بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا را بشناسید

جیم گری، برنده جایزه تورینگ، دیتاساینس یا علم داده را به‌عنوان «پارادایم چهارم» علم (تجربی، نظری، محاسباتی و اکنون مبتنی بر داده) تصور کرد و اظهار داشت که همه چیز در مورد علم به دلیل تأثیر فناوری اطلاعات و سیل داده‌ها در حال تغییر است. این پیش‌بینی چنان در حال عملی شدن است که در حال حاضر، با توجه به حجم انبوه داده‌ای که تولید می‌شود، دیتاساینس جزء ضروری بسیاری از صنایع محسوب می‌شود و یکی از موضوعات مورد بحث در محافل فناوری اطلاعات است. اکنون نیز محبوبیت آن در طول سال‌ها افزایش یافته است و شرکت‌ها شروع به پیاده‌سازی تکنیک‌های علم داده برای رشد کسب‌وکار خود و افزایش رضایت مشتری کرده‌اند. در این مقاله، سعی خواهد شد، ضمن تعریفی جامع از دیتاساینس یا همان علم داده، بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا را نیز معرفی کنیم.

دیتاساینس یا علم داده

دیتاساینس یا علم داده یک حوزه بین‌رشته‌ای است که ویلیام کلیولند در سال ۲۰۰۱ عنوان کرد. وی پیشنهاد کرد که علم داده به‌عنوان یک رشته مستقل شناخته شود و البته این رشته جدید را مرتبط با علوم کامپیوتر و داده‌کاوی ‌دانست. به همین دلیل است که بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا برای انتقال علم داده در مقاطع بالا خود را آماده کرده‌اند. دیتاساینس یا علم داده شامل آماده‌سازی داده‌ها برای تجزیه و تحلیل، فرمول‌بندی مسائل علم داده، تجزیه و تحلیل داده‌ها، توسعه راه‌حل‌های مبتنی بر داده و ارائه یافته‌ها برای اطلاع‌رسانی تصمیمات سطح بالا در طیف گسترده‌ای از حوزه‌های کاربردی است. به این ترتیب، دیتاساینس یا علم داده مهارت‌هایی از علوم کامپیوتر، آمار، علم اطلاعات، ریاضیات، تجسم اطلاعات، داده‌های صوتی، یکپارچه‌سازی داده‌ها، طراحی گرافیک، سیستم‌های پیچیده، ارتباطات و تجارت را در بر می‌گیرد.

امروزه، دانشمندان داده به‌منظور کشف اطلاعات مفید برای سازمان‌ها باید بر طیف کامل چرخه حیات علم داده تسلط داشته باشند و همچنین دارای سطحی از انعطاف‌پذیری و درک کامل برای به حداکثر رساندن بازده در هر مرحله باشند. چرخه حیات دیتاساینس یا علم داده شامل پنج مرحله مجزا است که هر کدام وظایف خاص خود را دارد:

۱- ضبط: اکتساب داده، ورود داده، دریافت سیگنال، استخراج داده.

۲- نگهداری: انبار داده، پاکسازی داده، مرحله‌بندی داده، پردازش داده، معماری داده.

۳- فرایند: داده‌کاوی، طبقه‌بندی داده‌ها، مدل‌سازی داده‌ها، خلاصه‌سازی داده‌ها.

۴- تجزیه و تحلیل: تحلیل پیش‌بینی، رگرسیون، متن‌کاوی، تحلیل کیفی.

۵- ارتباط: گزارش داده‌ها، تجسم داده‌ها، هوش تجاری، تصمیم‌گیری.

دانشمند داده

اصطلاح «دانشمند داده» در سال ۲۰۰۸ ابداع شد، زمانی که شرکت‌ها به متخصصانی که در سازماندهی و تجزیه و تحلیل حجم عظیمی از داده‌ها مهارت دارند، نیاز داشتند. در دهه گذشته نیز یک دانشمند داده به دارایی‌های ضروری تبدیل شد، به‌طوری که در سال ۲۰۱۶ دانشمند داده یکی از سه شغل برتر آمریکا معرفی شد و حتی لینکدین، دانشمند داده را به‌عنوان یکی از امیدوارکننده‌ترین مشاغل در سال ۲۰۲۱، همراه با مهارت‌های متعدد مرتبط با علم داده به‌عنوان پرتقاضاترین مشاغل معرفی کرد.

بدین ترتیب، فهرست بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا ارائه شد و شرکت‌ها برای در اختیار داشتن دانشمند داده به شکلی مطلوب در آینده امیدوار شدند. در حال حاضر، این متخصصان افرادی مبتنی بر داده با مهارت‌های فنی سطح بالا هستند که قادر به ایجاد الگوریتم‌های کمی پیچیده برای سازماندهی و ترکیب مقادیر زیادی از اطلاعات مورد استفاده برای پاسخ به سؤالات و هدایت استراتژی در سازمان خود هستند. این موضوع، یک مهارت بسیار مهم در دهه‌های آینده خواهد بود و باعث می‌شود دانشمندان داده ماهر برای شرکت‌ها ارزش فزاینده‌ای داشته باشند.

چشم‌انداز شغلی رشته دیتاساینس

از آنجایی که فناوری مدرن امکان ایجاد و ذخیره حجم فزاینده‌ای از اطلاعات را فراهم کرده است، حجم داده‌ها افزایش یافته و شرکت‌ها به‌اصطلاح روی گنجینه‌ای از داده‌ها نشسته‌اند. به همین دلیل، بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا این رشته را در مقطع تحصیلات تکمیلی ارائه می‌دهند، تا همچنان دیتاساینس به‌عنوان یکی از امیدوارکننده‌ترین و پرتقاضاترین مسیرهای شغلی برای متخصصان ماهر به تکامل خود ادامه ‌دهد. امروزه شرکت‌ها و سازمان‌ها با در نظر گرفتن چشم‌انداز شغلی رشته دیتاساینس به هزاران دانشمند داده ماهر نیاز دارند، تا داده‌های خود را پردازش و تجزیه و تحلیل کنند و به‌نوبه خود به آن‌ها کمک نمایند، تا تصمیمات تجاری هوشمندانه‌تری بگیرند. از آنجایی که یک دانشمند داده باید پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌های بسیار دقیقی انجام دهد، آن‌ها باید به‌درستی آموزش دیده و مهارت بالایی داشته باشند.

متخصصان دیتاساینس با تجربه و تحصیلات مناسبی که در بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا گذرانده‌اند، چشم‌انداز شغلی رشته دیتاساینس را امیدوارانه می‌دانند و این فرصت را دارند، تا در برخی از آینده‌نگرترین شرکت‌های جهان جای خود را باز کنند. در واقع، دیتاساینس آینده هوش مصنوعی است. بنابراین، بسیار مهم است که بدانید دیتاساینس چیست و چگونه می‌تواند به کسب‌وکار شما ارزش بدهد. به این ترتیب، به‌عنوان مثال، می‌توانید نیازهای دقیق مشتریان خود را از داده‌های موجود مانند سابقه مرور قبلی مشتری، سابقه خرید، سن و درآمد درک کنید و محصول را با دقت بیشتری به مشتریان خود توصیه کنید.

از طرفی، دیتاساینس تقریباً در هر صنعتی کاربردهای خود را پیدا کرده است: مراقبت‌های بهداشتی (ساخت ابزارهای پزشکی پیچیده برای تشخیص و درمان)، بازی (ساخت بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای)، تشخیص تصویر (شناسایی الگوها در تصاویر)، لجستیک (بهینه‌سازی مسیرها برای اطمینان از تحویل سریع‌تر محصولات)، کشف تقلب (شناسایی تراکنش‌های تقلبی)، امور مالی (ارزیابی اعتبار و ریسک وام).

بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا

دیتاساینس یکی از مشاغلی است که سریع‌ترین رشد را در جهان دارد و بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا با امکانات به‌روزی که برای دانشجویان این رشته فراهم کرده‌اند، به‌نوعی با پذیرش دانشجو در حال سرمایه‌گذاری کلان در این زمینه هستند. لذا بخش‌های دانشگاهی، دولتی و شرکتی از قبل اهمیت متخصصان داده را برای اهداف نهایی خود درک کرده‌اند. در نتیجه، مؤسسات دانشگاهی زیادی دوره‌های علوم داده را عمدتاً در مقطع تحصیلات تکمیلی ارائه می‌دهند، تا تقاضای فوری بازار کار را برآورده کنند.

بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا عبارت‌اند از:

مؤسسه فناوری ماساچوست

این دانشگاه یکی از بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا است و در بسیاری از زمینه‌های مرتبط با علم داده رتبه بسیار بالایی را کسب کرده است؛ بنابراین به آن‌ها اجازه می‌دهد، تا برنامه‌ای مؤثر برای ارتقای دانشجویان ایجاد کنند. مؤسسه فناوری ماساچوست یا MIT در بسیاری از زمینه‌ها از جمله مهندسی، علوم کامپیوتر، علوم طبیعی، تجارت، معماری و اقتصاد جزو دانشگاه‌های برتر است. برای متقاضیان تجزیه و تحلیل تجاری، MIT امروز یک برنامه کارشناسی ارشد تجزیه و تحلیل کسب‌وکار ۱۲ ماهه را ارائه می‌دهد. این برنامه برای فارغ‌التحصیلانی که مشتاق هستند در صنعت دیتاساینس شروع به کار کنند، طراحی شده است. فرایند درخواست شامل نمرات GRE یا GMAT، تافل یا آیلتس، بیانیه ویدئویی، توصیه‌نامه، مقاله و رزومه است.

کارنگی ملون

برنامه‌های دیتاساینس دانشگاه کارنگی ملون برای آموزش دانشجویان در یک محیط بین‌رشته‌ای طراحی شده است. آن‌ها ترکیبی از دوره‌های آموزشی و تحقیقات پیشرفته را ارائه می‌دهند و به همین دلیل یکی از بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا محسوب می‌شود. رشد سریع در مقیاس و پیچیدگی داده‌ها را می‌توان در زمینه‌های متعددی از جمله مراقبت‌های بهداشتی، ایمنی عمومی، تحقیقات علمی و سیاست‌های عمومی جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل کرد. هم دانشجویان و هم استادان با شرکت هوش رسانه‌ای دیجیتال به نام Meltwater برای پیشبرد تحقیقات و آموزش هوش مصنوعی با استفاده از پلتفرم هوش مصنوعی این شرکت همکاری می‌کنند. آن‌ها به یکی از متنوع‌ترین مجموعه‌های پلتفرم داده‌های باز و دارای مجوز دسترسی دارند.

امپریال کالج لندن

کالج امپریال که در لندن واقع شده است، یک دانشگاه تحقیقاتی عمومی در زمینه پزشکی، علم، تجارت و مهندسی است. امپریال یکی از بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا است و به‌طور مداوم در بین ۸ دانشگاه برتر جهان از طریق نظرسنجی‌های حرفه‌ای مختلف رتبه‌بندی شده است. برنامه یکساله تمام‌وقت کارشناسی ارشد تجزیه و تحلیل کسب‌وکار Imperial از طریق رتبه‌بندی جهانی دانشگاه QS در رتبه دوم جهان قرار دارد و به‌عنوان یک برنامه رقابتی سخت تلقی می‌شود. یکی از جنبه‌های منحصربه‌فرد تحصیل در امپریال کالج، همکاری‌های چندرشته‌ای بین کارشناسان دانشگاهی کالج و مؤسسه در بسیاری از رشته‌ها مانند مراقبت‌های بهداشتی، مالی، علوم آب‌وهوا و توسعه شهری است. هدف نهایی آن‌ها ایجاد راه‌حل برای مشکلات پیچیده است. در کنار تحقیقات، آن‌ها دانشمندان دیتاساینس آینده را از طریق برنامه‌های تحصیلات تکمیلی خود پرورش می‌دهند.

دانشگاه هلسینکی

فنلاند سرمایه‌گذاری زیادی در برنامه‌های مرتبط با دیتاساینس انجام داده است، تا جمعیت خود را برای سرمایه‌گذاری در رشد نمایی در هوش مصنوعی و دیتاساینس آماده کند. دانشگاه هلسینکی نقش اساسی در آموزش جمعیت فنلاند ایفا کرده است. دانشجویان می‌توانند در یکی از زمینه‌های فنی مختلف مرتبط با دیتاساینس، مانند تجزیه و تحلیل پیشرفته، یادگیری ماشین، بینایی کامپیوتر و تحقیق، تخصص داشته باشند. در دانشگاه هلسینکی که یکی از بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا محسوب می‌شود، برنامه کارشناسی ارشد در دیتاساینس یک برنامه دوساله است که به زبان‌های فنلاندی، انگلیسی و سوئدی تدریس می‌شود.

دانشگاه هاروارد

هاروارد یکی از بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا است که به دانشجویان خود اجازه می‌دهد، تا در حل مسائل این حوزه به‌طور انتقادی فکر کنند، عواملی مانند حریم خصوصی و امنیت باید قبل از هر اقدامی به‌درستی در نظر گرفته شود و از آنجایی که فقط مدرک تحصیلی خود را در مقطع کارشناسی ارشد ارائه می‌دهد، متقاضیان باید دانش قبلی در مورد حساب دیفرانسیل و انتگرال و جبر خطی و همچنین یک زبان برنامه‌نویسی مانند پایتون داشته باشند.

دانشگاه تگزاس

دانشگاه تگزاس در آستین ایالات متحده با برنامه علمی داده در سطح جهانی خود منحصربه‌فرد است و می‌توان گفت یکی از بهترین دانشگاه‌ها برای رشته دیتاساینس در دنیاست. این دانشگاه علاوه بر اینکه از یادگیری آنلاین استفاده می‌کند، تا آزادی بیشتری به دانشجویان خود در مورد برنامه‌هایشان بدهند، به دنبال متقاضیانی است که دارای پیشینه فنی قوی و علاقه‌مندی بالایی برای پیشرفت شغلی خود به‌خصوص در حوزه، دولتی، سازمان‌های غیرانتفاعی و همچنین ادامه تحصیل باشند. با این حال، اگر متقاضی هیچ پیشینه‌ای در زمینه آمار، مهندسی کامپیوتر یا سایر رشته‌های مرتبط نداشته باشد، دانشگاه از او می‌خواهد که قبل از ثبت‌نام در برنامه، دوره خاصی را بگذرانند.

دانشگاه ESSEC & CentraleSupélec

در دانشگاه ESSEC & CentraleSupélec، مدرک ارائه‌شده ترکیبی از دیتاساینس و تجزیه و تحلیل تجاری است و از سوی دولت فرانسه به رسمیت شناخته شده است؛ بنابراین اگر متقاضیان به دنبال ادامه تحصیلات خود، به‌ویژه در مؤسسات فعال در سراسر اروپا هستند، این مدرک می‌تواند بسیار مفید باشد. دانشگاه ESSEC & CentraleSupélec در درجه اول به زبان انگلیسی صحبت می‌کند، بنابراین نیازی به شرکت در کلاس‌های فرانسه نیست و این مسئله شاید در انتخاب این موضوع که داوطلبان این دانشگاه را به‌عنوان یکی از بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا بدانند، بی‌تأثیر نباشد.

دانشگاه ملبورن

متقاضیان داخلی یا بین‌المللی رشته دیتاساینس در دانشگاه ملبورن استرالیا می‌توانند دوره دیتاساینس را به‌صورت تمام‌وقت به مدت ۲ سال یا پاره‌وقت به مدت ۴ سال بگذرانند که این روند برای کسانی که به‌طور کامل نمی‌توانند در دسترس باشند، مناسب است. معمولاً دانشجویان آینده‌نگر پیش‌زمینه علوم کامپیوتر یا آمار دارند، چراکه برنامه این دانشگاه بر اساس مهارت‌هایی است که دانشجویان از قبل دارند و آن‌ها می‌توانند برای کسب سایر مهارت‌های لازم برای این رشته متمرکز ‌شوند و این مسئله که دانشگاه ملبورن نسبت به سایر دانشگاه‌ها از این طریق روند تحصیل را پیش می‌اندازد، این دانشگاه را به یکی از بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا تبدیل کرده است.

دانشگاه وارویک

دانشگاه وارویک انگلستان برای تدریس گسترده رشته دیتاساینس آماده است. این دانشگاه دوره‌های مرتبط با هم مانند برنامه‌های کارشناسی ارشد خود را از ترکیب دیتاساینس و اقتصاد برگزار می‌کنند. با این حال، آن‌ها بیشتر بر دانش پایه برای دوره علوم داده یا دیتاساینس متمرکزند. از آنجایی که هجوم داده‌ها در زندگی روزمره زیاد است، دانشگاه تصمیم گرفته است مهارت‌های ریاضی، محاسباتی و آماری دانشجویان را توسعه دهد و آن‌ها را در داده‌های تکنولوژیکی و فرایندهای مدیریت آن بسیار ماهر کند.

در مجموع، رشته دیتاساینس برای کسب مدرک کارشناسی ارشد تخصصی در دانشگاه‌های پیشرو فعال است. متقاضیان این رشته باید بررسی کنند که هر موضوع دقیقاً چه چیزی را از نظر برنامه درسی به آن‌ها ارائه می‌دهد. با وجود این، فرصت‌های زیادی برای یادگیری رشته دیتاساینس در یک محیط دانشگاهی رسمی وجود دارد. به دلیل نیاز شرکت‌های بزرگ به این رشته تحصیلی، بسیاری از دانشجویان در بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا تحصیل کرده‌اند و از طریق شرکت‌های بزرگی جذب شده‌اند. این به این دلیل است که دانشگاه در بررسی درخواست‌ها دقت می‌کند و تمام جزئیاتی که متقاضیان ارائه کرده‌اند، در نظر می‌گیرد.

در ایران نیز پژوهش‌هایی در خصوص رشته دیتاساینس انجام گرفته است. اولین پژوهش در زمینه متخصصین علم داده در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران صورت گرفته ‌است. دانشگاه شهید بهشتی تهران نیز اولین دانشگاهی است که در مقطع کارشناسی ارشد علم داده در ایران دانشجو می‌پذیرد.

نتیجه‌گیری

با ورود جهان به عصر داده‌های بزرگ، نیاز به ذخیره‌سازی داده‌ها نیز افزایش یافت. شرکت‌ها تمرکز اصلی خود را بر ایجاد چارچوب و راه‌حل‌هایی برای ذخیره داده‌ها قرار دادند. در واقع، داده‌هایی که ما در اختیار داشتیم، عمدتاً ساختاریافته و کوچک بودند که می‌شد آن‌ها را با استفاده از ابزارهای ساده هوش تجاری تجزیه و تحلیل کرد؛ اما امروزه بیشتر داده‌ها بدون ساختار یا نیمه‌ساختاریافته هستند و با ابزارهای ساده نمی‌شود به پردازش این حجم عظیم و تنوع داده پرداخت.

به همین دلیل است که ما به ابزارها و الگوریتم‌های تحلیلی پیچیده‌تر و پیشرفته‌تری برای پردازش، تجزیه و تحلیل و استخراج نیاز داریم. دیتاساینس یک زیرمجموعه هوش مصنوعی است که با روش‌های داده، تجزیه و تحلیل علمی و آمار سروکار دارد و در حال حاضر، بهترین دانشگاه ها برای رشته دیتاساینس در دنیا آماده‌اند، تا اطلاعات لازم را در خصوص این رشته جدید و در عین حال بااهمیت به متقاضیان علوم داده ارائه دهند.