هوش مصنوعی گوگل، فراتر از دیگر رقبا

گفت‌وگوها درباره هوش مصنوعی اغلب بر تحول محیط‌های کاری متمرکز است، اما کمتر به کلاس‌های درس و راهروهای مدارس توجه می‌شود. در حالی که شرکت‌هایی مانند OpenAI و Anthropic بر بهینه‌سازی مدل‌های خود برای کسب‌وکارها و کاربران متمرکز هستند، گوگل بی‌سر و صدا مدل Gemini خود را به یکی از تأثیرگذارترین حوزه‌ها، یعنی آموزش، وارد کرده است.

گوگل اخیراً اعلام کرده که مجموعه ابزارهای آموزشی هوش مصنوعی خود با نام «Gemini in Classroom» را به‌ صورت جهانی و رایگان برای تمامی کاربران Google Workspace for Education عرضه می‌کند. این اقدام، گوگل را قادر ساخته تا به میلیون‌ها کلاس درس در سراسر جهان دسترسی پیدا کند، دستاوردی که تاکنون هیچ شرکت هوش مصنوعی دیگری به آن نائل نشده است. اما این نفوذ تنها به محیط‌های آموزشی محدود نمی‌شود.

گوگل با خدمات هوش مصنوعی خود در میان سازمان‌ها نیز حضوری برجسته دارد. برای مثال، مجله AIM، مانند بسیاری از سازمان‌های دیگر، از Google Workspace بهره می‌برد که در آن، اشتراک Gemini Advanced یکی از مزایای کلیدی محسوب می‌شود. این یکپارچگی، مزیتی است که گوگل را متمایز می‌کند؛ نه از طریق معرفی یک اپلیکیشن جدید، بلکه با ارتقای خدماتی که میلیون‌ها نفر هم ‌اکنون از آن استفاده می‌کنند.

دستیار آموزشی هوشمند؛ همراه همیشگی بدون ساعت کاری

Gemini in Classroom بیش از ۳۰ قابلیت جدید را در اختیار معلمان قرار می‌دهد. با استفاده از «پیشنهادهای آغازین» و ورودی‌های متناسب با پایه‌ی تحصیلی، معلمان می‌توانند طرح درس، آزمون، معیارهای ارزشیابی، و حتی توضیحات غنی از مثال تولید کنند.

همان‌طور که «مریم فن»، معلم زبان و رباتیک در دبیرستان Los Gatos می‌گوید: «Gemini in Classroom ساعت‌ها از زمان من را برای برنامه‌ریزی و پشتیبانی می‌کند و باعث ایجاد کلاسی فراگیرتر و مشارکتی‌تر می‌شود.»

برای دانش‌آموزان، آموزش دیگر تنها به خواندن تکالیف محدود نیست. ابزارهایی مانند NotebookLM و Gems که پیش‌تر تنها در اختیار علاقه‌مندان به هوش مصنوعی بود که اکنون مستقیماً در کلاس درس گنجانده شده‌ است.

معلمان می‌توانند راهنماهای مطالعاتی تعاملی، مبتنی بر چت یا خلاصه‌های صوتی مشابه پادکست تهیه کنند. معلم زیست‌شناسی ممکن است از «Gem Quiz Me» برای تقویت مفاهیم اصلی استفاده کند، در حالی که دیگران می‌توانند از ربات‌های «Real-world connector» برای پیوند زدن مفاهیم درسی با کاربردهای روزمره بهره ببرند. هدف گوگل آن است که Gemini به دستیار همکار واقعی برای معلمان تبدیل شود، نه جایگزین آن‌ها و دانش‌آموزان نیز بتوانند با این فناوری به شیوه‌ی دلخواه خود تعامل داشته باشند.

«مایک امانته»، مدرس فناوری در مدارس مرکزی نیو هارتفورد، اظهار می‌کند: «Gemini بهترین دستیار آموزشی و همیشه در دسترس و همواره مفید است.»

دسترسی بی‌نظیری که رقبا هنوز به آن نرسیده‌اند

برخلاف OpenAI که همچنان بر مدل اپلیکیشن محور متمرکز است یا Anthropic که بر توسعه مدل‌های ایمن برای شرکت‌ها تأکید دارد، گوگل با تکیه بر فراگیری و حضور مداوم خود، برتری می‌یابد. این شرکت با ابزارهایی نظیر Forms، Slides و Docs، هوش مصنوعی را در قالب جریان‌های کاری آشنا بازآفرینی کرده که از تولید خودکار آزمون‌ها بر اساس فایل‌های آموزشی گرفته تا خلاصه‌سازی پاسخ‌های فرم‌ها با استفاده از Gemini in Forms را شامل می‌شود. موضوع حریم خصوصی داده‌ها، به‌ ویژه در محیط‌های آموزشی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. گوگل با تکیه بر سابقه امنیتی قوی خود، Gemini in Education را با رعایت استانداردهای سخت‌گیرانه طراحی کرده است. این ابزار از داده‌های دانش‌آموزان برای آموزش مدل‌ها استفاده نمی‌کند و موفق به دریافت «مهر تأیید حریم خصوصی» از Common Sense Media شده است، اقدامی که اعتماد مدیران محتاط را جلب می‌کند.

در همین حال، بخش تحلیل Google Classroom به داشبوردی جامع برای معلمان تبدیل شده است که اطلاعاتی نظیر دانش‌آموزان با چالش‌های یادگیری، تکالیف عقب ‌افتاده و میزان انطباق عملکرد با استانداردهای آموزشی ملی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد. در حالی که رقابت در حوزه هوش مصنوعی تجاری بر ساخت «باهوش‌ترین چت‌بات» متمرکز است، گوگل بی‌سروصدا از هوش مصنوعی برای بهبود واقعی زندگی مردم، بدون جلب توجه غیرضروری بهره می‌برد. تنها رقیب جدی گوگل در مقیاس آموزش، شرکت مایکروسافت است. مایکروسافت با ابزارهایی مانند Microsoft 365 Copilot، بر حمایت از معلمان، برنامه‌ریزی دروس، یادگیری شخصی‌سازی‌ شده و توسعه مهارت‌های آینده‌محور تمرکز کرده است.

مایکروسافت با گسترش دسترسی به Microsoft 365 Copilot Chat برای دانش‌آموزان ۱۳ سال به بالا، منابع آموزشی جدید و بینش‌های «گزارش هوش مصنوعی در آموزش ۲۰۲۵» را ارائه کرده است تا معلمان را توانمند و دانش‌آموزان را برای آینده‌ای مبتنی بر هوش مصنوعی آماده کند.

این ابزار با ویژگی‌هایی مانند چت امن مبتنی بر GPT-4o، آپلود فایل، تولید تصویر و Copilot Pages، به‌صورت رایگان و با حفاظت از داده‌های سازمانی ارائه می‌شود. در مقابل، OpenAI با معرفی ChatGPT Edu برای دانشگاه‌ها، رویکردی متمرکز بر آموزش ارائه کرده است. این محصول امکان استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی در محیط‌های دانشگاهی را فراهم می‌کند و قابلیت‌هایی مانند تحلیل داده، استدلال تصویری، و ایجاد GPTهای سفارشی را با بهره‌گیری از GPT-4o عرضه می‌کند. این ابزار برای پشتیبانی از نیازهای پیشرفته دانشگاهی طراحی شده و انعطاف‌پذیری بالایی در تولید محتوا و تحلیل ارائه می‌دهد.

با این حال، نسخه ChatGPT Edu هنوز از نظر مقیاس و یکپارچگی، با پلتفرم‌های گوگل، مانند Google Workspace و Gemini in Classroom، قابل‌مقایسه نیست.

رهبری آرام و بدون نیاز به آماده‌سازی

رویکرد گوگل نه ‌تنها به دلیل توانمندی‌های فنی آن متمایز است، بلکه به خاطر نفوذ نهادی قدرتمندش برجسته می‌شود. چه در کلاس‌های درس و چه در سازمان‌ها، چالش اصلی متقاعد کردن افراد به استفاده از هوش مصنوعی نیست، بلکه ادغام یکپارچه و بی‌وقفه آن در محیط‌های موجود است.

گوگل با Gemini in Workspace به این هدف دست یافته است. این شرکت شبکه‌ای گسترده از سازمان‌هایی را در اختیار دارد که از Google Workspace و قابلیت‌های Gemini بهره می‌برند. اکنون، با Gemini in Classroom، گوگل این مسیر را برای نسل آینده نیز هموار کرده و هوش مصنوعی را به‌صورت یکپارچه در فرایندهای آموزشی ادغام می‌شود.

برای معلمان، Gemini به معنای صرف زمان کمتر برای تنظیم و ارائه بازخورد است. برای دانش‌آموزان، این ابزار به مثابه یک معلم خصوصی هوش مصنوعی عمل می‌کند که با سرعت یادگیری آن‌ها هماهنگ می‌شود. برای گوگل، این دستاوردی است که نشان می‌دهد کاربرد هوش مصنوعی نیازی به جنجال ندارد.

در حالی که سایر شرکت‌ها به دنبال شراکت‌های پر سروصدا هستند، گوگل به‌ صورت آرام جایگاه خود را در برنامه‌های درسی مدارس تثبیت می‌کند. علاوه بر حوزه آموزش، گوگل با ارائه ابزارهای متن‌باز خط فرمان (CLI) به‌ عنوان جایگزینی رایگان برای Claude Code، وارد قلمرو توسعه‌دهندگان نیز شده است. به نظر می‌رسد گوگل با تمام توان وارد میدان شده تا با نرخ پذیرش ابزارهایی مانند ChatGPT رقابت کند و آموزش را به‌ عنوان مسیری استراتژیک برای پیشتازی انتخاب کرده است.

این مطلب نخستین بار، ۱۱ تیر ۱۴۰۴ در «analyticsindiamag» منتشر شده است.