هوش مصنوعی زبان‌های باستانی را از نابودی نجات می‌دهد

یک تیم متشکل از پژوهشگران چینی در زمینه هوش مصنوعی و زبان‌های باستانی، امیدوار است که هوش مصنوعی بتواند یکی از زبان‌های باستانی چین (زبان منچو) را از انقراض نجات دهد. این پژوهشگران در شمال شرقی چین، در حال توسعه یک فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی، برای شناخت و صحبت به زبان حاکمان سلسله چینگ هستند. در حال حاضر تنها کمتر از ۱۰۰ نفر (که همگی ساکنان مسن روستاهای دورافتاده هستند) می‌توانند به‌خوبی به این زبان صحبت کنند. این یک پروژه دولتی است که حکومت چین بودجه زیادی را به آن اختصاص داده است، آن‌ها باور دارند، زبان‌های باستانی چینی بخشی از هویت با ارزش این کشور است که باید آن را پاسداری کنند.

قوم منچو از قبایلی شکارگر در جنگل‌های شمال شرقی چین کنونی، شرق دورِ روسیه و کره شمالی پدید آمده‌اند. یک تیم پژوهشگر در شمال شرقی چین می‌گوید که از هوش مصنوعی برای نجات زبان مردم منچو، یک گروه قومی که بیش از ۲۰۰ سال، تا اوایل قرن بیستم بر چین حکومت می‌کردند، استفاده می‌کند. منچو، زبان رسمی سلسله چینگ از سال ۱۶۴۴ تا ۱۹۱۱  بوده و الفبای خاص خود را دارد و اساساً با زبان چینی که با ده‌ها هزار کاراکتر نوشته می‌شود، متفاوت است.

این خط را می‌توان در سرتاسر شهر ممنوعه در پکن یافت؛ جایی که بر روی پلاک‌هایی از ساختمان‌های کاخ امپراتوری سابق آویزان شده، همه با این خط و به این زبان نوشته شده است. با این‌حال امروز کمتر از ۱۰۰ نفر می‌توانند منچویی را با تسلط بومی صحبت کنند و بنویسند.

پژوهشگر وانگ دی و همکارانش در آکادمی علوم اجتماعی هیلونگ‌جیانگ در شمال شرقی هاربین در حال آموزش هوش مصنوعی برای تشخیص و گفتار به این زبان هستند. حقیقت این است که هوش مصنوعی می‌تواند به حفظ زبان و فرهنگ منچویی برای نسل‌های آینده کمک کند، حتی پس از مرگِ آخرین گویشور بومی این زبان.

وانگ در مقاله‌ای که در مجله معتبر «اقتصاد و فرهنگ مرزی» به تاریخ ۷ نوامبر منتشر شد، می‌گوید: «این کار بسیار فوری است»، چراکه این زبان نفس‌های آخر خود را می‌کشد.

موادِ آموزشی هوش مصنوعی عمدتاً شامل صداهای ضبط‌شده تیمِ وانگ و سایر زبان‌شناسان است که از چند سخنران درگذشته منچویی جمع‌آوری شده است. زبان منچویی ریشه در خانواده زبان‌های تونگوسیک سیبری دارد، اما از سیستم نوشتاری مغولی نیز وام گرفته است.

به گفته تیم وانگ، پیچیدگی زبان و کمبود داده‌های آموزشی، یادگیری زبان را برای ماشین‌های هوش مصنوعی دشوار کرده است. دولت چین برنامه‌های پژوهشی زیادی برای توسعه هوش مصنوعی در زبان‌های باستانیِ اقلیت‌های قومی این کشور، ازجمله تبتی، اویغور و مغولی راه‌اندازی کرده است، اما زبان منچویی به‌ دلیل افول سریع آن پس‌ از فروپاشی سلسله چینگ، توجه کمی به‌ خود جلب کرده است.

وانگ گفت: «تیم او باید از ابتدا با ساختن «مدل‌های زبانی جدید» در پردازش زبان طبیعی و صرف بیشتر وقت خود برای آموزش و تصحیح اشتباهات ماشینیِ هوش مصنوعی، کارکرد یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی را در این زبان بهتر کنند.»

هوش مصنوعی می‌تواند واژگان زیادی را تشخیص دهد و بر اساس متن و زبان نوشتاری صحبت کند، اما هنوز راهِ درازی در پیش دارد، تا بتواند مانند «زبان مادری» از این زبان، روان استفاده کند.

در فناوری تشخیص صدا و پردازش گفتار، دقت شناخت زبان منچویی به‌طور متوسط حدود ۷۰ درصد است و این به‌طور قابل توجهی بسیار پایین‌تر از عملکرد هوش مصنوعی در زبان‌های رایج‌تری مانند انگلیسی و چینی است.

به گفته یونسکو، حدود ۷۰۰۰ زبان در جهان وجود دارد، اما هر دو هفته یک‌بار، یکی از آن‌ها ناپدید می‌شود. آژانس میراث سازمان ملل متحد هشدار داده است که انقراض یک زبان، اغلب با مرگ یک فرهنگ همراه است.

برخی از شرکت‌های فناوری، از جمله گوگل، پایگاه‌های اطلاعاتی با پلتفرم‌های تعاملی برای مردم سراسر جهان ایجاد کرده‌اند تا زبان‌های در معرض خطر را حفظ و به اشتراک بگذارند.

در سال ۲۰۲۰، یک تیم پژوهشی در دانشگاه MIT اعلام کردند، یک هوش مصنوعی با پتانسیل یادگیری و رمزگشایی زبان‌های باستانی و گمشده ساخته‌اند؛ این فناوری هوش مصنوعی می‌تواند «کاملاً مستقل» و بدون اطلاع و ارتباط با زبان‌های دیگر، زبان گمشده مورد نظر را رمزگشایی کند، یاد بگیرد و درک کند.

جدیدترین اخبار هوش مصنوعی ایران و جهان را با هوشیو دنبال کنید