میدان نبرد ۳۲۰ میلیارد دلاری در GITEX 2025:
معماری «هوش مصنوعی حاکمیتی» و ضرورت تحرک زیرساختی برای ایران
نگار علی- ۷ مهر ۱۴۰۴
نمایشگاه جهانی فناوری جیتکس گلوبال ۲۰۲۵، که قرار است از ۱۳ تا ۱۷ اکتبر ۲۰۲۵ (۲۱ تا ۲۵ مهر ۱۴۰۴ ) در دبی برگزار شود، از یک رویداد سالانه فناوری صرف فراتر رفته و به محوری تعیین‌کننده در ترسیم آینده هوش مصنوعی و اقتصاد دیجیتال خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) تبدیل شده است. تحلیل‌های موجود نشان می‌دهد که سال ۲۰۲۵ نقطه عطفی است که در آن نوآوری‌های هوش مصنوعی سرانجام با ظرفیت زیرساختی لازم برای استقرار در مقیاس‌های بزرگ سازمانی و دولتی، تلاقی می‌کنند.
طی سال‌های گذشته، پیشرفت‌های هوش مصنوعی با کمبود زیرساخت‌های مقیاس‌پذیر برای همگام شدن با پتانسیل خود مواجه بودند. اما اکنون، منطقه خاورمیانه با سرعتی بی‌سابقه در حال تبدیل شدن به یک قطب جهانی داده و هوش مصنوعی است. دولت‌ها نه‌تنها سیاست‌ها و استراتژی‌های زیرساختی هوش مصنوعی را در عرض چند ماه (به‌جای سال‌ها) تدوین می‌کنند، بلکه مناطق ابری با سرعتی بیشتر از ساخت فرودگاه‌ها در حال راه‌اندازی هستند. این سرعت حیرت‌انگیز در تنظیم مقررات و توسعه زیرساخت، GITEX 2025 را به یک «بازارگاه راه‌حل‌های آماده استقرار» تبدیل کرده است، برخلاف سال‌های گذشته که صرفاً ویترینی از نمونه‌های اولیه بود.
گذار از مفهوم به استقرار در مقیاس
این تغییر پارادایم، نتیجه یک فشار دوگانه است: اول، تعهدات مالی عظیم دولتی در حوزه هوش مصنوعی حاکمیتی (Sovereign AI) و دوم، نیاز سازمان‌ها به راه‌حل‌هایی که برای ادغام فوری در محیط‌های سازمانی طراحی شده‌اند. این واقعیت که شرکت‌ها دیگر مفاهیم را به نمایش نمی‌گذارند، بلکه پلتفرم‌هایی را عرضه می‌کنند که مهندسی شده‌اند تا بلافاصله به کار گرفته شوند، نمایانگر بلوغ بازار MENA است.
این تمرکز بر استقرار فوری و مقیاس‌پذیری سازمانی به وضوح در شعار شرکت‌های بزرگ فناوری نیز دیده می‌شود. برای مثال، اوراکل با شعار «هوش مصنوعی آماده برای سازمان‌ها» در این رویداد حاضر خواهد شد. به همین ترتیب، گوگل کلاود نیز استراتژی خود را بر توانمندسازی سازمان‌ها برای تحول دیجیتال مبتنی بر هوش مصنوعی متمرکز کرده است، با تأکید بر زیرساختی که امنیت، داده‌ها و ابزارهای همکاری را برای رفع نیازهای خاص صنعت ارائه می‌دهد. این همگرایی در استراتژی شرکت‌ها و نیاز بازار منطقه‌ای، تأیید می‌کند که GITEX 2025 بیش از هر زمان دیگری یک مرکز برای امضای قراردادها و تعیین آینده تجاری هوش مصنوعی است.
معماری هوش مستقل ملی (Sovereign AI) و حکمرانی جهانی
تمرکز اصلی استراتژیک GITEX 2025 حول محور مفهوم «هوش مصنوعی حاکمیتی» (Sovereign AI) است، که نشان‌دهنده تغییر دیدگاه دولت‌های منطقه از هوش مصنوعی به عنوان یک فناوری، به آن به مثابه یک مؤلفه حیاتی امنیت ملی و استقلال اقتصادی است.
فرمانروایی داده‌ها: Sovereign AI به مثابه یک استراتژی ملی
امارات متحده عربی و عربستان سعودی به عنوان پیشگامان جهانی در اتخاذ مدل هوش مصنوعی حاکمیتی شناخته می‌شوند. این استراتژی عمیقاً با اهداف کلان ملی مانند چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان و استراتژی ملی هوش مصنوعی ۲۰۳۱ امارات پیوند خورده است.
هوش مصنوعی حاکمیتی به معنای حفظ کنترل کامل بر زیرساخت‌های محاسباتی، داده‌ها، و توسعه مدل‌های زبانی بزرگ منطقه‌ای در داخل مرزهای ملی است. این رویکرد تضمین می‌کند که داده‌های حساس تحت نظارت حاکمیتی باقی بمانند و توسعه مدل‌ها با ارزش‌های فرهنگی و نیازهای اقتصادی کشور هماهنگ باشد.
لزوم کنترل بر داده و سخت‌افزار، تقاضای بی‌سابقه‌ای برای خرید انبوه تجهیزات محاسباتی پیشرفته و ایجاد مراکز داده داخلی ایجاد کرده است. این امر نه تنها برای رقابت، بلکه برای رهایی از وابستگی‌های ژئوپلیتیکی و تجاری به مراکز داده یا ابرشرکت‌های خارجی ضروری تلقی می‌شود.
GITEX به مثابه تریبون سیاست‌گذاری جهانی (Paid – Power Summit)
برنامه GITEX 2025، به‌ویژه نشست «Paid – Power Summit»، آشکارا نشان می‌دهد که این رویداد فراتر از یک نمایشگاه فنی، به تریبونی برای سیاست‌گذاران و رهبران جهانی تبدیل شده است. این نشست‌ها نه بر معرفی محصولات، بلکه بر استراتژی‌های کلان اقتصادی و حکومتی متمرکز هستند:
- حکمرانی و ژئوپلیتیک: پنل‌ها موضوعاتی چون «مسابقه فراتر از نوآوری: AI، ژئوپلیتیک و بازنشانی اقتصاد جهانی» و «چرخه فوق‌هوشمندی: چگونه AI اقتصادهای جهانی را متعادل می‌کند» را پوشش می‌دهند. حضور شخصیت‌هایی مانند H.E. Omar Sultan Al Olama، وزیر هوش مصنوعی امارات، نشان‌دهنده آن است که دبی در حال تبدیل شدن به مرکزی برای رهبری گفتمان جهانی هوش مصنوعی و تسریع استراتژی‌های ملی است.
- مشروعیت جهانی: مشارکت چهره‌هایی چون USG Amandeep Gill، فرستاده ویژه سازمان ملل برای فناوری‌های دیجیتال، که بر لزوم تعهد جهانی به «حکمرانی فراگیر AI ریشه‌دار در حقوق بشر» تأکید دارد، مشروعیت بین‌المللی سیاست‌های منطقه‌ای امارات را افزایش می‌دهد. این امر نشان می‌دهد که سیاست‌گذاران خاورمیانه نه‌تنها در حال تدوین قوانین داخلی هستند، بلکه به دنبال تثبیت جایگاه خود در تعیین استانداردهای اخلاقی و حقوقی جهانی هوش مصنوعی هستند.
آرمان‌شهر دولت AI-Native و زیرساخت‌های حیاتی
هدف بلندپروازانه ابوظبی برای تبدیل شدن به «نخستین دولت کاملاً AI-Native در جهان تا سال ۲۰۲۷»، که توسط H.E. Wesam Lootah، مدیرکل GovDigital، در GITEX مطرح خواهد شد، فشار شدیدی بر اجرای سریع پروژه‌های AI در بخش دولتی ایجاد می‌کند. این هدف، زیرساخت و مقررات را به یکدیگر پیوند می‌دهد.
همچنین، هوش مصنوعی به‌طور مستقیم با شریان‌های حیاتی اقتصاد منطقه ادغام شده است. بحث «زیرساخت‌های بزرگ خاورمیانه: استقلال اقتصادی در عصر AI» با حضور مدیران اجرایی حیاتی مانند ENEC (شرکت انرژی هسته‌ای امارات) و Etihad Rail (راه‌آهن اتحاد)، نشان می‌دهد که AI دیگر یک ابزار جانبی نیست، بلکه جزئی از برنامه‌ریزی‌های کلان انرژی و حمل و نقل ملی است. در کنار این، پنل «پارادوکس انرژی-هوش مصنوعی: برنده کیست؟» آگاهی دولت‌ها را نسبت به نیاز مفرط زیرساخت‌های هوش مصنوعی به انرژی و لزوم یافتن راه‌حل‌های پایدار تأیید می‌کند.
این تمرکز شدید بر حاکمیت و زیرساخت، یک پیام استراتژیک واضح را منتقل می‌کند: در عصر داده‌ها، استقلال محاسباتی مترادف با امنیت ملی است.
به همین دلیل، دولت‌های منطقه با سرعت سیاست‌گذاری‌های نظارتی را تدوین کرده و سرمایه‌گذاری را تضمین می‌کنند تا از وابستگی به مراکز داده خارجی و مدل‌های زبانی بیگانه رها شوند. این امر همچنین فرصت‌های بی‌شماری را برای شرکت‌های ارائه‌دهنده راه‌حل‌های زیرساختی و امنیتی باز می‌کند.
محورهای کلیدی سیاست‌گذاری و حکمرانی AI در GITEX 2025
| سخنران و سمت | موضوع کلیدی | اهمیت/تمرکز استراتژیک |
| H.E. Omar Sultan Al Olama (وزیر هوش مصنوعی امارات) | چرخه فوق‌هوشمندی: اقتصاد، حکمرانی و سیاست | رهبری گفتمان جهانی AI و تسریع استراتژی ملی |
| USG Amandeep Gill (فرستاده ویژه سازمان ملل) | تعهد جهانی به حکمرانی فراگیر AI | چارچوب‌بندی اخلاقی و حقوق بشری در سیاست‌گذاری‌های منطقه‌ای |
| H.E. Wesam Lootah (مدیرکل GovDigital) | ملت‌سازی با هوش مصنوعی؛ دولت AI-Native | هدف ابوظبی برای تبدیل شدن به نخستین دولت کاملاً AI-Native تا ۲۰۲۷ |
| Andrew Feldman (مدیرعامل Cerebras Systems) | سریع‌ترین استنتاج هوش مصنوعی در جهان | تأکید بر نیاز به سخت‌افزار محلی و کاهش وابستگی |
| H.E. Mohamed Al Hammadi (مدیرعامل ENEC) | زیرساخت‌های بزرگ خاورمیانه در عصر AI | پیوند مستقیم AI با انرژی و توسعه زیرساخت‌های حیاتی (PPP) |
جنگ زیرساخت و میدان نبرد سخت‌افزاری (Compute Wars)
تحولات سخت‌افزاری و زیرساختی در GITEX 2025 اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا تقاضای دولت‌های منطقه برای هوش مصنوعی حاکمیتی، مستقیماً به نبرد برای تسلط بر توان محاسباتی (Compute Power) دامن زده است.
اندرو فلدمن در GITEX از سریع‌ترین استنتاج هوش مصنوعی جهان می‌گوید
یکی از تعیین‌کننده‌ترین اخبار سخت‌افزاری که پیش از GITEX منتشر شده، و در رویداد نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت، مربوط به شرکت Cerebras Systems است. Cerebras، به عنوان یکی از رقبای اصلی انویدیا در حوزه تراشه‌های هوش مصنوعی، توجهات را به سمت چیپ نسل سوم خود، Wafer Scale Engine 3 (WSE-3)، جلب کرده است.
WSE-3 بزرگترین نیمه‌هادی جهان محسوب می‌شود، که تقریباً به اندازه یک ویفر ۱۲ اینچی است. این تراشه عملکردی بی‌نظیر معادل ۱۲۵ پتافلاپس را ارائه می‌دهد که دو برابر عملکرد نسل قبلی WSE-2 است. این میزان از قدرت محاسباتی به یک کامپیوتر CS-3 اجازه می‌دهد تا مدل‌های زبانی بزرگی نظیر GPT-4 با ۲۴ تریلیون پارامتر را آموزش دهد.
حضور مدیرعامل Cerebras، اندرو فلدمن، در GITEX با سخنرانی کلیدی تحت عنوان «سریع‌ترین استنتاج هوش مصنوعی در جهان» یک نکته مهم استراتژیک را برجسته می‌کند. استنتاج (Inference) مرحله‌ای است که مدل‌های هوش مصنوعی پس از آموزش، در تولید انبوه برای انجام وظایف به‌کار گرفته می‌شوند. تأکید بر سرعت استنتاج نشان می‌دهد که اولویت فوری منطقه، بهره‌برداری سریع و گسترده از مدل‌های AI در محیط‌های عملیاتی سازمانی و دولتی است. تقاضای عظیم منطقه MENA برای Sovereign AI، بازار باز را برای رقبای انویدیا فراهم کرده تا برتری خود را در حوزه‌های تخصصی (مانند سرعت استنتاج) به نمایش بگذارند.
گوگل کلاود با پلتفرم‌های هوشمند به استقبال نیازهای GITEX 2025 می‌رود
همانطور که زیرساخت‌ها در سطح سخت‌افزار ملی در حال رشد هستند، ارائه‌دهندگان خدمات ابری نیز استراتژی‌های خود را برای پاسخگویی به تقاضای استقرار فوری در GITEX 2025 تنظیم کرده‌اند. گوگل کلاود بر ارائه یک زیرساخت سازمانی جامع متمرکز است که فرآیند تحول دیجیتال مبتنی بر هوش مصنوعی را سرعت می‌بخشد. این پلتفرم‌ها، که متناسب با نیازهای خاص صنعت در منطقه طراحی شده‌اند، بر ابزارهای همکاری، بینش‌های داده‌ای سریع و امنیت فعال تأکید دارند. این رویکرد، تقاضای اصلی رویداد GITEX 2025 را هدف قرار می‌دهد که همان پلتفرم‌های مهندسی‌شده برای ادغام فوری در محیط‌های سازمانی است.
سود سهام هوش؛ تحلیل تأثیر اقتصادی هوش مصنوعی بر صنایع MENA
یکی از مهم‌ترین اطلاعات منتشرشده پیش از GITEX 2025، مقیاس مالی بی‌سابقه‌ای است که هوش مصنوعی در اقتصاد خاورمیانه تزریق خواهد کرد؛ این تحول، که از آن تحت عنوان «سود سهام هوش» یاد می‌شود، مبنای تمامی بحث‌های زیرساختی و سیاسی در این رویداد است.
سهم ۱۳۵ میلیارد دلاری عربستان و ۹۶ میلیارد دلار ی امارات از اقتصاد هوش مصنوعی
بر اساس برآوردها، هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ حدود ۳۲۰ میلیارد دلار به اقتصاد منطقه خاورمیانه تزریق خواهد کرد. این رشد توسط دو قدرت اقتصادی اصلی منطقه هدایت می‌شود: عربستان سعودی با برآورد تزریق ۱۳۵ میلیارد دلار به تولید ناخالص داخلی و امارات متحده عربی با برآورد ۱۳.۶٪ سهم از تولید ناخالص داخلی (معادل تقریبی ۹۶ میلیارد دلار) تا سال ۲۰۳۰، موتور محرک این رشد هستند. این ارقام، منطقه MENA را به یکی از سریع‌ترین بازارهای رشد AI در جهان تبدیل کرده است، به‌طوری‌که بازار هوش مصنوعی منطقه با نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) ۴۵٪، تا سال ۲۰۲۶ به ۷.۲ میلیارد دلار و تا ۲۰۳۰ به ۱۱.۹ میلیارد دلار خواهد رسید.
این ارقام کلان به دلیل تعهدات مالی هدفمند دولت‌ها در بخش‌های کلیدی اقتصاد حاصل شده است، که نشان‌دهنده یک الگوی رشد «دولتی تضمین‌شده» است؛ الگویی که در آن تعهدات مالی عظیم دولتی، یک تقاضای تضمین‌شده و ریسک پایین برای شرکت‌های فناوری ایجاد می‌کند.
خدمات دولتی، مالی و لجستیک
- بخش دولتی: بخش‌های عمومی مانند سلامت و آموزش تا سال ۲۰۳۰ در مجموع حدود ۵۹ میلیارد دلار از هوش مصنوعی بهره‌مند خواهند شد، که تأکید اصلی بر تحول در ارائه خدمات شهروندی است.
- خدمات مالی: این بخش با برآورد ۳۸ میلیارد دلار بهره‌وری تا ۲۰۳۰، به سمت راهکارهای پرداخت دیجیتال (Digital Payments) و فناوری‌های نظارتی (RegTech) حرکت می‌کند.
- حمل و نقل و لجستیک: این بخش حیاتی، که موقعیت استراتژیک منطقه را تقویت می‌کند، تا ۲۰۳۰ شاهد تزریق ۱۲ میلیارد دلار خواهد بود. هوش مصنوعی در این حوزه بر بهینه‌سازی مسیر، اتوماسیون انبارها با استفاده از رباتیک و تسریع در تحقق هدف امارات برای خودران کردن ۲۵٪ از حمل و نقل تا سال ۲۰۳۰، متمرکز است. این ادغام AI در سازمان‌های دولتی مانند Etihad Rail، تضمین‌کننده درآمد برای تأمین‌کنندگان راه‌حل‌ها است.
خرده‌فروشی و اتوماسیون نیروی کار
بخش خرده‌فروشی منطقه‌ای تا سال ۲۰۳۰ حدود ۲۳ میلیارد دلار از هوش مصنوعی سود خواهد برد. این تحول عمدتاً از طریق مدیریت موجودی مبتنی بر تقاضای بلادرنگ (که هزینه‌ها را کاهش می‌دهد) و ارتقاء تجربه مشتری با استفاده از چت‌بات‌های مجهز به زبان عربی و تجربه‌های خرید واقعیت افزوده (AR) رخ خواهد داد. این سرمایه‌گذاری‌ها بر لزوم توسعه قابلیت‌های پیشرفته در پردازش زبان طبیعی (NLP)، بینایی کامپیوتر، و تحلیل‌های پیش‌بینی‌کننده تأکید دارد، که کاربردهای اصلی بازار AI تا ۲۰۲۵ را تشکیل می‌دهند.
یک نکته استراتژیک قابل توجه دیگر، تخمین زده شده که تا ۴۵٪ از مشاغل در منطقه MENA ممکن است تا سال ۲۰۳۰ تحت تأثیر اتوماسیون هوش مصنوعی قرار گیرند. این آمار، لزوم برنامه‌ریزی جامع دولت‌ها برای بازآموزی نیروی کار ملی برای مشاغل با مهارت بالا (مانند توسعه‌دهندگان AI) را که تقاضا برای استخدام آنها در منطقه در اوج است، یادآوری می‌کند.
سهم هوش مصنوعی در اقتصاد MENA (برآورد تا ۲۰۳۰)
| شاخص اقتصادی | برآورد مالی تا ۲۰۳۰ | ملاحظات و منبع |
| تزریق کلی به اقتصاد MENA | ۳۲۰ میلیارد دلار | رشد سریع منطقه‌ای |
| سهم هوش مصنوعی از GDP امارات | ۹۶ میلیارد دلار | ۱۳.۶% از GDP |
| سهم هوش مصنوعی از GDP عربستان | ۱۳۵ میلیارد دلار | بزرگترین سهم منطقه‌ای |
| خدمات دولتی (آموزش، سلامت) | ۵۹ میلیارد دلار | تأکید بر تحول سرویس‌های عمومی |
| خدمات مالی | ۳۸ میلیارد دلار | تمرکز بر Digital Payments و RegTech |
| خرده‌فروشی | ۲۳ میلیارد دلار | از طریق مدیریت موجودی و تجربه‌های مشتری AI-Enabled |
| حمل و نقل و لجستیک | ۱۲ میلیارد دلار | بهبود کارایی از طریق بهینه‌سازی مسیر و اتوماسیون |
| بازار کلی AI منطقه (تا ۲۰۲۵) | ۳.۸ میلیارد دلار | رشد سالانه ۴۵% (CAGR) |
تحولات سریع و تعیین‌کننده هوش مصنوعی در GITEX 2025، به‌ویژه در حوزه‌های Sovereign AI و زیرساخت‌ها، نیازمند یک ارزیابی استراتژیک برای سیاست‌گذاران و اکوسیستم فناوری ایران است. GITEX به عنوان بزرگترین دروازه دسترسی به بازارهای خاورمیانه، آفریقا و آسیا، می‌تواند فرصت‌های حیاتی را برای شرکت‌های ایرانی که به دنبال بازارهای صادراتی برای خدمات فنی خود هستند، فراهم آورد.
ایران نیاز به تمرکز بر روی بازارهای تخصصی هوش مصنوعی دارد
شتاب منطقه‌ای در زیرساخت و حکمرانی هوش مصنوعی نشان می‌دهد که رویکرد صرفاً آکادمیک یا تحقیق و توسعه در ایران دیگر برای رقابت در این عرصه کفایت نمی‌کند. در حالی که منطقه بر روی استقرار در مقیاس (Deployment Scale) متمرکز شده است، عدم همگامی در زیرساخت‌های محاسباتی ملی (مانند آنچه Cerebras عرضه می‌کند ) می‌تواند شکاف فناورانه ایران با همسایگان را در سال‌های آتی به‌طور جدی تشدید کند.
فرصت‌های مهمی که استارتاپ‌های ایرانی می‌توانند هدف قرار دهند، در بخش‌هایی نهفته است که منطقه MENA در آنها بیشترین تقاضا را دارد، به‌ویژه در پردازش زبان طبیعی (NLP) و بینایی کامپیوتر. با توجه به تزریق ۲۳ میلیارد دلاری به بخش خرده‌فروشی و نیاز شدید به توسعه چت‌بات‌های عربی ، ظرفیت بالای برنامه‌نویسی و مهندسی موجود در ایران می‌تواند با هدف‌گیری این بازار مشترک زبانی-فرهنگی، محصولات تخصصی (مانند مدل‌های زبان منطقه‌ای) را توسعه دهد. همچنین، سرمایه‌گذاری ۱۲ میلیارد دلاری در لجستیک، تقاضا برای راهکارهای بهینه‌سازی مسیر و اتوماسیون صنعتی را افزایش می‌دهد.
درک اهمیت GITEX در سطح داخلی نیز افزایش یافته است. اخبار منتشر شده حاکی از آن است که صندوق نوآوری و شکوفایی و شرکت صحا، حمایت مالی خود را برای استارتاپ‌های ایرانی جهت حضور در GITEX 2025 اعلام کرده‌اند. این حمایت مالی، دروازه‌ای برای ورود شرکت‌های ایرانی به بازاری فراهم می‌کند که در حال حاضر توسط تعهدات عظیم دولتی تضمین شده است.
با این حال، برای بهره‌گیری کامل از این فرصت‌ها، سیاست‌گذاران ایرانی باید اولویت‌های استراتژیک خود را به سرعت بازتعریف کنند:
۱. اولویت‌دهی به زیرساخت‌های محاسباتی ملی: الگوی Sovereign AI در منطقه، سرمایه‌گذاری فوری در مراکز داده و زیرساخت‌های محلی را الزامی کرده است. ایران نیز باید با تعریف زیرساخت‌های محاسباتی به مثابه امنیت ملی، سرمایه‌گذاری در فناوری‌هایی که وابستگی خارجی را کاهش می‌دهند، مانند چیپ‌ها و سیستمهای محاسباتی با توان بالا، را در اولویت قرار دهد.
۲. مشارکت فعال در حکمرانی جهانی: با توجه به تبدیل شدن GITEX به مجمعی برای سیاست‌گذاری‌های جهانی AI، ایران باید تلاش کند تا در چارچوب‌های اخلاقی و حقوقی جهانی هوش مصنوعی (که توسط سازمان ملل پیگیری می‌شود) مشارکت فعال‌تری داشته باشد تا جایگاه خود را در این گفتمان استراتژیک حفظ کند.
در نهایت، مهم‌ترین پیام GITEX 2025 برای ایران، سرعت خیره‌کننده منطقه در حرکت به سمت یک ساختار اقتصادی «AI-Native» است. عدم همگامی در حوزه‌های حیاتی سخت‌افزار و حکمرانی، نه تنها رقابت‌پذیری اقتصادی را کاهش می‌دهد، بلکه خطر عمیق‌تر شدن شکاف فناورانه با همسایگان منطقه‌ای را به دنبال خواهد داشت.
آینده هوش مصنوعی در دبی رقم می‌خورد
GITEX 2025 یک نقطه عطف غیرقابل انکار در داستان هوش مصنوعی خاورمیانه است. این رویداد نشان می‌دهد که منطقه از مرحله آزمایشی خارج شده و وارد فاز استقرار در مقیاس شده است، جایی که قابلیت AI با ظرفیت زیرساختی همسو می‌شود.
محورهای تعیین‌کنندهGITEX 2025 عبارتند از:
- هوش مصنوعی حاکمیتی (Sovereign AI): تبدیل کنترل بر داده و سخت‌افزار به یک استراتژی ملی و امنیتی در امارات و عربستان سعودی.
- نبرد زیرساخت: رقابت بر سر سخت‌افزار، که با نمایش قدرت چیپ‌های Cerebras WSE-3 برای استنتاج سریع مدل‌ها و ائتلاف‌های استراتژیک غول‌های سنتی مانند اینتل و انویدیا برای ایجاد اکوسیستم‌های انعطاف‌پذیر، تعریف می‌شود.
- سود اقتصادی عظیم: تزریق ۳۲۰ میلیارد دلار به اقتصاد منطقه تا سال ۲۰۳۰، با رشد تضمین شده توسط دولت در بخش‌های حیاتی مانند مالی، دولتی، خرده‌فروشی و لجستیک.
- حکمرانی و ژئوپلیتیک: تبدیل GITEX به محل بحث و تصمیم‌گیری درباره سیاست‌های AI و نقش آن در «بازنشانی اقتصاد جهانی»، با حضور وزرای ارشد و نمایندگان سازمان ملل.
برای متخصصان و سیاست‌گذاران ایرانی، GITEX 2025 بیش از یک نمایش فناوری، یک نقشه راه استراتژیک است که اولویت‌بندی زیرساخت‌های محاسباتی ملی و بهره‌برداری از فرصت‌های صادرات خدمات فنی به بازارهای در حال رشد منطقه‌ای (به‌ویژه در حوزه NLP منطبق با نیازهای خاورمیانه) را ضروری می‌سازد. در این دوران جدید، سرعت استقرار و حاکمیت بر فناوری، سرنوشت اقتصادهای ملی را تعیین می‌کند.
