آشنایی با «سیمرغ» اولین ابررایانه 180 ترافلاپس ایرانی

ابررایانه «سیمرغ» به عنوان اولین ابررایانه 180 ترافلاپس ایرانی در شرایطی راه‌اندازی شد که، نیازمندی کشور به پردازش کلان‌داده‌ها به حد بحرانی خود رسیده بود و با خود نور امیدی را جهت توسعه ابررایانه‌ها در کشور آورد.

به گزارش هوشیو به نقل از ایسنا، ابررایانه‌ها سیستم‌هایی با توان محاسباتی هزاران برابر بیشتر از رایانه‌های معمولی هستند، که به صورت مثال قادرند، پیش‌بینی وضعیت آب و هوایی را عرض کمتر از چند ثانیه انجام دهند. این پردازشگرها در مواردی مورد استفاده قرار می‌گیرند که، نیاز به سیستمی قدرتمند با توان پردازشی بالا وجود داشته باشد، به عنوان مثال انجام تحلیل‌های مختلف در حوزه زمین‌شناسی، تحلیل داده‌های ژنتیک، تهیه خروجی از تصاویر و تحلیل داده‌های موشکی و هسته‌ای.

از دیگر حوزه‌های کاربردی که می‌توانند در سرعت‌بخشی ابررایانه‌های طی سال‌های آتی تأثیر بسزایی داشته باشند، می‌توان به کلان‌داده‌ها، هوش مصنوعی، زنجیره بلوکی و اینترنت اشیاء اشاره داشت. در حال حاضر، برخی از مراکز پژوهشی و دانشگاه‌ها به سیستم ابرکامپیوتر دسترسی دارند، که البته قدرت پردازشی سیستمم‌های آنها محدود بوده و به صورت اجتناب‌ناپذیری باید در مسیر توسعه ظرفیت‌هایشان اقدام کنند، زیرا حجم داده‌ها و نیازهای پردازشی و تحلیلی این مراکز مطمئنا روند افزایشی به خود خواهد گرفت.

در حال حاضر، تنها 21 کشور جهان مجهز به ابررایانه‌هایی با ظرفیت بیش از یک پتافلاپس هستند و در خاوریانه نیز تنها عربستان دارای 4 ابر رایانه است. در میان مراکز داخلی، دانشگاه امیرکبیر از گذشته در زمینه توسعه فناوری ابررایانه‌‌ای فعال بوده و در سال ۶۶-۶۷ نیز دانشکده برق امیرکبیر، آزمایشگاه تحقیقات پردازش سریع را راه‌اندازی کرد. ماحصل تلاش‌های این مرکز آموزشی در زمان جنگ و با طراحی و تولید برخی قطعه‌ها و نصب آن بر روی هواپیماها خود را نشان داد.

آشنایی با ابررایانه «سیمرغ» و کارکردهای آن

اولین ابررایانه 180 ترافلاپس ایرانی با نام «سیمرغ» به سال 1390 و با ظرفیت تولید ۱۸۰ ترافلاپس و صرف هزینه هزار میلیارد ریالی راه‌اندازی گردید و معاونت علمی ریاست جمهوری و وزارت ارتباطات در راه‌اندازی آن با یکدیگر همکاری داشتند. این ابررایانه تاکنون اقدام به تامین سیستم‌های لازم برای مراکز تحقیقاتی داشته است.

در خصوص جزئیات «سیمرغ» باید بگوییم که، اولین ابررایانه 180 ترافلاپس ایرانی در 3 لایه توسعه خدمات، زیرساخت‌های ابری و نرم‌افزاری طراحی‌شده و در حوزه‌های مختلفی همچون هوش مصنوعی، تصویرسازی مدل‌سازی و شبیه‌سازی‌های علمی، پویانمایی، تحلیل کلان‌داده‌ها، ذخیره‌سازی داده‌ها، بازی‌سازی، و سکوی اینترنت اشیاء می‌توان آن را به کار گرفت.

براساس اینکه یکی از نیازهای اصلی ما در حوزه داخلی دسترسی به داده‌های پردازش‌شده است و با نگاه به اینکه اقتصاد آینده مبتنی بر داده خواهد بود، در حوزه اطلاعات همواره کمبودهایی ملموس وجود خواهد داشت. «سیمرغ» در فاز نخست خود ظرفیت پردازشی برابر با ۱۸۰ ترافلاپس داشته، که قادر به ارائه خدمات پردازشی گوناگون به مراکز پژوهشی، دانشگاه‌ها و صاحبان صنایع است.

شایان ذکر است که کسب‌وکارهای مختلفی می‌توانند از این ابررایانه استفاده کنند. به عنوان مثال، حوزه حمل‌ونقل می‌تواند جهت شناسایی گروه‌های هدف خود، از امکان پردازشی این سیستم برای تحلیل اطلاعات استفاده نماید. از طرفی دیگر این سیستم می‌تواند در صنایع دیگری همچون صنعت بازی‌های رایانه‌ای و دنیای انیمیشن‌ها نیز مورد استفاده قرار گیرد.

از آنجایی که مجهز بودن به سیستم‌های ابررایانه، یکی از مولفه‌های‌ قدرت نرم هر کشوری به شمار می‌رود، راه‌اندازی «سیمرغ» به عنوان اولین ابررایانه 180 ترافلاپس ایرانی، بحث ورود ایران به کلوپ کشورهای محدود مجهز به این سیستم را مطرح خواهد کرد.

ابرکامپیوتر «سیمرغ» سال گذشته رسما افتتاح و مورد بهره‌برداری قرار گرفت، در حالی که دارای ظرفیتی بالغ بر یک میلیارد عملیات ممیز شناور، تنها در 24 بیت ثانیه بود. ظرفیت‌های پردازشی این سیستم تا 5 پتافلاپس است، که می‌توان با کمک گرفتن از زیرساخت‌های فعلی آن را تا 10 پتافلاپس نیز افزایش داد. این پروژه فضایی به مساحت ۲۵۰ متر مربع را به خود اختصاص داده و البته قابلیت گسترش تا ۴۰۰ متر مربع را نیز دارد.

شایان ذکر است: ابررایانه مذکور همچنین دارای ظرفیتی بالغ بر 42 رک است، که امکان گسترش ظرفیت تا 84 رک بر مبنای سطح سوم استاندارد TIA_۹۴۲ را نیز داراست. این سیستم همچنین قادر به پشتیبانی از توان پردازشی 5 پتافلاپس نیز خواهد بود. «سیمرغ» ابررایانه‌ای است که به همت نخبگان ایرانی توسعه داده شده، اما با توجه به نیاز کشور به سیستم با ظرفیت ۱۰ پتافلاپس باید گفت، توانایی این سیستم برای پاسخگویی به نیاز داخلی کافی نیست. از آنجایی که در حال حاضر نیاز به پردازش کلان اطلاعات در کشور به نقطه اوج و بحرانی خود رسیده است، «سیمرغ» به عنوان روزنه امیدی برای آغاز مسیر توسعه‌ای کشور در سیستم‌‌های ابررایانه‌ای کشور خواهد بود.

جدیدترین اخبار هوش مصنوعی ایران و جهان را با هوشیو دنبال کنید