جایگاه هوش مصنوعی در 2023 و تحولاتی که فکرش را هم نمی‌کنیم
تیم تحریریه- ۲۶ آذر ۱۴۰۱
جایگاه هوش مصنوعی در یک سال، دو سال یا ده سال آینده، یکی از دغدغه‌های اساسی است که همواره ذهن انسان را به خود مشغول ساخته است. در‌این‌میان، جمعی‌از محققان دست به پیش‌بینی‌هایی زده‌اند، تا از اتفاقاتی که در دنیای تکنولوژی ظرف یک‌سال آینده اتفاق خواهد افتاد، پرده بردارند. یکی از بهترین قسمت‌های ماجرا این است که تا سال آینده همچنان بشر در جایگاه برتر خود نسبت به سیستمهای هوشمند قرار دارد و ترس بزرگ او درخصوص برتری ربات بر انسان تحقق نمی‌یابد. با این مقدمه که ظرف حداقل 6 ماه آینده، شاهد چیزهای شگفت‌آوری خواهیم بود، که امروز حتی فکرش را هم نمی‌کنیم، نگاهی به این پیش‌بینی‌ها خواهیم انداخت.
به گزارش هوشیو، همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، پیش‌بینی‌ها مبنی‌بر‌این هستند که کنترل آینده همچنان در‌دست انسان‌ها باقی خواهد ماند. تحلیلگران با‌اطمینان از چشم‌انداز دنیای IT و هوش مصنوعی سخن می‌گویند، انگار یک گوی جادویی در‌دست دارند را که تمام آنچه در‌سال 2023 اتفاق می‌افتد، به آنها نشان داده است. مختصری از این پیش‌بینی‌ها را با هم مرور می‌کنیم:
توسعه نرم‌افزارهای خودکار
در زمینه توسعه نرم‌افزارهای خودکار در‌حدود دو سال پیش، شرکت فناوری اطلاعات Forrester توسعه هوش‌های مصنوعی را پیش‌بینی کرد که، قادر به کدنویسی خواهند کرد. آنچه امروز براساس پیش‌بینی این شرکت شاهد تحقق آن هستیم، حضور سیستم‌هایی تحت‌عنوان TuringBot است. حال همین شرکت پیش‌بینی می‌کند که در‌سال 2023، TuringBotها نزدیک به 10 درصد از کدهای سراسر دنیا را خواهند نوشت. شرکت داده IDC نیز پیش‌بینی می‌کند که، درنتیجه افزایش خودکارسازی توسعه نرم‌افزارها، شغل توسعه‌دهنده‌های نرم‌افزار تغییر می‌کند و با گرفتن شکل مدیریتی و نظارتی به خود پیچیده‌تر می‌گردد. توسعه نرم‌افزارهای هوش مصنوعی از این قاعده مستثنی نخواهد بود. طبق پیش‌بینی IDC تا‌انتهای سال 2023، بیشتر سازمان‌ها در دست‌کم 30 درصد از برنامه‌های خودکارسازی و هوش مصنوعی‌شان، به ابزارهای توسعه‌ای بدون کد روی می‌آورند. تمامی این رویدادها به‌گسترش مقیاس انقلاب دیجیتالی و البته، دموکراتیزه شدن هوش مصنوعی کمک می‌کنند.
تجارت و محتوای خودکار
جایگاه هوش مصنوعی مولد تنها به کدنویسی و توسعه نرم‌افزار محدود نمی‌شود، بلکه تولید انواع محتوای خودکار، از جمله تصویر، ویدئو، موسیقی، گفتار و متن را نیز در‌بر‌می‌گیرد. شرکت مشاوره‌‌ای Gartner پیش‌بینی می‌کند که، تا قبل از سال 2025، 30 درصد از پیام‌های بیرون‌روی سازمان‌های بزرگ به‌صورت خودکار تولید می‌شوند. در همین راستا، شرکت Forrester نیز بیان کرده، از‌آن‌جایی که انسان‌ها نمی‌توانند پاسخگوی سرعت و حجم محتوای شخصی‌سازی‌شده موردنیاز باشند، 10 درصد از شرکت‌های Fortune500 در‌سال 2023 برای تولید محتوا از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده خواهند کرد. IDC نیز پیش‌بینی کرده است که تا‌سال 2026، استفاده از مدلهای بنیادی عمده (یعنی مدل‌هایی که تعداد پارامترهایشان از تریلیون فراتر می‌رود) به رویه‌ای استاندارد برای تولید محتوا تبدیل می‌شود.
پیش‌بینی‌های Gartner به بحث تولید محتوا ختم نمی‌شوند. به‌گفته این شرکت، مدیران عامل و ارشد اطلاعات معتقدند که تا پیش از شروع 2030، یک‌پنجم کل درآمدشان از مشتریان ماشینی به‌دست خواهد آمد. مشتریان ماشینی بازیگرانی در عرصه اقتصاد هستند که، کالا و خدمات گوناگون را دریافت کرده و مبلغ موردنیاز را در قبالش پرداخت می‌کنند. Gartner معتقد است که تا‌قبل‌از سال 2026، نیمی از خریداران بین کسب‌وکاری Business to Business (B2B) در چرخه کاری خود با انسان‌های دیجیتالی تعامل خواهند داشت. انسان‌های دیجیتالی مسائلی را بر‌عهده خواهند داشت که، انسان‌ها حاضر به انجام‌شان نیستند، به‌عنوان‌مثال، می‌توان به‌دنبال‌کردن سرنخ‌های قدیمی اشاره کرد که پیش‌تر به‌نتیجه نرسیده‌اند.
طبق پیش‌بینی‌های IDC تا‌پیش‌از سال 2026، 75 درصد از شرکت‌های بزرگ هوش مصنوعی را در عملیات و فرایندهای کاری خود ادغام می‌کنند تا بازدهی تجهیزات، اثربخشی زنجیره تأمین و کیفیت محصولات خود را ارتقاء دهند.
Gartner پیش‌بینی می‌کند، با گسترش دامنه کاربردهای هوش مصنوعی در صنایع، عواملی همچون تشدید قوانین و افزایش تقاضا برای هوش مصنوعی مسئولیت‌پذیر باعث می‌گردد، یک‌چهارم از مدیران عامل و ارشد فناوری به‌دنبال چارچوب‌بندی قانونی این فناوری در شرکت‌هایشان باشند. چارچوب‌بندی قانونی هوش مصنوعی، به یکی از مباحث برجسته سازمان‌ها تبدیل شده و در‌کنار موضوعاتی همچون امنیت سایبری و پیروی از قوانین قرار خواهد گرفت. در‌این‌راستا می‌توان به پیش‌بینی Forrester اشاره کرد که می‌گوید، گزارش‌های هیئت‌مدیره موضوعاتی از‌جمله توضیح‌پذیری و عدالت تصمیمات الگوریتمی و اثرات هوش مصنوعی بر محیط زیست را نیز در برخواهد گرفت.
به‌گفته IDC تا انتهای 2023، 40 درصد از شرکت‌های G2000 معادله هزینه-سود مربوط به چرخه زندگی هوش مصنوعی سازمان‌شان را ارزیابی و بهینه‌سازی خواهند کرد، تا بتوانند پاسخگوی مسائل و ابهامات اقتصادی و پایداری باشند. Gartner معتقد است، بدون رویه‌های پایدار هوش مصنوعی این فناوری تا پیش از شروع 2025 به نقطه‌ای می‌رسد که بیشتر از انسان‌ها انرژی مصرف خواهد کرد و اثرات بسیار مخربی از نظر تولید کربن‌دی‌اکسید خواهد داشت. این شرکت پیش‌بینی می‌کند که، اگر رویه‌های کنونی هوش مصنوعی به‌همین‌منوال پیش روند، تا قبل از سال 2030، 5/3 درصد از مصرف جهانی برق به آموزش الگوریتم‌های یادگیری ماشینی و ذخیره‌سازی و پردازش داده اختصاص می‌یابد.
هرچه مدلهای هوش مصنوعی راهبردی‌تر شوند، عملیات‌های مدیریت ریسک و چارچوب‌بندی قانونی، توجه کسب‌وکارهای بیشتری را به‌خود جلب می‌کنند. IDC در‌این‌باره می‌گوید که تا سال 2025، 60 درصد از مدیران ارشد مالی G2000 ریسک‌های مرتبط با هوش مصنوعی را در برنامه‌های [مدیریت] ریسک شرکت‌شان ادغام می‌کنند. مورد بعدی درخصوص جایگاه هوش مصنوعی، به تجربه مشتریان و کمک سازمان‌ها برای مشتری‌مداری بیشتر بازمی‌گردد.
بهبود تجربه مشتریان و تعامل با آنها
طبق آمار Forrester، در‌حال‌حاضر 65 درصد از بازاریاب‌های B2B برای بهبود تجربه مشتریان و برقراری ارتباط با آنها از مکالمات خودکار و دستیارهای مجازی مجهز به هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. این روند در‌سال 2023 نیز ادامه خواهد داشت. طی سال آینده، شرکت‌ها سعی خواهند کرد تا با تکیه بر فناوری‌های مکالمه‌ای خدمات خود را از رقبایشان متمایز سازند و احترام و توجه لازم را به مشتریان ارائه دهند.
مطالعات Gartner نشان می‌دهند که، امروزه در‌سطح دنیا حدود 17 میلیون نفر در مراکز تماس با مشتریان مشغول به کار هستند. این شرکت پیش‌بینی می‌کند که سطح خودکارسازی تعاملات این کارکنان از 6/1 درصد حال‌حاضر به 10 درصد در سال 2026 می‌رسد. در‌این‌بازه زمانی، کاربرد هوش مصنوعی‌های مکالمه‌ای در مراکز تماس با مشتریان به کاهش 80 میلیارد دلاری هزینه‌های مربوط به نیروی کار می‌انجامد.
Forrester پیش‌بینی می‌کند که در‌سال 2023، سیستمهای هوش مصنوعی عواملی همچون بیمه، موقعیت مکانی، دسترسی‌پذیری، احتمال لغو و سوابق درمانی را تحلیل می‌کنند، تا گردش‌های کاری و برنامه‌ریزی خدمات بهداشت‌ودرمان را بهینه سازند. تحلیل این داده‌ها باعث می‌شود مشکلات پرهزینه رفع شوند. به‌عنوان‌مثال، سیستمهای هوشمند می‌توانند براساس متغیرهایی همچون احتمال پاسخگویی، با بیماران حاضر در لیست انتظار تماس بگیرند و بدین‌ترتیب، مدت‌زمان انتظار برای مراجعه به پزشک را که به‌صورت میانگین 6/20 روز به‌طول می‌انجامد، 25 درصد کاهش دهند. تحقیقات Forrester حاکی از این است که، خدمات جزئی بهداشت‌ودرمان در اولویت این تغییرات قرار خواهند گرفت و به صورت کلی، با کاهش فشار فزاینده در این حوزه، تجربه مراجعان و بیماران را ارتقاء خواهند بخشید.
امروزه هوش مصنوعی در عملیات اساسی حوزه‌های مختلف ادغام شده است. در‌این‌راستا، مطالعات شرکت Forrester نشان داده که در سال 2022، 73 درصد از متخصصین تحلیل داده به سراغ فناوری‌های هوش مصنوعی رفته و 74 درصد از این تعداد، شاهد تأثیر مثبت این تغییر در سازمان‌هایشان بوده‌اند.
جایگاه هوش مصنوعی و روند پیشرفت آن شتاب بسیار بالایی دارد. اگر سال 2018 از الکسا می‌پرسیدید: «سال بعد را چطور پیش‌بینی می‌کنی؟» در پاسخ می‌گفت: «می‌خواهید این روز را در تقویم باز کنم؟». ولی امروزه، این دستیار دیجیتال معذرت‌خواهی می‌کند و می‌گوید که نمی‌تواند آینده را پیش‌بینی کند. طی 3 سال گذشته، شاهد نمونه‌های فراوانی از پیشرفت این فناوری‌ها بوده‌ایم.
در سال 2022، اخبار شگفت‌آوری از مدلهای زبانی بزرگ شنیدیم. یکی از جدیدترین دستاوردهای این مدل‌ها که تحت‌عنوان مدلهای بنیادین نیز شناخته می‌شوند، ChatGPT است که از زمان انتشارش تاکنون یعنی کمتراز یک ماه، حدود یک میلیون کاربر جذب کرده است. کاربران این مدل عمدتاً توسعه‌دهندگان نرم‌افزار هستند که برای حل مشکلات کدنویسی از آن استفاده می‌کنند.
The Verge می‌گوید که Stack Overflow، وبسایت محبوب پرسش‌وپاسخ برای کدنویس‌ها و برنامه‌نویس‌ها، در‌حال‌حاضر به کاربرانش اجازه نمی‌دهد پاسخ‌هایی را که به وسیله ChatGPT تولید شده‌اند، در این پلتفرم به اشتراک بگذارند، زیرا معتقد است پاسخ‌هایی که ChatGPT به‌سرعت ارائه می‌دهد، بعد از بررسی دقیق‌تر اشتباه از آب درمی‌آیند.
در جمع‌بندی مطالب گفته‌شده درخصوص جایگاه هوش مصنوعی بهتر است از صحبت اورن اورن اتزیونی Oren Etzioni ، استاد علوم کامپیوتر و مدیرعامل مؤسسه هوش مصنوعی Allen، کمک بگیریم: «تنها نکته قطعی در‌میان این پیش‌بینی‌ها این است که شش ماه دیگر، شاهد چیزهای شگفت‌آوری خواهیم بود که امروز فکرش را هم نمی‌کنیم.»
