نقشه علمی تحقیقات هوش مصنوعی ایران، به‌دست پژوهشگران دیده‌بان هوش مصنوعی پارت نگاشته شد

به گزارش هوشیو، به نقل از سایت مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت، سه‌ پژوهشگرِ مجموعه دیده‌بان هوش مصنوعی، وابسته به مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت «نقشه علمی تحقیقات هوش مصنوعی ایران» را به‌تازگی در مقاله‌ای علمی‌پژوهشی ترسیم‌ کرده‌اند. این مقاله که «نگاشت نقشه علمی تحقیقات هوش مصنوعی ایران مبتنی بر پایگاه استنادی اسکوپوس» نام دارد، در دوفصل‌نامه علمی‌پژوهشی دانشگاه شاهد که یکی از مجلات علمی‌پژوهشی معتبر کشور است، منتشر شده‌.

دانشگاه شاهد به‌عنوان یک دانشگاه بنیادین در زمینه علم‌سنجی فعالیت دارد و در همین‌ راستا به انتشار «نقشه علمی تحقیقات هوش مصنوعی ایران» پرداخته است. این دانشگاه از سال ۱۳۹۴ این مجله را به‌عنوان اصلی‌ترین مجله پژوهشی ایران، در این زمینه منتشر می‌کند. این نشریه مورد تأیید کمیسیون نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (آی اس سی) منتشر می‌شود.

پژوهشگرانی که در ترسیم نقشه علمی پژوهش‌های هوش مصنوعی کشور کوشیده‌اند، این پژوهش را در پروژه دیده‌بان هوش مصنوعی، وابسته به مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت انجام داده‌اند. دکتر ایمان ظهوریان، دکتر فاطمه سلیمانی روزبهانی و دکتر حامد اجاقی این پروژه را با بررسی‌های نظام‌مندِ رشته علم‌سنجی انجام داده‌اند، تا میزان پیشرفت‌های علمیِ هوش مصنوعی در ایران را به‌طور دقیق و علمی مشخص کنند.

آقای ظهوریان با دکتری مدریت، به‌عنوان سرپرست در این پژوهش و پروژه «دیده‌بان هوش مصنوعی» در مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت فعالیت دارند. خانم سلیمانی، تحصیل‌کرده در رشته «مدیریت فناوری اطلاعات» و دارای دکتری این رشته، به‌عنوان کارشناس هوش مصنوعی در این پژوهش و پروژه «دیده‌بان هوش مصنوعی» در مرکز تحقیقات پارت فعالیت دارند. آقای اجاقی نیز با دکتری در رشته مدیریت فناوری، در جایگاه کارشناس هوش مصنوعی در این پژوهش و پروژه «دیده‌بان هوش مصنوعی» مرکز تحقیقات پارت فعالیت می‌کنند.

پژوهش «نقشه علمی تحقیقات هوش مصنوعی ایران» مبتنی بر پایگاه استنادی اسکوپوس انجام شده و با هدف مشخص کردن ابعاد تولیداتِ علمیِ پژوهشگرانِ ایرانی در حوزه هوش مصنوعی، با استفاده از روش ترسیم نقشه موضوعی نگاشته شده است.

این پژوهش بر اساس مطالعه‌ای کاربردی روش‌شناسی خود را انجام داده و در آن از تکنیک‌های تحلیل هم‌واژگانی و تحلیل‌شبکه‌ استفاده شده است. در این‌جا، مستندات حوزه هوش مصنوعیِ پژوهشگران ایرانی به‌عنوان جامعه پژوهشی انتخاب شده‌اند؛ و مستنداتی مورد قبول بوده‌اند که در پایگاه استنادی اسکوپوس از سال ۱۹۷۸ تا ژانویه ۲۰۲۲ منتشر شده باشد. همچنین در ترسیم این نقشه علمی از نرم‌افزارهای Excel، VOSviewer و Gephi جهت پردازش، تحلیل داده‌ها و استخراج نقشه‌ها و نمودارها استفاده شده است.

در این نقشه علمی‌پژوهشی داده‌ها نشان می‌دهند، ایران در حوزه هوش مصنوعی در رتبه سی‌ویک‌ام جهان و جایگاه سوم خاورمیانه قرار دارد. در زمینه هوش مصنوعی نویسندگان آمریکایی بالاترین همکاری را با نویسندگان ایرانی داشته‌اند و شاخه‌های دانش رایانه‌ای بالاترین و دندانپزشکی کمترین مستندات را در این زمینه منتشر نموده‌اند. مقالات مجله‌ای بیشترین نوع مستندات منتشر شده هستند و بالاترین تعداد ارجاعات ۸۲۵ مورد است. نسبت مقالات مجله‌ای ایران در مقایسه با مقالات کنفرانسی بسیار بیشتر از نسبت جهانی است. همچنین استانداردهای ارائه اطلاعات وابستگی سازمانی در مستندات تولید شده توسط پژوهشگران ایران به‌هیچ عنوان درست رعایت نمی‌شود و حاصل آن عدم دقت در نتایج جستجوهای مربوط به این مستندات است.

همچنین این نقشه علمی به یک راهنما و نقشه‌ راهی دقیق برای پژوهش‌های آتی و سرمایه‌گذاری بخش‌های اجرایی در حوزه هوش مصنوعی تبدیل شده است. با کمک این نقشه نتایج نشان می‌دهد روند تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی به‌طورکلی صعودی بوده است؛ با این‌حال سرعت رشد ایران، در مقایسه با سایر کشورها بسیار کم‌تر است. به استناد این نقشه پژوهشگران ایرانی در انتخاب موضوعات پژوهشی با مسیر کلی این حوزه در اکثر سال‌ها همراه و همگام بوده‌اند و در برخی سال‌ها با یک گام تأخیر پیش رفته‌اند.

نقشه علمی تحقیقات هوش مصنوعی ایران در راستای اهداف پروژه «دیده‌بان هوش مصنوعی» در مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت ترسیم شده است.

از اهداف دیده‌بان هوش مصنوعی این است که فعالیت‌های بازیگران زیست‌بوم فناوری هوش مصنوعی ایران را پیاپی رصد کنند و زیر نظر داشته باشند؛ و به همین‌خاطر نیز «دیده‌بان هوش مصنوعی» در مرکز پارت، نتایج بررسی‌ها و تحلیل‌های بوم‌شناسی خود در زمینه هوش مصنوعی را به‌صورت دوره‌ای در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد، تا از این پروژه امکان اشتراکِ دانش، شناسایی زمینه‌های مستعد و قابل رشد و همچنین بهبود جریان هوش مصنوعی کشور و تکامل اکوسیستم هوش مصنوعی در ایران فراهم شود.

اگر مایل به مطالعه «نقشه علمی تحقیقات هوش مصنوعی ایران» مبتنی بر پایگاه استنادی اسکوپوس، در دوفصل‌نامه علمی‌پژوهشی دانشگاه شاهد هستید، می‌توانید با مراجعه به لینک زیر آن را مطالعه کنید.

جدیدترین اخبار هوش مصنوعی ایران و جهان را با هوشیو دنبال کنید