انتقال سریع داروهای خاص به بیماران و زیست‌شناسی مبتنی بر هوش مصنوعی
تیم تحریریه- ۲۰ شهریور ۱۴۰۰
یکی از چالش‌های عصر مدرن پیش روی حوزه بهداشت و درمان، انتقال سریع داروهای خاص و هدفمند به بیماران است. نقش بی‌بدیل هوش مصنوعی در تغییر بنیادی شیوه‌های تحلیل داده‌های پزشکی بر کسی پوشیده نیست. حال زمان آن فرارسیده تا کارآیی خود در انتقال سریع داروهای خاص به بیماران را نیز اثبات کند.
Absci، شرکت مصنوعات زیست‌شناسی که به تازگی سهامی عام شده است، در کشف و ساخت پروتئین‌ها از یک پلتفرم مجهز به هوش مصنوعی استفاده می‌کند و بدین ترتیب، به شرکت‌های داروسازی کمک می‌کند داروهایی بسازند که پیش از این دست‌نیافتنی به نظر می‌رسیدند. این پلتفرم به مرحله پیش‌بالینی درمان‌های جدید (برای بیماری‌های پیچیده‌ای مثل سرطان یا بیماری‌های خودایمنی) شتاب می‌بخشد.
ساخت سریع‌تر دارو
طبق گفته‌های شان مک‌کلین، بنیان‌گذار و مدیرعامل Absci، این شرکت باعث شده بازه زمانی لازم برای کشف و ساخت دارو از چندین سال به چند ماه یا حتی چند هفته کاهش پیدا کند؛ این دستاورد اهمیت ویژه‌ای در راهکارهای درمانی پروتئینی دارد. فناوری هوش مصنوعی و یادگیری ماشین Absci به شرکت‌های داروسازی کمک می‌کند به سرعت تشخیص دهند که آیا داروهای بالقوه می‌توانند در مقیاس بزرگ، به درمان بیماری‌ها کمک کنند یا خیر و بدین طریق، مرحله آزمون و خطای تولید دارو را کوتاه می‌کنند.
یکی از پروژه‌های این شرکت مربوط به ساخت نوعی سلول درمانی به نام جذب‌کننده‌های سلول T T-cell engager
است؛ در این روش، یک طرف پروتئین به یک سلول خاص و سمت دیگر آن به سلول T متصل می‌شود. این پروتئین‌ها سلول‌های ایمنی T را به سوی حمله به سلول‌های سرطانی هدایت می‌کنند؛ به همین دلیل، می‌توان در درمان سرطان از آن‌ها استفاده کرد.
پروتیئن‌های کشف شده توسط Absci داروهای داوطلب واقعی هستند. اما باید در بدن موجودات زنده تولید شوند. Absci، برخلاف شرکت‌های دیگر که از سلول‌های پستانداران برای ساخت پروتئین‌ها استفاده می‌کنند، خطوط سلولی اشریشیا کولای E. coli (گونه‌های مهندسی شده از باکتری اشریشیا کولای) را به کار می‌برد. چون هم کارآیی بیشتری دارد و هم امکان طراحی پروتئین‌های جدید را فراهم می‌آورد.
مک‌کلین توضیح می‌دهد: «بسیاری از مصنوعات زیستی نسل آینده در حوزه آنکولوژی کاربرد خواهند داشت. هدف اصلی متخصصین این حوزه، استفاده از راهکارهای درمانی مبتنی بر پروتئین برای درمان سرطان است.»
ورود به بازار سهامی عام (و کامپیوتری شدن؟)
در اوایل سال جاری، شرکت MRK با سرمایه‌گذاری روی Absci، همکاری خود در کشف داروهای بالقوه را شروع کرد. در تاریخ 22 ژوئیه، Absci با پیشنهاد 14,375,000 سهام، برای اولین بار ورود خود به بازار سهامی عام را اعلام کرد.
مک‌کلین در این باره می‌گوید: «روزی که وارد بازار سهامی عام شدیم، روزی احساسی و به یاد ماندنی بود. ده سال تلاش کردیم تا به این نقطه برسیم. این جایگاه را بازتابی از تاریخچه شرکت و همه کارهای خارق‌العاده‌ای می‌دانم که تا به حال در Absci انجام شده است. در افق بلندمدت، امیدواریم تا ده سال آینده بتوانیم حکم گوگل را در صنعت زیست‌شناسی داشته باشیم.»
به عقیده مک‌کلین، شباهت Absci و گوگل در این است که هر دو، دسترسی بی‌سابقه‌ای به داده دارند. دلیل این‌که کسی تا به حال جای گوگل را در بازار سهام نگرفته نیز به همین مسئله برمی‌گردد. «Absci می‌تواند میلیاردها داروی داوطلب را غربال و امکان تولید و کژکارکردی پروتئین‌ها را تنها در یک بار آزمایش بسنجد. همه این داده به مدل‌های یادگیری عمیق شرکت تغذیه می‌شوند. هدف نهایی، کامپیوتری کردن همه این کارها، یعنی تولید از طریق مدلسازی یا شبیه‌سازی کامپیوتری، است.
هیچ شخص ثالثی به این داده‌های خصوصی در مورد امکان تولید و کژکارکردی پروتئین‌ها دسترسی ندارد. این مهم به ما اجازه می‌دهد انتقال از نمونه بیمار به داروی بالینی را در یک محیط کاملاً کامپیوتری و تنها با کلیک روی یک دکمه انجام دهیم.»
انتقال سریع داروهای خاص
در حال حاضر، ادغام زیست‌شناسی با هوش مصنوعی، در صدر اولویت‌های حوزه بهداشت و درمان قرار دارد و می‌تواند آینده پزشکی را متحول کند. یکی از ماموریت‌های آن هم می‌تواند موضوع انتقال سریع داروهای خاص باشد. مک‌کلین در این باره توضیح می‌دهد: «ما می‌توانیم دنیا را تغییر دهیم. به لطف ادغام زیست‌شناسی با هوش مصنوعی، اکنون می‌توانیم با سرعتی بی‌سابقه داروهای بهتری به بیماران برسانیم.»
با تکیه بر داده‌ها و هوش مصنوعی، راه‌های درمانی جدید برای سرطان و سایر بیماری‌ها امکان‌پذیر می‌شوند. هوش مصنوعی و یادگیری ماشین دستیابی به داروهای شخصی‌سازی شده را سرعت بخشیده و تسهیل می‌کنند.
جدیدترین اخبار هوش مصنوعی ایران و جهان را با هوشیو دنبال کنید
