گزارش آینده مشاغل ۲۰۲۵ پنج روند کلان را بهعنوان محرکهای اصلی تحول بازار کار شناسایی کرده است: پیشرفتهای فناوری، گذار سبز، تغییرات جمعیتی، شکاف و تجزیه ژئواقتصادی و عدم قطعیت اقتصادی. این روندها بهصورت جداگانه و ترکیبی، مشاغل و مهارتهای مورد نیاز را بازتعریف میکنند. بهعنوانمثال، پیشرفتهای فناوری، بهویژه در حوزه هوش مصنوعی، کلانداده، رباتیک و اتوماسیون، بهعنوان تأثیرگذارترین عوامل در نظر گرفته شدهاند. طبق گزارش، ۶۰ درصد از کارفرمایان معتقدند که گسترش دسترسی دیجیتال تا سال ۲۰۳۰ کسبوکارشان را متحول خواهد کرد. همچنین، فناوریهای مرتبط با هوش مصنوعی (۸۶ درصد)، رباتیک و اتوماسیون (۵۸ درصد) و تولید، ذخیرهسازی و توزیع انرژی (۴۱ درصد) بهعنوان عوامل کلیدی تحول کسبوکارها شناخته شدهاند.
یکی از یافتههای کلیدی گزارش، پیشبینی ایجاد ۱۷۰ میلیون شغل جدید و تغییر در ۹۲ میلیون شغل تا سال ۲۰۳۰ است که منجر به رشد خالص ۷۸ میلیون شغل خواهد شد. این تحول ساختاری که بهعنوان ۲۲ درصد از کل مشاغل کنونی تخمین زده شده است، نشاندهنده پویایی قابلتوجه بازار کار است. مشاغلی مانند کارگران کشاورزی، رانندگان تحویل کالا، کارگران ساختمانی، فروشندگان و کارگران صنایع غذایی از نظر میزان رشد مطلق در صدر قرار دارند. همچنین، مشاغل مرتبط با بهداشت و درمان، مانند پرستاران، مددکاران اجتماعی و مشاوران و مشاغل آموزشی مانند معلمان آموزش عالی و متوسطه، رشد قابلتوجهی خواهند داشت. این رشد تا حدی به دلیل روندهای جمعیتی مانند پیری جمعیت در اقتصادهای با درآمد بالا و افزایش جمعیت در سن کار در اقتصادهای با درآمد پایینتر است.
یکی از چالشهای اصلی که گزارش به آن پرداخته، شکاف مهارتی است که توسط ۶۳ درصد از کارفرمایان بهعنوان بزرگترین مانع برای تحول کسبوکارها شناسایی شده است. بر اساس پیشبینیها، تا سال ۲۰۳۰، ۳۹ درصد از مهارتهای کلیدی مورد نیاز در بازار کار تغییر خواهد کرد. این میزان، هرچند کمتر از پیشبینی ۴۴ درصدی گزارش سال ۲۰۲۳ است؛ اما همچنان نشاندهنده نیاز فوری به برنامههای بازآموزی و ارتقای مهارت است. مهارتهای فناورانه مانند هوش مصنوعی، کلانداده، شبکهها و امنیت سایبری در صدر مهارتهای روبهرشد قرار دارند. بااینحال، مهارتهای انسانی مانند تفکر خلاق، انعطافپذیری، چابکی، رهبری، تأثیرگذاری اجتماعی و مدیریت استعدادها نیز به طور فزایندهای مورد نیاز خواهند بود. برای مثال، گذار سبز باعث شده است که مدیریت زیستمحیطی برای اولینبار در فهرست ۱۰ مهارت برتر روبهرشد قرار گیرد.
کارفرمایان در پاسخ به این تحولات، استراتژیهای متعددی را برای آمادهسازی نیروی کار خود در نظر گرفتهاند. ۸۵ درصد از کارفرمایان قصد دارند ارتقای مهارتهای نیروی کار خود را در اولویت اول قرار دهند، درحالیکه ۷۰ درصد برنامهریزی کردهاند تا کارکنان جدیدی با مهارتهای مورد نیاز استخدام کنند. همچنین، ۴۰ درصد از کارفرمایان پیشبینی میکنند که به دلیل منسوخشدن برخی مهارتها، بخشی از نیروی کار خود را کاهش دهند و ۵۰ درصد قصد دارند کارکنان را از نقشهای رو به افول به نقشهای روبهرشد منتقل کنند. حمایت از سلامت و رفاه کارکنان نیز بهعنوان یکی از استراتژیهای کلیدی برای جذب استعدادها شناخته شده است، بهطوری که ۶۴ درصد از کارفرمایان آن را بهعنوان یک رویکرد اصلی برای جذب استعدادها در نظر گرفتهاند.
گزارش آینده مشاغل ۲۰۲۵ بر تغییر مرز بین انسان و ماشین تأکید دارد. در حال حاضر، ۴۷ درصد از وظایف کاری عمدتاً توسط انسانها، ۲۲ درصد توسط فناوری و ۳۰ درصد بهصورت ترکیبی انجام میشود. تا سال ۲۰۳۰، انتظار میرود این نسبتها تقریباً به طور مساوی بین این سه دسته تقسیم شود. این تغییر عمدتاً به دلیل افزایش اتوماسیون (۸۲ درصد) و همکاری انسان-ماشین (۱۹ درصد) است. صنایعی مانند بیمه و ارتباطات از راه دور پیشرو در روند اتوماسیون هستند، درحالیکه بخشهای مراقبتهای بهداشتی و دولتی بیشتر بر همکاری انسان-ماشین تمرکز دارند.
تأثیر این روندهای کلان در مناطق و صنایع مختلف متفاوت است. بهعنوانمثال، گسترش دسترسی دیجیتال در اکثر مناطق جهان بهعنوان نگرانی اصلی شناخته شده است، اما در شرق آسیا، پیری جمعیت و در خاورمیانه و شمال آفریقا، هزینههای بالای زندگی چالشهای اصلی هستند. گزارش همچنین شامل تحلیلهای عمیق کشوری و صنعتی است که از طریق ابزار کاوشگر دادههای تعاملی در دسترس است.
گزارش آینده مشاغل ۲۰۲۵ نقشه راهی برای حرکت در جهانی ارائه میدهد که در آن فناوری و تواناییهای انسانی بهصورت همافزا عمل میکنند. با پیشبینی ایجاد ۷۸ میلیون شغل خالص تا سال ۲۰۳۰ و تحول ۳۹ درصد از مهارتهای کلیدی، این گزارش بر اهمیت بازآموزی، ارتقای مهارتها و همکاری بین بخشهای دولتی، خصوصی و آموزشی تأکید دارد. کارفرمایان و سیاستگذاران با استفاده از این بینشها میتوانند استراتژیهایی را تدوین کنند که نهتنها به نیازهای فوری پاسخ میدهند، بلکه نیروی کار را برای آیندهای پایدار و فراگیر آماده میکنند. این گزارش یادآور این است که آینده کار نه در تقابل بین انسان و فناوری، بلکه در همافزایی آنها نهفته است.