دکتر علی رسولی زاده: اپلیکیشن سیگنال به دنبال افزایش سواد مالی ایرانیان است

سال گذشته اپلیکیشن سیگنال، یکی از محصولات شرکت پردازش اطلاعات مالی پارت، در اوج تب و اشتیاق جامعه برای ورود به بورس و البته گسترش همه‌گیری کرونا، احراز هویت آنلاین را به روند اقتصاد دیجیتال کشور ارائه داد. شاید به این دلیل است که دیدن اپلیکیشن سیگنال پیش از هر نکته‌ای برای کاربرانش، یادآور احراز هویت آنلاین است.

اگرچه مردم اغلب شرکت پردازش اطلاعات مالی پارت را با اپلیکیشن «سیگنال» می‌شناسند؛ اما این شرکت یک دستیار هوشمند مالی است که محصولات دیگری از قبیل سامانه اعتبارسنجی مرآت و رسام هم دارد و توانسته گام‌هایی در راستای توسعه اقتصاد دیجیتال کشور بردارد. سیگنال که یک دستیار هوشمند مالی است، علاوه بر توسعه سیستم احراز هویت آنلاین، گام‌های موثری هم در راستای توسعه سواد مالی جامعه برداشته است. هرچند توسعه سواد مالی بیشتر وظیفه‌ای برای آکادمی پارت تعریف شده که تنها بخش‌هایی از فعالیت آن را در سیگنال شاهد هستیم.

دکتر علی رسولی زاده، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان پارت، معتقد است اتفاق‌های ناگواری را در جریان سرمایه‌گذاری‌های مردم شاهد هستیم و بخش قابل توجهی از این مشکلات هم به دلیل جای خالی سواد مالی برای مردم است. از طرفی سیگنال تلاش کرده با گردآوری و تجمیع اطلاعاتی که به مردم برای سرمایه گذاری کمک می‌کند، ابزار مناسب سرمایه‌گذاری را برای آنها فراهم کند.

به منظور بررسی عملکرد شرکت پردازش اطلاعات مالی پارت با تمرکز بر محصول اپلیکیشن سیگنال، دیجیاتو مصاحبه‌ای با مدیرعامل این شرکت داشته‌ است که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:

هویت اصلی سیگنال چیست و این اپلیکیشن به دنبال حل چه مسئله‌ای است؟

مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری یکی از اولویت‌های مردم در زندگی است. هر فردی هم به سبک و سیاق خاص خود این کار را انجام می دهد. سالیان سال هم در دنیا سعی شده ابزارهای مناسب برای سرمایه گذاری مردم ایجاد شود و مردم بدون اینکه تحت تاثیر نوسانات قرار بگیرند سرمایه گذاری کنند.

در ایران به دلیل تورم بسیار بالایی که در چند سال گذشته وجود داشته، این مسئله پررنگ‌تر هم شده است. زمانی که ابزار مناسبی برای مدیریت دارایی وجود نداشته باشد، مردم به صورت خودجوش به هر بازاری وارد می‌شوند. بازارهای مسکن، طلا، ارز و بورس در هر دوره‌ای به دفعات با ورود ناگهانی مردم مواجه شده‌اند.

در مقابل هم اگر افراد بخواهند مسیرهای دیگری را طی کنند ابزارهای سرراست و راحتی در اختیار خود ندارند. در نتیجه اولین گزینه این است که برای سرمایه‌گذاری به بنگاه‌های فروش ملک یا خودرو مراجعه کنند. اما از آنجایی که این کالاها محدود هستند، با بالارفتن حجم تقاضا قیمت هم افزایش پیدا می‌کند و در نهایت هم زندگی روزمره جامعه متاثر خواهد شد.

سواد مالی در دنیا یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی است که دولت‌ها در تلاشند به شکل مستمر آن را به مردم خود آموزش دهند تا بهترین گزینه ممکن از طرف مردم انتخاب شود. متاسفانه این موضوع را به شکل مناسب در کشور طی نکرده‌ایم و متاسفانه ایرانی‌ها جزء مردمی با سواد مالی پایین در دنیا به حساب می‌آیند. این در حالی است که در دنیا مدام این حوزه به‌روز‌رسانی شده و همسو با نیازها و تغییرات جهانی تغییراتی درباره آن اعمال می‌شود.

اتفاقات ناگواری که در جریان سرمایه گذاری‌های مردم مشاهده می‌کنیم هم به دلیل جای خالی سواد مالی در جامعه است. ما در اپلیکیشن سیگنال تلاش کرده‌ایم با گردآوری و تجمیع اطلاعاتی که به مردم برای سرمایه‌گذاری کمک می‌کند، ابزار مناسب سرمایه‌گذاری را در اختیار مردم قرار دهیم.

ابتدا این روند را از بازار سرمایه شروع کردیم، به وب‌سرویس‌های سازمان بورس متصل شدیم، اطلاعات سهام را منتقل کردیم و در مرحله بعد حوزه صندوق‌های سرمایه گذاری، ابزارهای مدیریت ریسک را اضافه کردیم. همچنین این موضوع را به طلا، ارز و اخیرا رمزارز هم گسترش داده‌ایم. همه تلاش ما بر این بود که اطلاعات بازارهایی که مردم به طور سنتی در آن سرمایه گذاری می‌کنند را از طریق یک درگاه در اختیار مردم قرار دهیم. به طور کلی می‌توان گفت این موضوع ابزار پیش برنده سامانه سیگنال بوده است.

دقیقا یک سال از سقوط آزاد بازار بورس می‌گذرد. این اتفاق چه اثری بر استفاده از سیگنال گذاشته است؟

یک سال است که شاهد نزول بازار سرمایه و ضرر و زیان قابل توجهی در سطح جامعه هستیم، همین موضوع هم باعث شد تا بخش قابل توجهی از مردم از بازار سرمایه خارج شوند. این موضوع اما در نهایت اثر قابل توجهی بر سیگنال نداشت. به هر حال مردم همیشه بازار سرمایه را به عنوان یکی از بازارهای مناسب سرمایه‌گذاری می‌بینند. از طرفی دیگر همیشه شاهد فراز و فرودهایی در بازار سرمایه بوده‌ایم و این‌بار به دلیل رشد بسیار بالایی که در این بازار شکل گرفت، شاهد نزول بسیار جدی هم بودیم.

سیگنال یکی از معدود اپلیکیشن‌های بازارهای سرمایه‌گذاری است و همین موضوع باعث شده کاربران خود را در این فضا از دست ندهیم. بازارهای خودرو و مسکن و ارز دیجیتال برای مردم جذابیت‌ کافی را داشته و ترکیب همه این موارد باعث شده تا مردم همچنان از اپلیکیشن سیگنال استفاده کنند. هرچند رشد بسیار جدی بورس متوقف شد، اما همچنان سیگنال کاربران خود را دارد.

اکنون چه تعداد نصب فعال و کاربر ماهانه دارید؟ 

اپلیکیشن سیگنال تا این لحظه حدود ۷ میلیون نصب داشته و به صورت مداوم حدود ۴ تا ۵ میلیون کاربر فعال دارد.

آیا اضافه کردن بخش‌های جدیدی مثل خودرو به سیگنال صرفا تلاشی برای اطلاع‌رسانی است یا قصد دارید در آینده امکانات دیگری در این حوزه را هم در اختیار کاربران قرار دهید؟

هدف اول ما در همه این بخش‌ها اطلاع رسانی بوده است. اطلاع‌رسانی و آموزش دو موضوعی است که در راستای اجرای آن برنامه‌ریزی می‌کنیم. در بخش آموزش هم مدام در حال تولید محتوا هستیم. اخیرا بخش فهرست کارگزاری‌ها هم ارائه شده و مردم امکان ثبت‌نام در کارگزاری‌ها را از این بخش پیدا کرده‌اند. همچنین بخش صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم اضافه شده و در سایر حوزه‌ها برنامه‌های توسعه‌ای وجود دارد. از همین رو با سایر فعالان اکوسیستم در تعامل هستیم تا با کمک آنها خدمات این حوزه‌ها را افزایش دهیم.

آیا برنامه اضافه کردن بازارهای دیگری همچون خودرو به اپلیکیشن سیگنال در پی سقوط بورس شکل گرفت یا از ابتدا در دستور کار سیگنال قرار داشت؟

همواره بازارهای دیگری در برنامه بود که به سیگنال اضافه شوند. بازارهای جهانی از جمله بازارهای سهام بین‌المللی و همچنین بازارهای کالایی بین‌المللی قرار است به سیگنال اضافه شوند. مدتی قبل بازار مسکن و خودرو خیلی متلاطم بود و به دلیل همین تلاطم گاهی حتی دستورات قضایی هم صادر می‌شد تا مانع سامانه‌هایی که اخبار این حوزه‌ها را منتشر می‌کنند، شوند. ما هم منتظر کاهش التهابات بوده‌ایم تا این بخش‌ها را هم به سیگنال اضافه کنیم. از همین‌رو بعد از کاهش التهابات و به نوعی عادی شدن شرایط، این بخش‌ها را هم به اپلیکیشن سیگنال اضافه کردیم.

با چه تعداد نیرو در حال پشتیبانی از نیازهای چند میلیون کاربر خود هستید؟

پارت مجموعه بزرگی است و نیروهای شرکت از حدود هزار نفر گذشته است. بخش قابل توجهی از این نیروها، نیروهای فناوری‌اطلاعات مرتبط با هوش مصنوعی AI و IT هستند. تعدادی از این سرویس‌ها در سامانه سیگنال استفاده می‌شوند؛ مانند سرویس احراز هویت غیرحضوری که تا امروز حدود شش میلیون نفر با آن احراز هویت شده‌اند. با اتکا به گروه نرم‌افزاری و هوش مصنوعی پارت سرویس‌های متعدد دیگری هم در اختیار دیگر مجموعه‌ها قرار خواهد گرفت.

در نسخه بعدی خبرخوان صوتی به سیگنال اضافه می‌شود و اخبار به صورت اتوماتیک خوانده می‌شوند. همچنین موتورهای جست‌وجو صوتی هم در نسخه بعدی سیگنال مورد استفاده قرار خواهند گرفت. در نسخه بعدی هم دستیار صوتی اضافه خواهد شد و دیگر نیازی به تعامل از طریق دست با سیگنال نیست و موتور تبدیل صوت به متن وارد عمل شده و در مرحله بعد موتورهای پردازش زبان طبیعی جملات را می‌فهمند و سامانه به بخش‌های مورد نیاز مراجعه می‌کند. البته این نکته را هم باید مورد توجه قرار داد که بخش قابل توجهی از ظرفیت‌های پارت در سیگنال مورد استفاده قرار گرفته است.

سال گذشته یکی از مهم‌ترین سرویس‌هایی که توسط سیگنال ارائه شد، احراز هویت آنلاین برای سجام بود. آمارهای این سرویس اکنون چگونه است؟ آیا نقاط ضعف و قوت این سرویس را حالا بعد از یک سال شناسایی کرده‌اید؟

دنیا به سمت سرویس‌های مختلف هوش مصنوعی در حرکت است. یکی از شاخص‌ترین آنها سرویس‌های مربوط به بینایی ماشین هستند که اولین کارکردی که با استفاد از این امکان در حوزه مالی شاهد بودیم، استفاده از آن در جریان احراز هویت بود. ما هم با اتکا به سیستم‌های هوش مصنوعی سامانه توانستیم از آن در اجرای پروژه احراز هویت استفاده کنیم.

روزهای ابتدای آغاز به فعالیت احراز هویت سیگنال روزانه تا چند صد هزار نفر با این سیستم احراز هویت می‌شدند. حجم قابل توجهی دیتا در این مسیر به ما منتقل می‌شد که در روزهای ابتدایی حتی خودمان را هم غافلگیر کرد.

این حجم از حضور کاربران را با حجم بسیار کمتر شرکت‌های خودرویی مقایسه کنید که گاهی به دلیل حضور ناگهانی کاربران سامانه به طور کلی مختل می‌شود. این مراجعه و حضور بسیار بالا تا جایی پیش رفت که متاسفانه در روزهای ابتدایی با اختلالاتی مواجه شدیم که برخی از این حجم اختلال هم به دلیل سرویس‌های زیرساخت حاکمیتی بود. خوشبختانه بعد از گذشت دو تا سه روز سامانه پایدار شد و علی‌رغم حضور قابل توجه مردم سامانه جوابگو بود و مشکلی وجود نداشت.

در مرحله بعد هم این سامانه برای قوه قضائیه و چندین بانک پیاده‌سازی و راه‌اندازی شد. پارت در نهایت توانست از گردنه هوش مصنوعی کشور به سلامت عبور کند.

ضریب اطمینان این احراز هویت آنلاین چند درصد است؟

باید به این نکته هم توجه داشت که خطای انسانی به دلیل خستگی و عوامل دیگر نسبت به هوش مصنوعی بیشتر است. این در حالی است که اگر زیرساخت‌ها به شکل درستی فراهم شده باشند، روند احراز‌هویت را بسیار بهتر و دقیق‌تر از انسان مدیریت می‌کند.

هوش مصنوعی حتی در برابر اتفاق‌های غیرقابل پیش‌بینی هم خیلی خوب عمل کرد. برخی افراد که در کشور هم نبودند با استفاده از وب کم یا حتی برخی با استفاده از عکس فرد فوت شده سعی در احراز هویت داشتند؛ اما هوش مصنوعی این موضوع را به خوبی تشخیص می‌داد و این تشخیص درست منجر به این شده که بخش‌های دیگر کشور هم به سمت استفاده از این امکان سوق پیدا کنند.

بستر پشتیبان سیگنال برای مدیریت سیستم احراز هویت دیجیتال بر چه اساسی است؟

استانداردهای NIST به عنوان مجموعه‌ای از استانداردهای متعارف هستند. مجموعه‌هایی که مشغول احراز هویت غیر حضوری در آمریکا هستند باید این استانداردها را رعایت کنند و ما هم بر اساس همین استانداردها فعالیت می‌کنیم. مشکلات افرادی که باید احراز هویت شوند و به اشتباه احراز هویت نمی‌شوند و یا برعکس و همه مشکلاتی که در روند احراز هویت ممکن است افراد با آن مواجه شوند تحت ویژگی‌های خاصی در استانداردهای بین المللی تعریف شده‌اند و ما در راستای آن پیش می‌رویم.

طی تجربه‌ای که ما در حجم عظیمی از داده هم داشته‌ایم دقت سیگنال با استانداردهای بین المللی برابری می‌کند. به هر روی سیستم احراز هویت بین‌المللی نیازمند دیتاست‌هایی برای شناسایی هستند. در دسترس نبودن دیتاست‌های بومی یکی از نکات اساسی در جریان احراز هویت است. این در حالی است که اکثر دیتاست‌های بین‌المللی مربوط به کشورهای اروپایی و غربی و آسیای دور است. این مشکل اما از آنجایی که در سال‌های گذشته دیتاست را گردآوری کرده بودیم دقت بالایی را برای مدیریت احراز هویت در اختیار ما گذاشت.

در مبحث احراز هویت یا سامانه‌هایی که در آینده قرار است به سامانه‌های پارت از جمله سیگنال اضافه کنیم، نیازمند توان پردازشی بسیار بالایی هستیم. هوش مصنوعی نیاز به GPU و همچنین حجم بالایی از پردازش دارد. این شاخص‌ها شاید به صورت متعارف در کشور قابل دسترسی نباشد و ما باید به شیوه‌ای دیگر آن را مدیریت کنیم.

ما در پارت به دلیل مطالعات و پژوهش‌های تخصصی که انجام داده‌ایم نیازهای خود را در بخش فنی هم تامین کرده‌ایم. همچنین پردازش مورد نیاز حوزه بینایی ماشین، صوت و زبان تبدیل را توسط نیروهای متخصص هوش مصنوعی و فناوری اطلاعات پیش برده‌ایم. این نکته هم باید مورد توجه قرار داد که در حال حاضر به قدری توان پردازشی خود را تجهیز کرده‌ایم که در سنگین‌ترین شرایط هم درصد بسیار کمی از این توان پردازش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در مرداد ماه سازمان بورس اعلام کرد که صدور و ابطال واحد‌های صندوق‌های سرمایه گذاری به صورت آنلاین امکان‌پذیر شده است. شیوه اجرای این موضوع چگونه است و اساسا خود این اتفاق از نگاه شما چقدر مهم محسوب می‌شود؟

در همه دنیا تلاش بر این است که مردم را از سرمایه گذاری مستقیم بر حذر دارند و سرمایه‌گذاری را از طریق درگاه و روش مناسب خود انجام دهند. این در حالی است که مردم به صورت هیجانی، دوره‌ای و سینوسی وارد بازارهای مختلف می‌شوند، همین هجوم و حضور یکباره مردم به بازارها باعث می‌شود تا روند بازار بیشتر دچار نوسانات سینوسی باشد.

به این دلیل است که در کشورهای توسعه یافته مردم را به استفاده از درگاه‌های غیرمستقیم تشویق می‌کنند. در بازار بورس هم این درگاه غیر مستقیم، صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. حدود ۲۰۰ صندوق سرمایه‌گذاری در کشور وجود داشت اما این صندوق‌های سرمایه‌گذاری متمرکز نبود و کاربران برای استفاده از خدمات این صندوق‌ها باید به سایت‌های مختلفی مراجعه می‌کردند.

حالا با توجه به تصمیم سازمان بورس و اوراق بهادار فین‌تک‌ها هم می‌توانند وارد این حوزه شوند. بعد از عملیاتی شدن این دستورالعمل روزانه تعداد قابل توجهی از مردم با استفاده از سیگنال به سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها می‌پردازند. این حضور باعث خواهد شد تا ابزارهای بسیار مناسب‌تری برای سرمایه‌گذاری مردم قرار بگیرد.

در این چند سالی که سیگنال کار می‌کند آیا واقعا در زمینه آموزش مالی و اقتصادی تاثیرگذار بوده؟ این تاثیرگذاری چه بوده؟

ورود مردم به بازار سرمایه نیازمند پیش‌نیازها و آمادگی‌هایی است. آموزش‌های مقدماتی که با عنوان «سواد مالی» از آن یاد می‌شود و آموزش‌های تخصصی برای کسانی که قصد دارند به صورت حرفه‌ای در این بازار فعالیت کنند. نهادهای تخصصی متنوعی در حوزۀ آموزش تخصصی بازار سرمایه فعالیت می‌کنند. پارت در راستای هدف دستیار هوشمند اقتصادی جامعه بودن، آموزش و ترویج سواد مالی را از طریق «آکادمی هوش مالی» در دستور کار قرار داد.

آکادمی هوش مالی تا کنون نزدیک به ۸۰ عنوان کتاب و کتاب صوتی برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان تالیف و منتشر کرده است و به زودی تعداد آن‌ها به بیش از ۱۵۰ عنوان خواهد رسید. بیش از ۲۵۰،۰۰۰ شماره از این کتاب‌ها تا کنون منتشر شده است. سایت آکادمی نیز نزدیک به ۲۰۰ پست در ده‌هزار سطر با ۷۰هزار بازدید منتشر نموده است. در حوزۀ آموزش، در گام نخست، تمرکز اصلی بر تهیۀ منابع غنی آموزش بوده است.

در گام دوم تفاهم‌نامه‌هایی با دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد امضا شده تا آموزش‌های به صورت گسترده در اختیار عموم مردم باشند. تا به حال نزدیک به هزار دانشجو در دانشگاه تهران درس سواد مالی را گذرانده‌اند. آموزش‌های آکادمی تا کنون به ۱۵هزار نفر-ساعت رسیده که با زیرساخت‌های آماده‌شده شاهد توسعۀ گسترده‌ای در این امر خواهیم بود. در حوزۀ ترویج سواد مالی، آکادمی، با شبکه‌های گوناگون رادیویی و تلویزیونی برنامۀ مشترک در حوزۀ آموزش سواد مالی تولید کرده است که ۳هزار دقیقه از آن تا کنون پخش شده است.

در مطبوعات و خبرگزاری‌ها نیز بیش از ۳۰۰ یادداشت و مقالۀ آموزشی توسط اعضای هیأت علمی آکادمی نوشته و منتشر شده است. در بعد بین‌الملل آکادمی گفت‌وگوهای متعددی با کارشناسان و صاحب‌نظران بین‌المللی داشته که مجموع آن نزدیک به ۸۰۰ دقیقه است.

برنامه‌های آینده اپلیکیشن سیگنال چه هستند؟

مطمئنا با توجه به اهمیت بسیار زیاد صندوق‌ها در چرخه سرمایه‌گذاری، تکمیل و توسعه این بخش در اولویت ما خواهد بود. گام بعد در این حوزه، توسعه سرویس‌های هوشمند سنجش ریسک و هدف‌گذاری است تا به هر فرد بر اساس روحیات و اهدافی که در زندگی دارد، ترکیب خاصی از سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف پیشنهاد شود. علاوه بر موارد فوق، به این علت که اخبار و تحلیل‌های اقتصادی کمک بسیاری به هموطنان در تصمیم‌گیری‌هایشان می‌کنند، در آینده نزدیک سرویس‌های قدرتمندی مبتنی بر هوش مصنوعی در این حوزه‌ها رونمایی خواهیم کرد.

آیا دو زبانه شدن اپلیکیشن سیگنال نشانه‌ای از تعریف چشم‌اندازی وسیع‌تر است؟

انگلیسی، عربی، چینی، فرانسوی و آلمانی هم در فرایند ترجمه به سیگنال اضافه خواهند شد. به هر حال ما همچنان امیدواریم تحریم‌ها یک روز به پایان برسند و در چنین شرایطی نیازمند آن هستیم که زیرساخت‌های مناسب را فراهم کنیم. از سویی دیگر محتوای قابل توجهی درباره ایران در دنیا منتشر نمی‌شود و ما در تلاش هستیم این موضوع را پیگیری کنیم تا در آینده بعد از پایان تحریم‌ها سرمایه گذاران امکان دسترسی به محتوای مناسب برای شناخت زیرساخت‌های بازارهای اقتصادی کشور را داشته باشند.

آیا تبادل رمزارزها در آینده جایی در اپلیکیشن سیگنال خواهد داشت؟

امکان معامله رمزارزها هم در حال بررسی است. اما این بازار، بازاری بسیار پیچیده است و ما انتظار داریم که نهادهای قانون‌گذار و تصمیم‌گیر، بانک مرکزی و بورس الزامات قانونی این موضوع را روشن کنند. در پی این روند ما هم بعد از روشن شدن روند قانون‌گذاری به این بازار ورود خواهیم کرد. در حال حاضر بر روی الگوریتم‌های هوش مصنوعی بازار رمزارزها هم مطالعه و بررسی‌هایی انجام می‌دهیم.

آیا صبر می کنید مجوزها اعلام شود و بعد وارد حوزه تبادل رمزارز شوید؟

به هر حال گذر از مرحله تصمیم‌گیری و مجوزها بسیار زمان‌بر است. ما به هر روی تابع قانون هستیم و در انتظار تصمیم نهایی نهادهای قانون‌گذار خواهیم بود. اما از طرفی در حال پیدا کردن راه‌ها مناسب و کوتاه‌تر دیگری هم هستیم.

جدیدترین اخبار هوش مصنوعی ایران و جهان را با هوشیو دنبال کنید