آیدا؛ هنرمندی بدون تجربه زیسته
پریسا سلامتی- ۱۰ آذر ۱۴۰۳
در دنیای هنر معاصر، جایی برای نوآوری‌های بی‌پایان وجود دارد و یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، ورود هوش مصنوعی به عرصه‌ای است که تا پیش از این تنها به دست انسان‌ها می‌چرخید. نقاشی‌های آیدا، ربات هنرمند، نمونه‌ای از این نوآوری‌های تکنولوژیک است که همگان را به اندیشه واداشته است. آیا این آثار هنری واقعی هستند؟
آیا هوش مصنوعی می‌تواند در آینده به عنوان یک هنرمند شناخته شود؟ «عادل هرویان»، نقاش و پژوهشگر هنر معاصر، در گفتگویی درباره‌ی تاثیر هوش مصنوعی در هنر و جایگاه آیدا به عنوان یک هنرمند روباتی، دیدگاه‌های خود را با ما به اشتراک گذاشت.
مفهوم جدیدی از هنر
در دنیای هنر، مفاهیم و ایده‌ها همیشه اولین قدم در خلق یک اثر هنری بوده‌اند. آیدا، به عنوان یک ربات نقاش، نه تنها از الگوریتم‌های پیچیده برای خلق آثار خود استفاده می‌کند، بلکه به‌نوعی مفهومی خاص و متفاوت از هنر را به نمایش می‌گذارد.
«عادل هرویان» معتقد است: «نقاشی‌های آیدا می‌توانند به عنوان نمونه‌ای از هنر جدید شناخته شوند، اما این هنر نیازمند تفکری عمیق‌تر در سطح فلسفی است. پرسش اصلی این است که آیا نقاشی‌های آیدا توانایی انتقال همان احساسات و تجربه‌های انسانی‌ای را دارند که آثار هنری انسان‌ها به آن‌ها شناخته می‌شوند؟»
آیدا و پرسش‌های بزرگ هنری
آیدا، با قدرتی که در پردازش اطلاعات و تولید آثار هنری دارد، چیزی بیش از یک ماشین ساده است. او درک می‌کند که هر اثر هنری باید چیزی فراتر از مجرد بودن را در خود داشته باشد؛ هر نقاشی باید مفهومی را منتقل کند. با این حال، هرویان همچنان بر این باور است که در نقاشی‌های آیدا، جای تجربه‌های انسانی خالی است. او درباره این موضوع گفت: «آیدا نمی‌تواند درک عاطفی‌ای از جهان داشته باشد، زیرا هیچ تجربه‌ی واقعی از آن ندارد. این تفاوت، به اعتقاد او، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ورود هوش مصنوعی به دنیای هنر است.»
هنر یا مارکتینگ؟
نقاشی‌های آیدا، که در حراجی‌ها و گالری‌ها به فروش می‌رسند، نه تنها به دلیل ارزش هنری‌شان، بلکه به دلیل جذابیت و نوآوری‌شان در تکنولوژی‌های جدید، توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند. هرویان اشاره کرد: «فروش این نقاشی‌ها بیشتر از آنکه به دلیل محتوای هنری آن‌ها باشد، به دلیل جنبه‌های بازاریابی و رسانه‌ای است که پشت این آثار قرار دارد. در واقع، پذیرش آیدا به عنوان یک «هنرمند» بیشتر از آنکه نتیجه‌ی هنری بودن آثار او باشد، نتیجه‌ی نحوه‌ی ارائه و معرفی این آثار در دنیای مدرن است. این موضوع نشان می‌دهد که امروزه حتی در دنیای هنر، بازاریابی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.»
آینده‌ی هنر با هوش مصنوعی
آینده‌ی هنر در دنیای هوش مصنوعی، هنوز مبهم و پر از سوالات بی‌پاسخ است. هرویان بر این باور است که هوش مصنوعی می‌تواند در آینده به عنوان یک ابزار مفید برای هنرمندان عمل کند، اما نه به عنوان جایگزینی برای آن‌ها.
او خاطرنشان کرد: «این تکنولوژی می‌تواند در خلق آثار هنری نوآورانه نقش داشته باشد، اما هرگز نمی‌تواند به معنای واقعی کلمه «هنرمند» باشد. در حقیقت، هوش مصنوعی تنها به هنرمندانی که از آن استفاده می‌کنند، ابزار و امکانات جدیدی برای خلق آثار می‌دهد. به همین دلیل، نمی‌توان آیدا را به عنوان یک هنرمند مستقل در نظر گرفت، بلکه او بیشتر به‌عنوان یک وسیله‌ی جدید برای خلق آثار هنری شناخته می‌شود.»
در نهایت، آیدا را می‌توان به عنوان یک نماینده از یک عصر جدید در دنیای هنر شناخت. این ربات، با استفاده از هوش مصنوعی، به شکلی متفاوت از انسان‌ها، هنر را خلق می‌کند و در این فرآیند، مفهومی نو از هنر را به نمایش می‌گذارد. هرویان در این باره افزود: «این مفاهیم، که اغلب از سوی هوش مصنوعی به‌طور اتوماتیک تولید می‌شوند، می‌توانند به‌طور بالقوه در آینده تبدیل به بخشی از تاریخ هنر شوند، اما همچنان این پرسش پابرجاست که آیا این نوع هنر می‌تواند به عنوان هنر اصیل شناخته شود یا خیر.»
در هر صورت، آنچه که به نظر می‌رسد این است که آیدا و مشابه‌های او، هرچند که ممکن است نتوانند درک کامل و عاطفی از هنر داشته باشند، اما به‌طور قطع سوالات جدیدی را در ذهن مخاطبان خود ایجاد می‌کنند که باید به آن‌ها پاسخ داده شود.
