تکینگی فناوری: پیشرفت نرم یا سخت؟ (بخش دوم)

در این مقاله به بخش دوم از سری مقاله‌های تکینگی فناوری می‌پردازیم. همچنین لینک دسترسی به قسمت‌های دیگر در انتهای مطلب در دسترس است. یکی دیگر از موضوعات مورد مناقشه درباره تکینگی، نحوه رخ دادن آن است. برای مثال، آیا تکینگی به‌تدریج رخ می‌دهد یا سریع و آنی خواهد بود. به این دو سناریو «پیشرفت نرم» و «پیشرفت سخت» می‌گویند. اولی به این باور دلالت دارد که برخی از فناوری‌ها به پیشرفت خود ادامه می‌دهند، در حالی که برخی دیگر در یک سطح باقی می‌مانند. سناریوی دوم به پیشرفت‌های همزمان و متقابل فناوری‌ها اشاره دارد.

در سناریوهای مختلفِ پیشرفت نرم، درمان‌های ضدپیری و افزایش طول عمر به‌تدریج هوش انسانی را افزایش داده و در گذر زمان منجر به تغییرات قابل‌توجهی خواهد شد. بااین‌حال، پیش‌بینی نمی‌شود که پیشرفت‌ِ نرم هوش مصنوعی به تحولات لگام‌گسیخته ختم شود، زیرا ماشین‌های مورد بحث کماکان به انسان و محدودیت‌های انسانی وابسته خواهند بود.

علاوه بر این، تعاملِ «کند» زیرساخت‌های فعلی احتمالاً پیشرفت‌های حاصله در محاسبات کوانتومی ‌و توسعه ابرهوش مصنوعی (یکی یا هردو) را محدود خواهد کرد. به همین ترتیب، هیچ تضمینی وجود ندارد که هوش مصنوعی به‌طورکلی یا به‌صورت نمایی، هوش انسان را افزایش دهد.

انفجار اطلاعاتی: اگر بشریت موفق شود به «ابر هوشمند» دست‌ پیدا کند، خواه از طریق ساخت ابرهوش مصنوعی، خواه با تقویت سیستم عصبی انسان (یا هر دو)، تمام اشکال تحقیق و توسعه دچار تحولی شگرف می‌شود. به دلیل اینکه این ابرهوشمند کنترلِ «شهرهای فوق‌هوشمند» و کل کشورها را در دست خواهد گرفت، کاربردهای فراوانی خواهد داشت.

بشریت، به‌ویژه در خصوص استفاده از منابع، به این فناوری بی‌حد و حصر مجهز خواهد شد. زمانی که هوش مصنوعی فوق پیشرفته بر انرژی، حمل‌ونقل، مصرف آب، مدیریت پسماند و موارد مشابه نظارت داشته باشد، احتمالاً انتشار کربن و تولید زباله در شهرهای بزرگ به صفر برسد.

اقتصاد پساکمیابی: پیش‌بینی می‌شود توانایی تغییر عناصر و ترکیب مواد در مقیاس سلولی، اتمی ‌و حتی زیراتمی منجر به ظهور عصری شود که از آن با عنوان عصر فراوانی یاد می‌کنند. مبحث کمبود تا مدت‌ها پیش از پیدایش «تمدن» همواره یکی از پایه‌های اقتصاد بشری بوده است. هرچه یک منبع کمیاب‌تر باشد و برای تولید یک کالا نیروی بیشتری نیاز باشد، ارزشِ آن کالا بیشتر خواهد بود.

اما در عصری که تولید فلزات گران‌بها و سایر کالاهای با ارزش با سنتز مواد اولیه، تولید بی‌نهایت انرژی از منابع تجدیدپذیر و تولید غذا و آب از هوا (اشاره به واساز، دستگاه تخیلی سریال پیشتازان فضا دارد) امکان‌پذیر باشد، شرایط تا حد زیادی تغییر خواهد کرد.

سلسله مراتب اقتصادی، فقر و گرسنگی و توسعه‌نیافتگی ناشی از آن، از بین خواهد رفت. همان‌طور که جورج اورول در بیانیه مشهور خود در سال ۱۹۸۴ نوشت:

«در دنیایی که ساعات کاری کاهش یافته باشد، همه به اندازه کافی غذا داشته باشند، در خانه‌هایی با حمام و یخچال زندگی کنند و اتومبیل شخصی یا حتی هواپیما داشته باشند، بارزترین و شاید مهم‌ترین شکل نابرابری از بین‌ رفته است. اگر این امر تحقق یابد، دیگر ثروت هیچ تمایزی ایجاد نخواهد کرد.»

نسل انفجار جمعیت (متولدینِ پس از جنگ جهانی دوم) را در نظر بگیرید. والدین آن‌ها افرادی بودند که تا سن بازنشستگی، یعنی ۶۵ سالگی، مشغول به کار بودند و میانگین امید به زندگی در آن دوران ۶۰ یا ۷۰ سال بوده است. در مقابل، امروزه بسیاری از افراد نسل انفجار جمعیت به دلیل پیشرفت‌های اخیر در علوم پزشکی و تغذیه مناسب می‌توانند، تا مدت‌ها پس از سن بازنشستگی نیز به کار خود ادامه ‌دهند و تا ۸۰ سالگی عمر کنند.

کاملاً مشخص است که با افزایش طول عمر و سالم‌تر زیستن، داشتن شغلی کارآمد برای مدتی طولانی امکان‌پذیر شده است. برای نسل Z و «نسل آلفا»، این وضعیت به مراتب عمیق‌تر شده است، زیرا پیری، بازنشستگی و حتی مرگ را می‌توان بارها و بارها به تعویق انداخت.

اختلال و بی‌ثباتی: جنبه غیرقابل انکار و تا حدی منفیِ تکینگی این است که این رویداد چگونه به گسترش فناناپذیری ختم می‌شود. امروزه واژه «اختلال» (disruption) اغلب برای توصیف نوآوری‌هایی استفاده می‌شود که به‌موجب آن‌ها انسان مجبور است در عادات یا رفتارهای مختلف خود پیرامون کار، حمل‌ونقل، مصرف و سایر آداب روزانه تجدید نظر کند.

این اصطلاح، در عین حال، یک شمشیر دولبه است: از یک طرف، برخی از نوآوری‌ها می‌توانند منجر به پیدایش روش‌های جدید انجام کارها شوند و از طرف دیگر، منجر به ایجاد تغییراتی شوند که سازگاری با آن‌ها چندان راحت نباشد. قابلیت‌هایی همچون، خدمات حمل‌ونقل اشتراکی، رمز ارزها و رزرو آنلاین هتل امکانات مختلفی را پیش روی انسان قرار داده‌ است. بااین‌حال، این امکانات لزوماً منجر به بهبود شرایط نمی‌شوند و ممکن است کل صنایع را به ورشستگی برسانند.

تصور کنید تمام معیارهایی که بشر زندگی خود را با آن‌ها اندازه‌گیری می‌کند، از جمله بهداشت و درمان، تولید، بانکداری، خرید و فروش، کار، عرضه و تقاضا، همه و همه، یک‌شبه دچار تحول شوند؛ چه پیامدی در پی خواهد داشت؟ احتمالاً بی‌ثباتی. اما شاید اغراق نباشد اگر بگوییم این پیامد بیشتر شبیه هرج‌ومرج و اغتشاش خواهد بود.

حال این سؤال مطرح می‌شود که افرادی که به این فناوری‌ها دسترسی دارند، در مقابل کسانی که از آن محروم‌اند، چه برتری خواهند داشت؟ مردم کشورهای توسعه‌یافته پیش از مردم کشورهای درحال‌توسعه از پیشرفت‌های بیوفناوری بهره‌مند خواهند شد و در هر دوی این کشورها، شهروندان ثروتمند پیش از هر کس دیگری به فناوری‌ها دسترسی خواهند داشت.

بااین‌حال، برطرف کردنِ کمیابی به این معناست که تمام اشکال نیاز، نابرابری و توسعه‌نیافتگی نیز از بین خواهد رفت. در دنیایی که همه نیازهای اساسی را می‌توان با داشتن ابزارهایی ارزان و کم‌هزینه برآورده کرد، ثروت، تمایز و فاصله بین فقیر و ثروتمند دیگر معنایی ندارد.

دیگر قسمت‌ها از سری مقاله‌های تکینگی فناوری:

[button href=”https://hooshio.com/%d8%aa%da%a9%db%8c%d9%86%da%af%db%8c-%d9%81%d9%86%d8%a7%d9%88%d8%b1%db%8c-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%81%d9%86%d8%a7%d9%be%d8%b0%db%8c%d8%b1%db%8c/” type=”btn-default” size=”btn-lg”]بخش اول[/button]

[button href=”https://hooshio.com/%d9%86%d8%b8%d8%b1%d8%a7%d8%aa-%d9%85%d8%ae%d8%a7%d9%84%d9%81-%d8%aa%da%a9%db%8c%d9%86%da%af%db%8c-%d9%81%d9%86%d8%a7%d9%88%d8%b1%db%8c/” type=”btn-default” size=”btn-lg”]بخش سوم[/button]

[button href=”https://hooshio.com/%d8%ad%db%8c%d8%a7%d8%aa-%d9%be%d8%b3%d8%a7%d9%81%d9%86%d8%a7%d9%be%d8%b0%db%8c%d8%b1%db%8c-%d9%88-%d9%be%d8%b3%d8%a7%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86%db%8c%d8%aa/” type=”btn-default” size=”btn-lg”]بخش چهارم[/button]