قدرت‌نمایی «اندوریل» با هوش مصنوعی:
استارتاپی که غول‌های نظامی آمریکا را کنار زد
نگار علی- ۲۵ تیر ۱۴۰۴
یک استارتاپ تازه‌کار در حوزه فناوری دفاعی آمریکا موفق شده با تکیه بر هوش مصنوعی، قراردادهایی کلان از پنتاگون بگیرد و حتی شرکت‌هایی چون لاکهید مارتین و بوئینگ را کنار بزند. «اندوریل» حالا در آستانه انحصار در حوزه نظارت مرزی با سامانه‌های خودکار و بدون نیاز به انسان است.
در حالی که انویدیا با رسیدن به ارزش تاریخی ۴ تریلیون دلار توجه بازارهای جهانی را جلب کرده، یک استارتاپ ناشناخته در حوزه دفاعی آمریکا نیز مسیر مشابهی را در صنعت جنگ‌افزارهای نوین طی می‌کند. شرکت نوپای «اندوریل» که در سال ۲۰۱۷ در کالیفرنیا تأسیس شد، حالا به بازیگری تعیین‌کننده در بازار تجهیزات دفاعی آمریکا تبدیل شده و در حال ربودن قراردادهای کلان از دست غول‌هایی مانند لاکهید مارتین، بوئینگ و نورثروپ گرومن است.
برخلاف شرکت‌های سنتی تسلیحات نظامی که تمرکز اصلی آن‌ها بر ساخت سخت‌افزارهای پیچیده نظامی است، اندوریل از رویکردی چابک و نرم‌افزارمحور بهره می‌برد؛ ترکیبی از یادگیری ماشین، هوش مصنوعی، وسایل خودران و سامانه‌های کنترل از راه دور که در قالب یک پلتفرم مرکزی به نام «Lattice OS» عمل می‌کند.
این شرکت از درآمد ۶۰ میلیون دلاری در سال ۲۰۲۰ به درآمدی ۱ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۴ رسیده است؛ رشدی بیش از ۱۶ برابر تنها در چهار سال. همچنین ارزش‌گذاری آن نیز از ۸.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به بیش از ۳۰ میلیارد دلار در ۲۰۲۵ افزایش یافته است.
اما نقطه عطف پیشرفت این شرکت، تصویب قانونی بحث‌برانگیز در دولت ترامپ با عنوان «One Big Beautiful Act» در روز ۴ ژوئیه امسال بود. این قانون با اختصاص بودجه‌ای ۶ میلیارد دلاری برای تجهیز مرز آمریکا و مکزیک به فناوری‌های پیشرفته نظارتی، عملاً تنها به اندوریل اجازه می‌دهد برجک‌های مرزی خودکار را تأمین کند. این برجک‌ها که با حسگرهای هوشمند و الگوریتم‌های یادگیری ماشین کار می‌کنند، قادر به شناسایی و رهگیری مهاجران بدون نیاز به اپراتور انسانی هستند.
بر اساس این قانون، تنها تجهیزاتی مجاز به دریافت بودجه‌اند که به تأیید سازمان حفاظت مرزی آمریکا (CBP) رسیده و قابلیت‌های «خودکار» مبتنی بر هوش مصنوعی و بینایی ماشین را داشته باشند. و فعلاً، تنها محصول مورد تأیید، برجک‌های خودکار اندوریل است. به این ترتیب، عملاً این استارتاپ به تنها پیمانکار قانونی برای این حوزه تبدیل شده است.
افزون بر نظارت مرزی، این استارتاپ در حوزه تولید وسایل نقلیه خودران زیرآبی، پهپادهای تهاجمی خودران، و سامانه‌های ضدپهپاد نیز فعال است. گزارش‌ها حاکی از آن است که پهپادهای این شرکت حتی در جنگ اوکراین نیز به کار گرفته شده‌اند.
با این حال، نزدیکی بنیان‌گذاران اندوریل با حلقه‌های تصمیم‌گیری در دولت ترامپ، سؤالاتی درباره شفافیت این قراردادها برانگیخته است. «ترِی استیفنز»، هم‌بنیان‌گذار این شرکت، در تیم انتقالی ترامپ عضویت داشته و دیگر افراد نزدیک به او نیز در دولت حضور دارند. «پالمر لاکی»، بنیان‌گذار اصلی اندوریل نیز از حامیان مالی اصلی کمپین ترامپ بوده است.
فارغ از این حواشی سیاسی، بسیاری معتقدند ظهور استارتاپ‌هایی مانند اندوریل نشان‌دهنده تحولی عمیق در صنعت جنگ‌افزارسازی آمریکاست؛ تحولی که نه از دل کارخانه‌های عظیم هواپیماسازی، بلکه از دل الگوریتم‌ها، داده‌ها و نرم‌افزارها بیرون می‌آید.
