تکینگی فناوری: نظرات مخالف (بخش سوم)

در خصوص تکینگی فناوری و پیش‌بینی‌های مشابه همیشه نظرات مخالف، بدبینانه و تردیدبرانگیز نیز به گوش می‌رسد. عده‌ای پیش‌بینی‌های شکست‌خورده گذشته مانند اتومبیل‌های پرنده، شهرهای شناور و سایر آینده‌نگری‌هایی را مطرح می‌کنند که قرار بود تا قرن ۲۱ محقق شوند.

اگرچه تعدادی از این پیش‌بینی‌ها تحقق یافته‌اند، اما نرخ پیش‌بینی‌های تحقق نیافته کماکان بالا است. از طرف دیگر، عده‌ای دیدگاه آرمانگرایانه متفکرانی همچون ری کورزویل، پیتر دیاماندیس و دیگر تکینگی‌گرایان و به‌طور کلی، تمام کسانی را که معتقدند این رویداد آینده‌ای همراه با فراوانی و فرصت‌های نامحدود رقم خواهد زد، به چالش می‌کشند.

پیشرفت‌های فناوریِ قرون وسطی میانه را در نظر بگیرید. در این دوران، جامعه اروپایی پیشرفت‌های شرق، مانند کوره‌های بلند (که چدن بهتری تولید می‌کرد)، قطب‌نما، اسطرلاب و باروت را به عاریت گرفت. در قرن پانزدهم، اسپانیا پس از بیرون راندن فرمانروایان مسلمان اسپانیا موسوم به مورها از شبه‌جزیره ایبری، موقعیت خوبی برای به ارث بردن اختراعات آن‌ها پیدا کرد. این اختراعات در کنار بیماری‌های اروپایی مانند آبله، این فرصت را در اختیار پادشاهی اسپانیا قرار داد، تا بین سال‌های ۱۴۹۳ تا ۱۸۹۸ آمریکای لاتین را فتح و میلیون‌ها نفر از بومیان آنجا را به قتل برساند.

انقلاب صنعتی (اواسط قرن ۱۸ تا اوایل قرن بیستم) نیز تحولی شگرف ایجاد کرد و در اروپا و آمریکای شمالی افزایش بی‌سابقه جمعیت، تولید و محصولات کشاورزی را به ارمغان آورد. علاوه بر این، پیشرفت‌های فناوری صنعتی شدن جنگ و تولد سلاح‌هایی کشتار جمعی مانند مسلسل و تفنگ‌های چندتیر مدرن را در پی داشت. فناوری‌های جنگی مسیر فتح و غارت آفریقا و آسیا را برای اروپاییان هموار کرد. دیگر اختراعات جنگی، از جمله توپخانه، هواپیما، تانک، سیم‌خاردار و سلاح‌های شیمیایی وحشیگری‌های جنگ جهانی اول و دوم را رقم زدند و از همه مهم‌تر، علم هسته‌ای بشر را به تسلیحات هسته‌ای مجهز کرده و «عصر اتمی» را رقم زده است. به‌طور خلاصه، در مقابل نظرات مخالف باید عنوان کرد که تاریخ مملو از مثال‌هایی است که نشان می‌دهد پیشرفت‌های فناوری هرگز همگام با پیشرفت‌ خِرد یا همدلی انسان نبوده‌اند.

تاریخ بشریت در کتاب کستلر

آرتور کستلر این دیدگاه را در کتاب معروف خود با نام «خوابگردها: تاریخچه دیدگاه متغیر بشر از جهان» (۱۹۵۹) بیان می‌کند. کستلر در کتاب خود تاریخ بشریت را با رسم دو منحنی (مشابه نمودارهای دما) ترسیم می‌کند. به این صورت که یک منحنی قدرت جسمانی و دیگری «بینش معنوی، آگاهی اخلاقی، نیکوکاری و ارزش‌های مرتبط» را نشان می‌دهد:

«[طی] دویست سال گذشته، بازه‌ای که کمتر از یک هزارم کل نمودار را تشکیل می‌دهد، منحنی برای اولین بار در تاریخ افزایشی شدید و ناگهانی داشته است و در پنجاه سال گذشته، که تقریباً صدهزارم کل نمودار است، شیب منحنی به سمت بالا به‌قدری تند است که اکنون نمودار تقریباً عمودی است…»

«منحنی دوم، در مقایسه با منحنی اول، در طی دوران ماقبل تاریخ صعودی تقریباً یکنواخت و بسیار آهسته را نشان می‌دهد، اما پس از پیدایش تمدن، منحنی اخلاق بشر فراز و فرود‌های زیادی داشته است؛ سرانجام، زمانی که منحنی فناوری مانند یک مار کبری سر به آسمان می‌گذارد، منحنی معنوی با شیب تند به سمت پایین می‌رود.»

یکی از نظرات مخالف در این باره این ادعای تکراری است که رویدادهایی مانند تکینگی اجتناب‌ناپذیر هستند. این نگرش به‌زعم عده‌ای تقدیرگرایی به شمار می‌آید، اما زمانی که از زبان تکینگی‌گرایان مطرح ‌شود، افرادی که نه‌تنها مایل به تحقق آن هستند، بلکه فعالانه مقدمات آن را فراهم می‌آورند، ادعایی مشکوک می‌شود. همان‌طور که مورخ مشهور انگلیسی، ای. جی. پی. تیلور، هنگام پرداختن به علل جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم اظهار داشت: «هیچ چیزی تا زمانی که اتفاق نیفتد، اجتناب‌ناپذیر نیست.»

آیا انسان می‌تواند فناناپذیر باشد؟

از طریق لینک‌های زیر می‌توانید به بخش‌های دیگر این مقاله دسترسی داشته باشید:

[button href=”https://hooshio.com/%d8%aa%da%a9%db%8c%d9%86%da%af%db%8c-%d9%81%d9%86%d8%a7%d9%88%d8%b1%db%8c-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%81%d9%86%d8%a7%d9%be%d8%b0%db%8c%d8%b1%db%8c/” type=”btn-default” size=”btn-lg”]بخش اول[/button]

[button href=”https://hooshio.com/%d9%be%db%8c%d8%b4%d8%b1%d9%81%d8%aa-%d9%86%d8%b1%d9%85-%db%8c%d8%a7-%d8%b3%d8%ae%d8%aa/” type=”btn-default” size=”btn-lg”]بخش دوم[/button]

[button href=”https://hooshio.com/%d8%ad%db%8c%d8%a7%d8%aa-%d9%be%d8%b3%d8%a7%d9%81%d9%86%d8%a7%d9%be%d8%b0%db%8c%d8%b1%db%8c-%d9%88-%d9%be%d8%b3%d8%a7%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86%db%8c%d8%aa/” type=”btn-default” size=”btn-lg”]بخش چهارم[/button]