هوش مصنوعی برای دانش آموزان دبیرستانی ؛ ترفندهایی برای شروع یادگیری
تیم تحریریه- ۶ تیر ۱۴۰۰
دانش آموزان دبیرستانی از علاقه‌مندان جدید و رو به رشد هوش مصنوعی هستند. علاقه به فناوری هوش مصنوعی به سنین پیش از دانشگاه نیز رسیده است و تعداد زیادی از دانش آموزان دبیرستانی دوست دارند در آینده در حوزه کامپیوتر و هوش مصنوعی فعالیت کنند. اما متاسفانه این گروه، به‌خاطر پیچیدگی بالای مفاهیم این حوزه خیلی زود دل‌سرد می‌شوند و یادگیری هوش مصنوعی را به آینده موکول می‌کنند.
امروز کم نیستند دانش آموزان دبیرستانی که به لطف دوره‌های آنلاین در سطوح مختلف توان کدنویسی دارند. اما برای کار کردن در حوزه هوش مصنوعی این مهارت به‌تنهایی کافی نیست. آغاز یادگیری هوش مصنوعی از دوره دبیرستان می‌تواند بنیادها و پایه‌های بسیار خوبی برای ادامه کار در این حوزه برای‌تان فراهم کند.
اگر شما هم از دانش آموزان دبیرستانی هستید که دوست دارید از دبیرستان وارد فضای هوش مصنوعی شوید، بهتر است بیشتر وقت این دوره را صرف تقویت پیش‌نیازها و مفاهیم اساسی هوش مصنوعی کنید. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین این پیش‌نیازها اشاره می‌کنیم.
ریاضیات و آمار را جدی‌تر بگیرید
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های دانش آموزان دبیرستانی در شروع یادگیری هوش مصنوعی مسئله ریاضیات و مهارت‌های ریاضی لازم در هوش مصنوعی و یادگیری ماشین است. گرچه این نگرانی خیلی هم بی‌راه نیست اما فراموش نکنید که قرار نیست ریاضی‌دان شوید. شما هنوز فرصت زیادی برای یادگیری این مباحث دارید.
در دوره دبیرستان می‌توانید ابتدا کارتان را با همان بحث‌های ریاضیات و آمار دبیرستان که در هوش مصنوعی و یادگیری ماشین هم مهم هستند شروع کنید. روی بحث جبر خطی، ماتریس‌ها و آمار و احتمالات وقت کافی بگذارید. هر چقدر که درک بهتری از مفاهیم این حوزه‌ها داشته باشید کارتان در ادامه مسیر بسیار آسان‌تر خواهد شد.
کدنویسی را کم‌کم شروع کنید
همان‌طور که ابتدای مقاله نیز گفتیم، امروز دیگر خیلی از دانش آموزان دبیرستانی در سطوح مختلف آشنایی‌هایی با زبان‌های برنامه‌نویسی دارند. اگر تازه کارتان را شروع کرده‌اید و هنوز به هیچ‌کدام از زبان‌های برنامه‌نویسی مسلط نیستید جای نگرانی نیست. زبان‌های برنامه‌نویسی زیادی در حوزه هوش مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما به‌دلایل مختلف معمولاً توصیه می‌شود یادگیری برنامه‌نویسی برای هوش مصنوعی را با آموختن پایتون شروع کنید. فراموش نکنید که زبان‌های برنامه‌نویسی یکی از مهم‌ترین ابزارهای کارتان در آینده خواهد بود. این بخش از آن بخش‌هایی است که منابع آنلاین و غیرآنلاین خوبی به زبان فارسی در آن وجود دارد. کافی است کمی در وب فارسی بگردید و دوره‌ای مناسب با شرایط و تواناییهایتان بیابید.
با یادگیری ماشین سنتی شروع کنید
عجله کردن آفت هر یادگیری است. بعضی وقت‌ها علاقه زیاد باعث می‌شود بخواهید سریع‌تر به مقصد برسید. طبیعتاً شروع هوش مصنوعی با یادگیری عمیق و شبکه‌های عصبی برای شما که در آغاز این سفر پرماجرا قرار دارید نمی‌تواند مسیر خوبی باشد. بسیاری از مدرسان دانشگاهی و متخصصان کامپیوتر همیشه گلایه دارند که کم نیستند دانشجویان و برنامه‌نویسان کامپیوتری که درک درستی از مفاهیم این حوزه ندارند. در این مرحله، هدف شما باید ساختن پایه‌های قوی باشد. عجله نکنید. برای ورود به مباحث پیشرفته‌تر وقت بسیاری دارید. عجله کردن در این زمینه ممکن است شما را برای همیشه از یادگیری هوش مصنوعی دل‌سرد کند. بنابراین حوصله به خرج دهید و وقتتان را روی مفاهیم اساسی این حوزه بگذارید
در کدنویسی از آی‌دی‌ای‌های مناسب استفاده کنید
کدنویسی و کار با زبان‌های برنامه‌نویسی هم آداب خاص خودش را دارد! عجیب نیست اگر در شروع کار کدنویسی با مشکلات زیادی مواجه شوید. این مشکلات بعضی از اوقات آن‌قدر فرسایشی می‌شود و فرایند کدنویسی را کند می‌کند که ممکن است شما را پس از مدتی خسته کند. برای اینکه کدنویسی برای‌تان راحت‌تر و تجربه‌ای دلپذیرتر شود از IDE و نوت‌بوک‌های مناسب استفاده کنید. آی‌دی‌ای‌ها هم کدهای‌تان را مرتب می‌کنند و هم امکان تست و دی‌باگ کردن کدها را برای‌تان فراهم می‌کنند. بعد از آنکه کمی در این مسیر جلوتر رفتید و از آیدیهای مختلف استفاده کردید، آیدیهای مناسب برای هوش مصنوعی را خواهید شناخت.
پروژه‌های ساده هوش مصنوعی انجام دهید
یادگیری نظری هوش مصنوعی به‌تنهایی کافی نیست. همه چیزهایی که در این مرحله یاد می‌گیرید قرار است روزی در پروژه‌های عملی به کارتان بیاید. پس از اینکه کمی در یادگیری پایه‌های هوش مصنوعی پیش رفتید می‌توانید پروژه‌های ساده‌ای را که مخصوص دانش آموزان دبیرستانی طراحی شده است انجام دهید. انجام این پروژه‌ها فرایند یادگیری را تسهیل می‌کند و باعث می‌شود ضعف‌های‌تان را بهتر از قبل بشناسید.
برای دانشگاه برنامه داشته باشید
امروز دیگر با قاطعیت می‌توان گفت علاقه به یادگیری هوش مصنوعی محدود به برنامه‌نویسان و متخصصان کامپیوتر نیست. بسیاری از افرادی که رشته دانشگاهی‌شان کامپیوتر نیست یادگیری هوش مصنوعی را آغاز کرده‌اند. دوره‌های آنلاین و کتاب‌های زیادی هم وجود دارد که به این افراد کمک می‌کنند تا کم‌کم وارد این حوزه شوند. اما شمایی که اول راهید بهتر است مسیر سرراست‌تر را انتخاب کنید. از حالا می‌توانید برای تحصیل در رشته کامپیوتر و هوش مصنوعی برنامه‌‌ریزی کنید. با این کار شما وقت بیشتری را روی رشته و حوزه موردعلاقه خود خواهید گذاشت و در آینده نیز فرصت‌های شغلی بهتری خواهید داشت.
خودتان را درگیر ادبیات و فرهنگ هوش مصنوعی و کامپیوتر کنید
متخصصان هر رشته‌ای به‌شیوه خاصی فکر می‌کند و ادبیات و اصطلاحات خاصی برای صحبت کردن درباره مشکلات حوزه خود دارند. مثلاً گفت‌وگوی دو پزشک درباره بیمارشان را در نظر بگیرید. اگر با ادبیات و اصطلاح تخصصی پزشکان آشنا نباشید، خیلی از حرفای پزشکان سر در نخواهید آورد. هوش مصنوعی و یادگیری ماشین هم ادبیات تخصصی خاص خود را دارد. دوره دبیرستان یکی زا بهترین دوره‌ها برای آشنایی با این ادبیات و بهبهود تواناییهایتان در این حوزه است. تا می‌توانید کتاب‌ها و مقالات مربوط چهره‌های سرشناس این حوزه را بخوانید. با توجه به علائقتان افراد متخصص را بیابید و کارهای و مقالات آن‌ها را پی‌گیری کنید.
سعی کنید دوستانی داشته باشید که مانند شما به هوش مصنوعی علاقه دارند. می‌توانید با این دوستانتان برنامه‌ی یادگیری هوش مصنوعی را جلو ببرید و یافته‌هایتان را باهم به اشتراک بگذارید. اگر می‌توانید با افرادی که تجربه کاری در حوزه هوش مصنوعی دارند نیز ارتباط بگیرید و از راهنمایی‌های آن‌ها استفاده کنید.
روی زبان انگلیسی‌تان کار کنید
هوش مصنوعی در ایران رشته جدیدی است که عمری 15 ساله دارد. در این 15 سال تلاش‌های خوبی برای تهیه محتوای آموزشی در این حوزه صورت گرفته است. اما واقعیت این است که هنوز راه نرفته در این مسیر بسیار است. برای اینکه بتوانید به محتوای آموزشی و اخبار روز هوش مصنوعی دسترسی داشته باشید، باید مهارت‌هایتان در زمینه زبان انگلیسی را بهبود ببخشید. ازسوی دیگر، همان‌طور که در مورد قبل اشاره کردیم، شما باید با ادبیات و نحوه استدلال و فکر کردن برنامه‌نویسان آشنا شوید. برای این کار نیز به زبان انگلیسی نیاز دارید.
مهارت تفکر محاسباتی و الگوریتمی را دست‌کم نگیرید
برای اینکه کامپیوتر تسک و وظیفه مشخصی را که شما می‌خواهید انجام دهد باید به‌شیوه خاصی این دستور را به کامپیوتر بدهید. دانستن کدنویسی به‌تنهایی کافی نیست. باید بتوانید مسئله‌ای را که با آن مواجه می‌شوید به مراحل مختلف و اجزای کوچک‌تر تقسیم کنید. این مراحل باید برای کامپیوتر قابلیت اجرا و فهم داشته باشند. این مهارت همان چیزی است که به آن مهارت تفکر الگوریتمی و توانایی الگوریتم‌نویسی می‌گویند.
جمع‌بندی
نکاتی که در بالا آوردیم، صرفاً اصول کلی و پایه‌ای بود که دانش آموزان دبیرستانی می‌توانند در آغاز راه یادگیری هوش مصنوعی روی آن‌ها کار کنند تا با آمادگی بیشتری وارد دنیای هوش مصنوعی شوند.
هوش مصنوعی افق‌های جدیدی پیش چشم انسان‌ها باز کرده است. فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی مانند هر حوزه جدید دیگری دغدغه‌هایی با خود به همراه آورده است. کسب مهارت و تخصص در هر زمینه‌ای قدم اول و لازم برای ورود به هر حوزه‌ای است. اما کار همین‌جا متوقف نمی‌شود. اگر دانش آموزان دبیرستانی هستید راه طولانی در پیش دارید. فراموش نکنید که فناوری قرار است در خدمت حل مشکلات انسان قدم بردارد؛ قرار است زندگی بهتری برای‌مان به ارمغان بیاورد، بنابراین اگر روزی به متخصص حوزه هوش مصنوعی تبدیل شدید، سعی کنید که از تواناییهایتان به‌درستی و برای کمک به انسان‌ها بهره ببرید.
