تحول هنر دیجیتال با ابزارهای نوین هوش مصنوعی

تحول هنر دیجیتال با ابزارهای نوین هوش مصنوعی، انقلابی دیگر در عرصه هنر دیجیتال محسوب می‌شود؛ در نظر عده‌ای، خلق تصاویر دیجیتال از پدیده‌های گوناگون یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای عرصه هنر به شمار می‌رود. سوفیا کرسپو، هنرمند آرژانتینی، خالق آثار مشترک با هوش مصنوعی و جزئی از جنبش «هنر مولد» است که طی آن، انسان‌ها قوانین خاصی برای کامپیوترها تعریف می‌کنند تا با استفاده از الگوریتم‌ها، اشکال، ایده‌ها و الگوهای جدید تولید کنند.

این حوزه علاقه‌ی هنرمندان و دوست‌داران هنر را به خود جلب کرده است و حتی گاهی، در مزایده‌ها و نمایشگاه‌ها، قیمت بالاتری نسبت به آثار دستی دریافت کرده است. به عنوان مثال، رابی بارت، هنرمند و برنامه‌نویس آمریکایی که تنها 22 سال سن دارد، اثری به نام «Nude Portrait#7Frame#64» را به قیمت 630,000 یورو (معادل 821,000 دلار) به فروش رساند. البته چهار سال پیش از این، مجموعه هنری Obvious، واقع در فرانسه، اثری به نام «Edmond de Belamy» را که عمدتاً مبتنی بر کدهای بارت خلق بود، به قیمت 432,000 دلار در مزایده شرکت Christie فروخت.

کلکسیونی به نام جیسون بیلی به AFP گفته است که هنر مولد همچون رقصی مشترک میان انسان‌ها و ماشین‌هاست.

با این حال، تحول هنر دیجیتال با ابزارهای نوین هوش مصنوعی، تحولی عظیم در این حوزه محسوب می‌شود؛ چون شرکت‌های فناوری شروع به انتشار ابزارهای هوش مصنوعی کرده‌اند که می‌توانند در عرض چند ثانیه، تصاویری واقع‌گرایانه تولید کنند.

در دهه 1960، هنرمندانی از آلمان و ایالات متحده برای اولین بار، جنبش هنرهای تولیدشده به دست کامپیوتر را آغاز کردند.

موزه V&A لندن میزبان مجموعه‌ای به قدمت بیش از نیم‌قرن است؛ یکی از آثار کلیدی این مجموعه، اثر سال 1968 جورج نییز، هنرمند آلمانی، به نام «Plastik 1» می‌باشد. نییز با استفاده از شبکه مولد ارقام تصادفی، طرحی هندسی برای مجسمه خود خلق کرده است.

تحول هنر دیجیتال با ابزارهای نوین هوش مصنوعی، این روزها، مسیر نوینی را آغاز کرده است؛ هنرمندان دیجیتال سعی دارند با تکیه بر ابرکامپیوترها و سیستم‌هایی به نام شبکه‌های مولد تخاصمی (GAN)، تصاویر پیچیده‌تری از آثار نییز و هم‌دوره‌های او خلق کنند. GANها مجموعه‌ای از هوش مصنوعی‌های رقیب هستند: یکی از آن‌ها بر مبنای دستورالعمل‌های دریافتی تصویر تولید می‌کند و دیگری، همچون بازرس، صحت و دقت خروجی را می‌سنجد. در صورت تشخیص اشتباه، بازرس تصویر را به هوش مصنوعی اول برمی‌گرداند تا آن را تغییر دهد.

هنرمندانی همچون کرسپو و بارت تأکید دارند که در فرآیند خلق آثاری هنری با استفاده از GANها، هنرمند همچنان نقشی حیاتی ایفا می‌کند، حتی اگر این نقش با رویکرد قدیمی تفاوت داشته باشد.

تحول هنر دیجیتال با ابزارهای نوین هوش مصنوعی، به معنی استقلال هوش مصنوعی در تولید آثار هنری نیست بلکه همیشه هنرمند نیز در خلق اثر هنری دخالت دارد؛ بارت در این باره توضیح می‌دهد: «در این رویکرد، من خالق تصویر نیستم؛ بلکه خالق سیستمی هستم که تصویر را تولید می‌کند.» کرسپو نیز گفته است که در ابتدا، هوش مصنوعی ‌را به عنوان همکاری حقیقی در نظر می‌گرفت، اما بعدها متوجه شد دریافت خروجی موردقبول و رضایت‌بخش از حتی یک خط کد هم کار دشواری است. به همین دلیل، وی هوش مصنوعی را «بچه‌ای» خوانده است که نیاز به مراقبت دارد.

شرکت‌های فناوری امیدوارند بخشی از این فناوری‌ها را در دسترس مصرف‌کنندگان عادی قرار دهند. گوگل و OpenAI از ابزارهای جدیدی سخن می‌گویند که قرار است بدون نیاز به کدنویسی، امکان خلاقیت و واقع‌گرایی تصویری را فراهم آورند.

تحول هنر دیجیتال با ابزارهای نوین هوش مصنوعی، به این ترتیب صورت گرفته که این شرکت‌ها GANها را با مدل‌های هوش مصنوعی به نام «ترنسفرمر» جایگزین کرده‌اند؛ مدل‌هایی که کاربری آسان‌تری داشته و در تبدیل گفتار عادی به تصویر مهارت دارند. وبسایت Google Imagen پر از تصاویری به سبک پوچ‌گرایی است که از روی دستورالعمل‌های گوناگون (همچون « کاکتوس کوچکی در صحرای ساهارا که یک کلاه حصیری و عینک آفتابی نئونی به تن دارد») تولید شده‌اند. OpenAI نیز از سیستم Dalle-2 سخن می‌گوید که می‌تواند هرگونه سناریویی را به اثری هنری در سبک‌های گوناگون تبدیل کند.

با این‎که ورود هوش مصنوعی به عرصه‌هایی همچون ارتباط با مشتریان یا خبرنگاری، موجب نگرانی‌هایی مبنی بر جایگزین کردن انسان‌ها شده است، هنرمندان پیشرفت‌های اخیر را به چشم فرصت می‌نگرند.

کرسپو در رابطه با Dalle-2 می‌گوید: «Dalle-2 را می‌توان در عرصه‌ی تولید تصویر، آغازگر مسیری تازه دانست؛ البته به شخصه GANها را ترجیح می‌دهد، چون به جای استفاده از مدلی که در تولید آثار بسیار دقیق عمل کند، ترجیح می‌دهم خروجی مبهم به نظر برسد و به آسانی قابل شناسایی نباشد.»

کمیل لنگلوا، از مرکز هنری Pompidou، امکان جایگزینی هنرمندان به دست ماشین‌ها را ناشمار و بی‌اهمیت دانسته است. وی به AFP گفته است که ماشین‌ها گنجایش و نوآوری لازم را ندارند و صرف تولید تصاویر واقع‌گرایانه، هیچ کسی یا چیزی را به هنرمند تبدیل نمی‌کند. تحول هنر دیجیتال با ابزارهای نوین هوش مصنوعی، موضوعی پرچالش است که همچنان در مورد کارایی آن بحث وجود دارد.

جدیدترین اخبار هوش مصنوعی ایران و جهان را با هوشیو دنبال کنید