تا از مرحله آزمایشی به بهره‌برداری کامل از GenAI حرکت کنند و از فرصت‌های تحول‌آفرین این فناوری بهره‌مند شوند.​​

تقاضا برای مهارت‌های هوش مصنوعی مولد (GenAI) در یک سال گذشته به طور چشمگیری افزایش یافته و به ویژه در کشورهایی مانند کلمبیا، هند و مکزیک شاهد رشد سریع بوده‌ایم. در این دوره، بیش از 400 دوره آموزشی جدید در Coursera در زمینه هوش مصنوعی مولد راه‌اندازی شده است. همچنین، 73٪ از کارفرمایان از GenAI استفاده می‌کنند و 62٪ معتقدند که متقاضیان باید آشنایی حداقلی با این حوزه داشته باشند. از سوی دیگر، مهارت‌های AI مانند بینایی کامپیوتری، پایتورچ و یادگیری ماشین نیز شاهد رشد سریع بوده و پیش‌بینی می‌شود که نقش‌های متخصص AI و ML در چهار سال آینده 40٪ رشد کنند.

همچنین، مهارت‌های مرتبط با اخلاق داده، مدیریت ریسک و امنیت سایبری به عنوان یکی از سریع‌ترین مهارت‌های در حال رشد شناخته شده‌اند. با توجه به افزایش حملات سایبری و اهمیت حفاظت از داده‌ها، تقاضا برای این مهارت‌ها در حال افزایش است. از طرفی، مهارت‌های مرتبط با منابع انسانی و فناوری‌های پایدار نیز در میان دانشجویان به سرعت در حال رشد هستند. این مهارت‌ها برای موفقیت در محیط کار اهمیت زیادی دارند، به ویژه با توجه به نگرانی‌های نسل Z در مورد تغییرات اقلیمی و بحران‌های زیست‌محیطی.

این گزارش از شرکت Deloitte، نتایج نظرسنجی سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۴ درباره استفاده از هوش مصنوعی مولد در سازمان‌ها را ارائه می‌دهد. بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده از ۱۹۸۲ مدیر ارشد در شش کشور، گزارش بر چالش‌ها و فرصت‌های مرتبط با مقیاس‌دهی هوش مصنوعی مولد تمرکز دارد. چهار حوزه کلیدی که سازمان‌ها بر آن‌ها تأکید دارند عبارتند از: ایجاد ارزش، مقیاس‌دهی، ساخت اعتماد و توسعه نیروی کار. سازمان‌ها انتظار دارند هوش مصنوعی مولد با افزایش بهره‌وری و نوآوری ارزش‌آفرینی کند، اما موانعی مانند نگرانی‌های امنیت داده، عدم اعتماد به خروجی‌ها و مقاومت کارکنان در برابر فناوری جدید نیز وجود دارد.

از دیگر نکات مهم گزارش این است که سازمان‌های با تخصص بالا در هوش مصنوعی، سریع‌تر به مزایای مورد نظر دست می‌یابند و به‌طور جدی‌تر بر اعتمادسازی، شفافیت و بهبود مهارت‌های نیروی کار متمرکز هستند. در عین حال، بسیاری از سازمان‌ها تغییرات چشمگیری در استراتژی‌های نیروی انسانی خود اعمال کرده و به ارتقاء مهارت‌ها و بازطراحی فرآیندها پرداخته‌اند. این گزارش نتیجه‌گیری می‌کند که برای بهره‌برداری کامل از مزایای هوش مصنوعی مولد، سازمان‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری در مقیاس‌دهی، آموزش کارکنان و ایجاد فرهنگ اعتماد هستند.

گزارش «Unleashing the Power of AI» به بررسی جامع نقش شرکت e& UAE در تحول صنعت مخابرات از طریق هوش مصنوعی و AI مولد (GenAI) می‌پردازد. این شرکت با رویکردی جامع، فناوری‌های نوین را به بخش‌های مختلف عملیاتی خود وارد کرده است، از جمله شبکه‌های مخابراتی، بهینه‌سازی فرآیندهای کسب‌وکار، بهبود تجربه مشتری و توسعه محصولات جدید. e& UAE از تکنیک‌هایی نظیر یادگیری ماشین و یادگیری عمیق برای شخصی‌سازی خدمات، بهبود کارایی عملیاتی، و ایجاد امنیت داده‌ها بهره می‌برد. هدف این رویکرد، جایگاه‌یابی به‌عنوان پیشروی تحول دیجیتال در امارات و ارائه تجربه‌های سفارشی برای کاربران است.

گزارش همچنین به ابتکارات کلیدی این شرکت اشاره دارد که شامل همکاری با شرکت‌های فناوری بزرگ و ایجاد زیرساخت‌های هوش مصنوعی قوی است. این رویکرد، e& UAE را قادر می‌سازد تا با استفاده از پلتفرم‌های هوش مصنوعی، داده‌های کلان، و مدل‌های هوش مصنوعی توزیع‌شده، کارایی عملیات خود را افزایش داده و پیشرو در نوآوری باقی بماند. به عنوان نتیجه، این شرکت تلاش می‌کند با تلفیق هوش مصنوعی در تمامی بخش‌ها، همگام با نیازهای آتی و قوانین اخلاقی و نظارتی، در تحولات آینده این حوزه نقش مهمی ایفا کند.

گزارش «وضعیت هوش مصنوعی ۲۰۲۴» یک بررسی عمیق از پیشرفت‌ها و روندهای اخیر در چهار حوزه اصلی یعنی تحقیقات، صنعت، سیاست و ایمنی در زمینه هوش مصنوعی ارائه می‌دهد. این گزارش بر پیشرفت‌های قابل توجه در تحقیقات چندوجهی تأکید دارد، به ویژه در گسترش مدل‌های بنیادی فراتر از زبان و ورود به حوزه‌هایی مانند ریاضیات، زیست‌شناسی و علوم اعصاب. همچنین این گزارش نشان می‌دهد چگونه OpenAI پس از انتشار «o1» همچنان پیشرو باقی مانده است، در حالی که تمرکز بر برنامه‌ریزی و استدلال پیشرفته افزایش یافته است. در بخش صنعت، گزارش به تسلط NVIDIA، پیشرفت‌های استارتاپ‌ها در تولید ویدئو و صوت و حرکت صنعت از مدل‌ها به سمت محصولات اشاره می‌کند. در حوزه سیاست، قوانین هوش مصنوعی در سطح ملی و منطقه‌ای همچنان در حال پیشرفت است و قوانین مهمی در ایالات متحده و اتحادیه اروپا به تصویب رسیده‌اند، در حالی که تلاش‌ها برای حاکمیت جهانی متوقف شده است. سرانجام، گزارش به ایمنی هوش مصنوعی پرداخته و به تغییر رویکرد از احتیاط به شتاب در استفاده از برنامه‌های هوش مصنوعی توسط شرکت‌ها اشاره می‌کند، به‌طوری که این روند منجر به افزایش تمرکز دولت‌ها بر ایمنی هوش مصنوعی و حفاظت از زیرساخت‌ها شده است.

با شتاب گرفتن تغییرات فناوری، نیاز فوری به حمایت از سیستم‌های آموزشی برای مدیریت فرصت‌ها و ریسک‌های جدید احساس می‌شود. اگر به درستی مدیریت شود، فناوری، به‌ویژه هوش مصنوعی (AI)، فرصتی منحصر به فرد برای کمک به سیستم‌های آموزشی در تحقق آموزش 4.0 فراهم می‌آورد؛ رویکردی که بر توسعه توانایی‌ها، مهارت‌ها، نگرش‌ها و ارزش‌های مناسب برای آینده تمرکز دارد. این چارچوب جامع که توسط یک ائتلاف جهانی از کارشناسان آموزشی، سیاست‌گذاران و رهبران کسب‌وکار توسعه یافته است، تحولات کلیدی لازم در آموزش ابتدایی و متوسطه را برای بهبود نتایج آموزشی مشخص می‌کند. با این حال، چالش‌ها و ریسک‌هایی برای معلمان و یادگیرندگان وجود دارد که باید به آن‌ها پرداخته و برطرف شوند تا وعده فناوری آموزشی محقق شود.

ادغام فناوری‌های نوظهور در آموزش، به‌ویژه هوش مصنوعی، پتانسیل عظیمی برای انقلاب در روش‌های تدریس، شخصی‌سازی تجربیات یادگیری و بهینه‌سازی فرآیندهای اداری دارد. هوش مصنوعی می‌تواند در ارائه محتوای متنوع و انجام وظایف اداری کمک کند، اما فرآیند پیچیده تسهیل یادگیری نیاز به فراتر از صرف انتشار اطلاعات دارد. هوش مصنوعی باید به‌عنوان ابزاری برای تقویت نقش معلم عمل کند، نه جایگزینی برای آن. با آزاد کردن معلمان از وظایف روزمره، هوش مصنوعی به آن‌ها این امکان را می‌دهد که بر ایجاد روابط، درک نیازهای فردی دانش‌آموزان و تقویت انگیزه تمرکز کنند. این هم‌افزایی نه‌تنها اثربخشی تدریس را بهبود می‌بخشد، بلکه عنصر انسانی ضروری در آموزش را نیز مورد تأکید قرار می‌دهد.

گزارش «تحول در مسیر تحویل» که با همکاری شرکت آپتایم و شرکت مشاوره مدیریت ایلیا (ILIA) تهیه شده است، به بررسی چالش‌ها، فرصت‌ها و راهکارهای موجود در صنعت لجستیک و پخش می‌پردازد. در این گزارش، از طریق تعاملات و بررسی‌های صورت گرفته با مدیران ارشد صنعت، شکاف‌های مهمی در همکاری بین شرکت‌های فناوری و سازمان‌های بزرگ شناسایی شده است؛ به‌طوری‌که عدم شناخت از ظرفیت‌های واقعی و فرصت‌های هم‌افزایی، به عنوان یکی از موانع اصلی در بهره‌وری بیشتر سازمان‌ها مطرح شده است.
شرکت آپتایم با توجه به این مسائل، این گزارش را با تمرکز بر فناوری و نوآوری تدوین کرده است تا به سازمان‌ها کمک کند نه تنها چالش‌های پیش‌بینی‌نشده را مدیریت کنند، بلکه بتوانند مزیت رقابتی خود را در صنعت لجستیک حفظ کنند. این گزارش به بررسی بنچمارک‌های بین‌المللی و مقایسه عملکرد شرکت‌های موفق داخلی و خارجی پرداخته و راهکارهای مبتنی بر فناوری و هوش مصنوعی را به عنوان مسیر آینده این صنعت معرفی کرده است. هدف اصلی گزارش، ارائه بینشی تازه به مدیران کسب‌وکارها بود تا بتوانند با بهره‌برداری از فناوری و هوش مصنوعی، هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهند، شفافیت را در فرآیندها افزایش داده و از ورشکستگی جلوگیری کنند.

شاخص ۲۰۲۴ جامع‌ترین گزارش تاکنون است که در دوره‌ای منتشر شده که تأثیر هوش مصنوعی بر جامعه به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. این گزارش به بررسی پیشرفت‌های فنی، دیدگاه‌های عمومی و پویایی‌های ژئوپلیتیکی پیرامون توسعه هوش مصنوعی پرداخته و شامل داده‌های جدیدی درباره هزینه‌های آموزش و تأثیر هوش مصنوعی بر علم و پزشکی است.

این گزارش با جمع‌آوری و تحلیل داده‌های بی‌طرفانه و معتبر، به سیاست‌گذاران و محققان کمک می‌کند تا درک دقیق‌تری از هوش مصنوعی به‌دست آورند و به یکی از معتبرترین منابع داده در این زمینه تبدیل شده است.