مشاور هوشمندسازی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات از نیاز فوری به توسعه LLMهای بومی می‌گوید

در رویداد تخصصی «هوش مصنوعی و قند پارسی» با تمرکز بر آینده مدل‌های زبانی فارسی، به میزبانی مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت برگزار شد. این رویداد، بستری برای گفت‌وگو میان پژوهشگران، سیاست‌گذاران و فعالان صنعتی درباره چالش‌ها، الزامات و فرصت‌های توسعه مدل‌های زبانی بومی فراهم کرد.

در نخستین پنل این رویداد، «علی‌اصغر انصاری»، مشاور هوشمندسازی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و معاون پیشین برنامه‌ریزی وزارت ارتباطات، به بررسی جایگاه مدل‌های زبانی در تحقق اهداف برنامه هفتم پیشرفت کشور پرداخت.

اقتصاد دیجیتال و جای خالی فناوری‌های هوشمندساز

انصاری در ابتدای سخنان خود با اشاره به اهداف کلان برنامه هفتم توسعه، خاطرنشان کرد: «در این برنامه پیش‌بینی شده که سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی (GNP) به ۱۰ درصد برسد. برای تحقق این هدف، کشور باید به‌طور میانگین سالانه ۸ درصد رشد اقتصادی را تجربه کند که ۳۵ درصد از این رشد باید از مسیر افزایش بهره‌وری حاصل شود؛ بهره‌وری‌ای که عمدتاً از طریق دیجیتالی‌سازی و هوشمندسازی صنایع ممکن خواهد بود.»

وی با ابراز نگرانی از وضعیت فعلی صنایع کشور در پذیرش فناوری‌های نوین گفت: «در حال حاضر، صنایع بزرگ ایران نه‌تنها از فناوری‌های جدید استفاده نمی‌کنند، بلکه حتی آمادگی پذیرش آن‌ها را نیز ندارند. اگرچه در حوزه‌های سکویی پیشرفت‌هایی داشته‌ایم، اما اقتصاد کلان کشور هنوز با تحولات فناوری بیگانه است.»

زبان فارسی؛ میراث ملی و سرمایه آینده

محور اصلی سخنرانی انصاری، تأکید بر لزوم توسعه مدل‌های زبانی بومی فارسی بود. او با طرح این پرسش کلیدی که «چرا باید به مدل‌های زبانی بومی بپردازیم؟» او گفت: «زبان فارسی میراث ملی ماست؛ زبانی که نزدیک به ۱۲۰ میلیون نفر در جهان به آن سخن می‌گویند. ما مرجع این زبان هستیم و باید از آن صیانت کنیم. حال که مدل‌های زبانی به ابزار اصلی برای پردازش و درک زبان طبیعی تبدیل شده‌اند، حضور ما در این عرصه ضروری است.»

وی همچنین به ظرفیت زبان فارسی در تولید علم اشاره کرد و افزود: «زبان فارسی قرار بوده زبان علم نیز باشد. تولید مدل‌های زبانی بومی می‌تواند بستر توسعه علمی به زبان فارسی را فراهم کند و از همان ابتدا واژه‌ها و مفاهیم علمی را به زبان مادری ما وارد سازد.»

مدل‌های بومی در برابر سوگیری جهانی

انصاری یکی از مزایای کلیدی مدل‌های زبانی بومی را کاهش سوگیری فرهنگی و زبانی دانست و تأکید کرد: «مدل‌های جهانی به‌طور طبیعی دارای سوگیری‌هایی هستند که ممکن است با فرهنگ و ارزش‌های ما هم‌خوان نباشند. توسعه مدل‌های زبانی بومی می‌تواند در آینده ما را از مواجهه با چنین چالش‌هایی مصون دارد.»

او در ادامه با اشاره به روند جهانی‌سازی مدل‌های بومی، اظهار کرد: «تنها ما نیستیم که به توسعه مدل‌های زبانی بومی فکر می‌کنیم. کشورهای عرب‌زبان نیز در تلاش برای ساخت مدل‌های مختص به زبان و فرهنگ خود هستند. این یک رقابت جهانی است که نباید از آن عقب بمانیم.»

بازار مدل‌های زبانی؛ فرصتی اقتصادی برای ایران

در پایان، انصاری به فرصت‌های اقتصادی قابل‌توجه در بازار مدل‌های زبانی بزرگ اشاره کرد و گفت: «هر اقدام ما امروز باید از منظر اقتصادی نیز بررسی شود. بازار مدل‌های زبانی از تأمین زیرساخت تا ارائه خدمات کاربردی، ظرفیت قابل‌توجهی دارد و اگر به‌موقع وارد شویم، می‌توانیم در این بازار سهم قابل قبولی داشته باشیم.»