گام مهم محققان MIT جهت دستیابی به «هواپیما‌های خودران هوشمند»

فناوری به‌کاررفته در هواپیماها، خصوصاً جت‌های جنگی مافوق‌صوت، روزبه‌روز در حال بهبود است و کارایی و سرعت آنها در هر نسل با افزایش چشمگیری روبه‌رو است. اما سؤال اینجاست که آیا خلبانان نیز می‌توانند خود را با این تحولات وفق بدهند؟ سرعت بیش از حد معمول، فشار بسیار زیادی را بر بدن خلبانان وارد می‌کند و می‌تواند تا حد ازدست‌رفتن هشیاری و حتی مرگ نیز پیش برود. مواردی ازاین‌دست باعث می‌شود که ظرفیت انسانی لازم برای بهره‌برداری از تکنولوژی‌های جدید وجود نداشته باشد.

«خلبان اتوماتیک»، راهکاری است که به‌عنوان جایگزین خلبان‌های انسانی در نظر گرفته می‌شود. این خلبان‌های خودکار هوشمند تا به امروز در مواردی خاص به‌عنوان کمک‌خلبان فعالیت داشته‌اند؛ اما به دلیل نقص‌های فراوان، هیچ‌گاه موفق نشده‌اند به طور کامل هدایت یک فروند هواپیما را بر عهده بگیرند. چالشی که محققان MIT در تلاش‌اند تا با ارائه راهکاری جدید مبتنی بر یادگیری ماشین بر آن غلبه کنند و گامی تأثیرگذار در جهت دستیابی به هواپیماهای تماماً خودکار بردارند.

رویکرد تازه محققان توانسته ایمنی و پایداری خلبان‌های اتوماتیک را تا ۱۰ برابر افزایش دهد و هواپیما را در سلامت کامل به نقطه مورد هدف هدایت کند. “Chuchu Fan”، استادیار هوانوردی و یکی از محققان این پروژه می‌گوید: «پیش‌ازاین، افراد زیادی علاقه‌مند بودند که بر روی مسئله خلبان تماماً هوشمند کار کنند؛ اما زمانی که با آیرودینامیکی چنین بزرگ و پیچیده روبه‌رو می‌شدند، نمی‌دانستند که چگونه با آن کنار بیایند.»

مدل یادگیری ماشین استفاده‌شده در این تحقیقات بر اساس روش آزمون و خطاست. در این مدل، هر رفتار صحیح ماشین برای دستیابی به هدف خود با یک پاداش مواجه می‌شود و پس از هزاران مرتبه تلاش، مدل‌سازی موردنظر انجام می‌شود. اما چالش پیش روی محققان در این تکنیک، آن است که برای خلبان اتوماتیک دو هدف در نظر گرفته شده؛ پایدار ماندن و اجتناب از موانع. آنها برای حل این چالش، آزمایش را به دو بخش متفاوت تقسیم کردند.

در بخش نخست، مسئله بهینه‌سازی به باقی‌ماندن در مسیر مشخص محدود می‌شود. به‌طوری‌که خلبان خودکار آموزش می‌بیند که در یک مسیر ازپیش‌تعیین‌شده باقی بماند و هواپیما را به هدف موردنظر برساند. در دومین مرحله، اجتناب از برخورد با موانع اجرایی می‌شود و هواپیما باید مانورهای شدیدی را انجام دهد تا به موانع موجود در میانه راه برخورد نکند.

دکتر «سو»، دیگر محقق این پروژه می‌گوید: «هدف ما این است که مدل خلبان هوشمند به مرحله‌ای از ایمنی و پایداری برسد که در مواقع دشواری که حتی خلبان انسانی نیز قادر به حل مشکل نیست، بتواند مدیریت وضعیت اضطراری را بر عهده بگیرد و از آن سربلند بیرون بیاید.»

اجرای این مدل پیشرفته در دنیای واقعی می‌تواند نقطه عطفی در میان وسایل نقلیه خودران باشد. چرا که حتی اگر به طور کامل هدایت هواپیماهای مسافربری به آنها سپرده نشود، می‌تواند در کنترل خودروهای شخصی و کمک به حفظ تعادل ماشین در جاده‌های برفی و لغزنده کارساز باشد.

نظر شما دراین‌رابطه چیست؟ آیا روزی فرامی‌رسد که کنترل هواپیماها به طور کامل به هوش مصنوعی واگذار شود؟