افزایش استفاده از ربات‌های گفت‌وگوی احساسی در میان نوجوانان

در سال ۲۰۲۵، محبوبیت ربات‌های همراه هوش مصنوعی که وعده دوستی، عشق یا مشاوره را می‌دهند، به شدت افزایش یافته است.

بر اساس گزارش‌ها، تعداد دانلود این اپلیکیشن‌ها در نیمه اول سال ۲۰۲۵ نسبت به سال قبل ۸۸ درصد افزایش داشته و برخی پلتفرم‌ها مانند Character.AI بیش از ۲۰ میلیون کاربر فعال ماهانه دارند. حتی غول‌های فناوری مثل متا و xAI نیز نسخه‌های خود از ربات‌های احساسی را معرفی کرده‌اند.

با وجود این محبوبیت، پژوهشگران و متخصصان اخلاق زیستی درباره خطرات استفاده از این ربات‌ها هشدار می‌دهند. ربات‌ها با اینکه حس درک و همدلی القا می‌کنند، اما قادر به درک واقعی مشکلات احساسی و روانی انسان نیستند و ممکن است کاربران آسیب‌پذیر را به خطر بیندازند.

نمونه‌های تلخ شامل پرونده‌های قضایی نوجوانانی است که پس از تعامل با ChatGPT یا ربات‌های Character.AI به خودکشی دست زدند. این پرونده‌ها، کارایی محدود و ناکافی «میله‌های حفاظتی» یا guardrails که برای جلوگیری از آسیب کاربران تعبیه شده‌اند را آشکار کرده‌اند. کارشناسان می‌گویند این حفاظت‌ها در مکالمات کوتاه مؤثر هستند اما در تعاملات طولانی قابل اعتماد نیستند.

تحقیقات نشان می‌دهد نوجوانان بیش از سایر گروه‌ها از این ابزارها استفاده می‌کنند؛ طبق گزارشی از Common Sense Media، ۷۲ درصد از نوجوانان آمریکایی حداقل یک بار با ربات‌های هوش مصنوعی تعامل داشته‌اند و ۲۱ درصد چند بار در هفته از آن‌ها استفاده می‌کنند.

متخصصان هشدار می‌دهند ربات‌ها نمی‌توانند جای روابط انسانی واقعی را پر کنند و ممکن است در نوجوانان حس اعتماد یا وابستگی خطرناک ایجاد کنند. «جودی هالپرن»، استاد اخلاق زیستی دانشگاه برکلی، می‌گوید: «ربات‌ها توانایی کنجکاوی همدلانه انسان را ندارند. آن‌ها ممکن است حرف‌های تاییدی بزنند، اما دیدگاه دیگری ارائه نمی‌کنند؛ و این همان چیزی است که باعث می‌شود روابط انسانی متفاوت باشد.»

با توجه به این خطرات، کارشناسان به والدین و کاربران توصیه می‌کنند هنگام استفاده از ربات‌های احساسی هوش مصنوعی، محدودیت‌های آن‌ها را جدی بگیرند و در مواقع بحرانی به متخصصان روان‌شناسی و مراکز کمک فوری مراجعه کنند.