بررسی چالش‌ها و فرصت‌های هوش مصنوعی در ایران در پنل تخصصی با حضور کارشناسان حوزه فناوری
پریسا سلامتی- ۲۷ شهریور ۱۴۰۳
دومین گردهمایی فعالان هوش مصنوعی و پنجمین رویداد سالیانه هوش مصنوعی فیس کاپ، چهارشنبه گذشته با حضور بیش از ۵۰۰ شرکت‌کننده و کارشناسان برجسته این حوزه، در تهران برگزار شد. در این پنل با موضوع «پنل تخصصی هوش مصنوعی»، آرش سروری به عنوان میزبان، گفت‌وگوهایی پیرامون آینده هوش مصنوعی با بهاره شریفیان، مدیر مجموعه سپاس؛ مهدی هاشمی، معاون توسعه کسب و کار سرآوا؛ و دکتر محمد صبری، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد، انجام داد. در این نشست، بر چالش‌ها، فرصت‌ها و آینده هوش مصنوعی در ایران و همچنین نقش صنعت و دانشگاه در توسعه این فناوری تأکید شد.
چالش‌ها و فرصت‌های هوش مصنوعی
آرش سروری پنل را با اشاره به رشد و اهمیت هوش مصنوعی در صنایع مختلف آغاز کرد و به نقش این فناوری در پلتفرم‌های آنلاین و کاربرد آن در شرکت‌های ایرانی اشاره کرد. او از بهاره شریفیان، مدیر مجموعه سپاس و یکی از مدیران حوزه پلتفرم‌های آنلاین، درخواست کرد تا در مورد نقش هوش مصنوعی در خانواده دات کام‌ها توضیح دهد.
بهاره شریفیان با اشاره به فعالیت‌های مجموعه سپاس در حوزه فناوری، گفت: «شرکت‌های زیرمجموعه ما در حوزه پلتفرم‌های آنلاین فعالیت دارند که یکی از شاخص‌ترین آن‌ها خانواده دات کام است. ما در زمینه‌های گردشگری و بیمه نیز فعالیت داریم، اما ورود هوش مصنوعی به این عرصه باعث شده که عملکرد ما به ویژه در بخش ارائه خدمات و تحلیل داده‌ها به طرز قابل توجهی بهبود یابد.»
او افزود: «هنوز در ایران فرصت‌های زیادی برای استفاده از هوش مصنوعی در صنعت بیمه وجود دارد. ما سعی کرده‌ایم از داده‌هایی که از خرید بیمه توسط مشتریان به دست می‌آید، برای بهینه‌سازی فرایند خدمات‌دهی و ارزیابی خسارت استفاده کنیم. اما همچنان چالش‌های زیادی از جمله مسائل رگولاتوری وجود دارد که باعث شده نتوانیم به طور کامل از پتانسیل هوش مصنوعی بهره‌مند شویم.»
چالش‌های سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی
در ادامه، سروری از مهدی هاشمی، معاون توسعه کسب و کار سرآوا، خواست تا در مورد وضعیت سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی و فرصت‌های موجود در این زمینه صحبت کند.
مهدی هاشمی با ارائه آماری از وضعیت جهانی سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی، گفت: «در سال ۲۰۳۰، حدود ۹۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی انجام شده که ۷۰ درصد آن متعلق به چین و آمریکا است. پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ این رقم به ۱۴ تریلیون دلار برسد و ۱۵.۶ تریلیون دلار ارزش افزوده اقتصادی برای جهان به همراه داشته باشد. در خاورمیانه نیز کشورهایی مانند عربستان سعودی و قطر در حال سرمایه‌گذاری‌های بزرگی در این حوزه هستند.»
او اضافه کرد: «اما متأسفانه در ایران هنوز این میزان سرمایه‌گذاری وجود ندارد و برای رسیدن به چشم‌انداز تبدیل شدن به یکی از ده کشور برتر دنیا در حوزه هوش مصنوعی، نیاز به دانش، هماهنگی هدفمند و سرمایه‌گذاری‌های منسجم داریم. دولت بودجه کافی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه ندارد، بنابراین باید بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران خارجی وارد عمل شوند.»
نقش صنعت و دانشگاه در توسعه هوش مصنوعی
در ادامه، محمد صبری، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد، به اهمیت تعامل صنعت و دانشگاه در پیشبرد هوش مصنوعی پرداخت. او با اشاره به استقبال بی‌نظیر از این گردهمایی گفت: «امروز بیش از ۹۰۰ نفر برای شرکت در این رویداد ثبت‌نام کردند و در نهایت ۵۰۰ نفر حضور داشتند. این نشان می‌دهد که پتانسیل زیادی برای توسعه هوش مصنوعی در ایران وجود دارد، اما باید این پتانسیل به درستی مدیریت شود.»
صبری در پاسخ به سوال هاشمی درباره چالش‌های پیش روی جوانان با استعداد در حوزه هوش مصنوعی، گفت: «یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که ما با آن مواجه هستیم، عدم ارتباط قوی بین صنعت و دانشگاه است. در حالی که دانشگاه‌ها در حال تربیت نیروهای متخصص هستند، صنعت نمی‌تواند از این نیروها به درستی استفاده کند. بنابراین، باید پلی بین این دو نهاد ایجاد شود تا نیروی کار آموزش‌دیده بتواند در پروژه‌های صنعتی و واقعی مشغول به کار شود.»
او همچنین به برخی از اقدامات انجام شده در دانشگاه آزاد اشاره کرد و گفت: «ما در واحد دانشگاهی خود بیش از ۲۷۰۰ دانشجو داریم که ۷۰ درصد آن‌ها در رشته‌های مرتبط با فناوری و هوش مصنوعی تحصیل می‌کنند. این نشان می‌دهد که علاقه‌مندی زیادی به این حوزه وجود دارد، اما باید این افراد را به سمت پروژه‌های عملی و کاربردی هدایت کنیم.»
سرمایه‌گذاری بر روی جوانان و استارتاپ‌ها
هاشمی در ادامه بحث خود به اهمیت سرمایه‌گذاری روی جوانان و استارتاپ‌های ایرانی اشاره کرد و گفت: «بسیاری از جوانان ایرانی ایده‌های نوآورانه و استعدادهای درخشانی دارند که می‌توانند در حوزه هوش مصنوعی پیشرو باشند. اما برای شکوفایی این استعدادها نیاز به حمایت‌های مالی و آموزشی دارند. شرکت‌هایی مانند سرآوا تلاش می‌کنند تا این استعدادها را شناسایی و از آن‌ها حمایت کنند، اما باید حمایت‌های دولتی و بخش خصوصی نیز در این زمینه افزایش یابد.»
محمد صبری در پایان پنل گفت: «ما باید از هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار برای بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور استفاده کنیم. اگر بتوانیم از دانش و سرمایه‌های انسانی خود به درستی استفاده کنیم، هوش مصنوعی می‌تواند نقش کلیدی در توسعه و پیشرفت ایران ایفا کند.»
شریفیان نیز به اهمیت زیرساخت‌های تئوری و علمی در حوزه هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: «این زیرساخت‌ها به خوبی در دسترس‌اند. دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های کشور در حال انجام کارهای جدی در این زمینه هستند.» او امیدوار است که سرمایه‌گذاری‌های بیشتر و جدی‌تری روی این حوزه صورت بگیرد.
جوانان و حاکمیت؛ بازیگران کلیدی در پیشبرد هوش مصنوعی
شریفیان همچنین به تفاوت چالش‌های ایران با سایر کشورها اشاره کرد و به باور او: « با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی و حل مشکلات خاص کشور، می‌توانیم به پیشرفت‌های قابل‌توجهی در هوش مصنوعی دست پیدا کنیم. شریفی ابراز امیدواری کرد که با تمرکز بر این موضوع، در آینده به نتایج مثبتی برسیم.»
هاشمی به آینده هوش مصنوعی از منظر جهانی اشاره کرد و گفت: «ایران باید جایگاه خود را در این نقشه جهانی تعیین کند و نگرش حاکمیت و همت جوانان کشور عوامل کلیدی این مسیر هستند.» هاشمی همچنین تأکید کرد: «سرمایه‌گذاری در این حوزه بسیار حائز اهمیت است و با ترکیب نگرش صحیح، تلاش جوانان و حمایت‌های مالی، ایران می‌تواند به موقعیت مناسبی در عرصه هوش مصنوعی دست یابد.»
صبری در جمع‌بندی خود به اهمیت افزایش تاب‌آوری در مواجهه با چالش‌های مختلف اشاره کرد. او اظهار کرد: «کسب‌وکارها باید همه تلاش خود را برای افزایش تاب‌آوری به کار بگیرند و از هوش مصنوعی به عنوان ابزاری برای پیشبرد این هدف استفاده کنند.» صبری بر این باور است که با افزایش تاب‌آوری و بهره‌برداری هوشمندانه از هوش مصنوعی، آینده‌ای روشن در انتظار ما خواهد بود.
برگزاری این پنل تخصصی نشان داد که اگرچه مسیر توسعه هوش مصنوعی در ایران هموار نیست، اما با برنامه‌ریزی‌های دقیق و تعامل مؤثر میان صنعت و دانشگاه، می‌توان به آینده این فناوری در کشور امیدوار بود.
همه کارشناسان حاضر در این رویداد به این نکته اشاره کردند که اگرچه ایران در حوزه هوش مصنوعی با چالش‌های زیادی روبه‌روست، اما با توجه به ظرفیت‌های بالای موجود در کشور، به ویژه جوانان مستعد و دانشگاه‌های پیشرو، می‌توان آینده‌ای روشن برای این فناوری در ایران متصور بود.
