نگاهی مختصر به استراتژی کشورها در زمینه هوش مصنوعی

استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی تقریباً به تمام جنبه‌های زندگی ما راه پیدا کرده است. اما سهم بخش‌های مختلف جهان در ایجاد، استفاده و در نتیجه مزایای استخراج‌شده از هوش مصنوعی همچنان تفاوت‌های قابل‌توجهی دارد. در حقیقت، هوش مصنوعی به سرعت به‌عنوان یک موضوع مهم در دستور کار توسعه جهانی ظاهر شده است. البته همه‌گیری ویروس کرونا همچنان در حال ارائه راه‌حل‌های جدید و نوآورانه این فناوری است. با این حال، توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی به‌شدت بر تعداد کمی از اقتصادهای پیشرفته که به استعدادها و پایگاه‌های تحقیق و توسعه قوی دسترسی دارند، متمرکز است. در حقیقت، استراتژی کشورها در زمینه هوش مصنوعی متفاوت است و بسیاری از کشورهایی که شاهد توسعه و پذیرش گسترده بوده‌اند، یک جهت استراتژیک ملی برای هوش مصنوعی دارند که از سوی دولت‌هایشان تعریف شده است.

در این مقاله ضمن بررسی استراتژی هوش مصنوعی در سطوح بین‌الملل، استراتژی کشورها در زمینه هوش مصنوعی نیز مورد پژوهش قرار خواهد گرفت.

استراتژی هوش مصنوعی

استراتژی یعنی چگونه بر منابعی که خرج می‌کنیم، تمرکز ‌کنیم و چگونه متمایز ‌شویم. از طرفی استراتژی هوش مصنوعی نحوه مصرف منابع در زمینه توسعه هوش مصنوعی برای ارائه یک پیشنهاد منحصربه‌فرد برای مردم و کسب‌وکار است. بنابراین، هر کشوری باید استراتژی هوش مصنوعی خود را داشته باشد، چراکه منابع بسیار محدود هستند و استفاده از توسعه‌ کشورهای بزرگ، شاید برای همیشه امکان‌پذیر نباشد.

در واقع، دولت‌ها باید استراتژی کشورها در زمینه هوش مصنوعی را برای شروع ایجاد اکوسیستم این فناوری مرتبط با سازمان‌ها و مشاغل علمی در سطح محلی و بین‌المللی تعریف کنند. همچنین برای اینکه شریکی برابر در زمینه هوش مصنوعی جهانی باشند، باید تجارب و راه‌حل‌های منحصربه‌فردی را ارائه دهند که معمولاً به معنای سرمایه‌گذاری در منابع، تأیید زندگی واقعی و ارتباطات است. به‌عنوان مثال، کشوری که مؤثرترین استراتژی هوش مصنوعی را دارد، به دلایلی همچون افزایش اثربخشی نیروهای مسلح، مولد بودن اقتصاد و ارتقای سطح رفاه عمومی یک کشور بیشترین سود را خواهد برد.

نقش هوش مصنوعی در سیاست بین‌الملل

هوش مصنوعی اهمیت ژئواستراتژیک پیدا کرده است و این موضوع، مهم‌ترین نقش هوش مصنوعی در سیاست بین‌الملل محسوب می‌شود. به‌عبارت دیگر، هوش مصنوعی به‌طور فزاینده‌ای در نحوه تعامل ما با دیگران واسطه می‌شود. با این حال، مفاهیم این فناوری در ساختار نظام بین‌الملل و توزیع قدرت بین‌المللی مورد توجه قرار نگرفته است. این در حالی است که هوش مصنوعی، مزایای جدیدی را برای هر کشوری که توانایی‌های فنی و دانش استفاده از آن‌ها را داشته باشد، به ارمغان می‌آورد.

با وجود این، به‌جز اهمیت و نقش هوش مصنوعی در سیاست بین‌الملل، با توجه به ملاحظات اجتماعی گسترده و سود مالی، تعجب‌آور نیست که استراتژی کشورها در زمینه هوش مصنوعی عملی گردد و دولت‌ها در سراسر جهان، گام‌هایی برای موفقیت در عرصه تکنولوژی هوش مصنوعی بر می‌دارند. اما سؤالاتی که شاید اکثر کشورها در تلاش برای حل آن‌ها هستند، این است که هوش مصنوعی چه تأثیری بر نیروی کار خواهد داشت و چگونه می‌توانیم برای آن آماده شویم؟ چگونه می‌توانیم فناوری‌های رونق اقتصادی و اشتغال‌زایی را تشویق کنیم؟ چگونه می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که هوش مصنوعی از نظر اخلاقی و با حداقل تعصب اجرا می‌شود؟ و در نهایت، به‌کارگیری این فناوری برای جامعه چه سودی خواهد داشت؟

استراتژی برترین‌های هوش مصنوعی در دنیا

روندهای هیجان‌انگیز فعلی هوش مصنوعی همه صنایع را در کشورهای مختلف تحت تأثیر قرار داده است. در واقع، هوش مصنوعی این قدرت را دارد که چهره‌ها را بشناسد، ماشین‌های خودران را راه‌اندازی کند، نتایج آنلاین بهتری ارائه دهد و کسب‌وکار را در صنایع مختلف تقویت کند. پس جای تعجب نیست، کشورهای توسعه‌یافته، در حال توسعه و توسعه‌نیافته همگی بر پذیرش هوش مصنوعی برای فرصت‌ها و توسعه آینده بهتر تمرکز کرده‌اند و از طرفی نیز استراتژی کشورها در زمینه هوش مصنوعی مشخص شده است. در حالی که فناوری هوش مصنوعی در سراسر جهان در حال شکوفایی است، برخی از قدرت‌های بزرگ هوش مصنوعی به‌سختی برای برنده شدن در مسابقه این فناوری تلاش می‌کنند و برآنند تا استراتژی برترین‌های هوش مصنوعی در دنیا را به‌نوعی ارائه نمایند.

استراتژی کشورها در زمینه هوش مصنوعی به طور قابل‌توجهی متفاوت است. هر کشوری در تلاش است، تا از بازی عقب نماند و اهدافش به‌عنوان استراتژی برترین‌های هوش مصنوعی در دنیا شناخته شود. چین، ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، آلمان، فنلاند، کانادا، ژاپن، کره جنوبی، هند، سنگاپور، مکزیک، کنیا، تونس و امارات متحده عربی از جمله کشورهایی هستند که برنامه‌های ملی خود را برای توسعه و استفاده از هوش مصنوعی در نظر گرفته‌اند. در اینجا استراتژی شش کشوری را که در خصوص این تکنولوژی فعال هستند و تأثیر قابل‌توجهی در خارج از مرزهای ملی خود خواهند داشت، مورد بررسی قرار می‌دهیم:

چین

چین همیشه جاه‌طلبی‌های زیادی برای تبدیل شدن به ابرقدرت هوش مصنوعی جهان داشته است. با توجه به این هدف، شورای دولتی جمهوری خلق چین اعلام کرده است، تا سال 2030 به یک رهبر جهانی هوش مصنوعی تبدیل خواهد شد. همچنین، این کشور تعدادی مقاله تحقیقاتی در زمینه یادگیری عمیق منتشر کرده که نسبت به سایر کشورهای پیشرو بیشتر است. استراتژی مشخص این کشور در زمینه هوش مصنوعی، تسلط بر دنیای این فناوری تا سال 2030 از طریق ترکیبی قوی از قابلیت، ظرفیت و استراتژی است. سایر استراتژی‌ها:

• حمایت کردن فعالیت‌های هوش مصنوعی با بودجه‌های سنگین.
• تقویت کردن بخش خصوصی برای حمایت از هدف ملی این فناوری.
• دعوت از شرکت‌های فناوری و دانشگاه‌ها برای حمایت از استراتژی ملی «همجوشی نظامی-مدنی».
• تبدیل شدن به قدرت علمی و فناوری جهان و سرعت بخشیدن به آن.
• افزایش رقابت بین‌المللی در زمینه هوش مصنوعی و تمرکز بر آن.

ایالات متحده آمریکا

ایالات متحده آمریکا در حال رقابت سختی با چین برای تبدیل شدن به ابرقدرت هوش مصنوعی است. سیاست‌ها و شیوه‌های ایالات متحده برای ترویج نوآوری قابل اعتماد هوش مصنوعی بر مواردی همچون سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی، آزادی منابع هوش مصنوعی، رفع موانع نوآوری هوش مصنوعی و همچنین آموزش نیروی کار آماده هوش مصنوعی تأکید دارد. سایر استراتژی‌ها:

• پیشروی در هوش مصنوعی از نظر تحقیقات پیشرو، الگوریتم‌های پیشرفته، سخت‌افزار محاسباتی تخصصی، رشد سریع داده‌ها و استعدادهای موجود.
• تأمین مالی پروژه‌های هوش مصنوعی از سوی سازمان‌های‌ دولتی مانند آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی (دارپا) و فعالیت پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته اطلاعاتی (IARPA).
• تضمین دولت آمریکا بر باقی ماندن ملت بزرگ خود در موقعیت خوب پیشرو بودن در زمینه این فناوری.
• اقدام اجرایی دولت آمریکا برای مهارت‌آموزی اقتصادی در قرن بیست‌ویکم به کارگران خود.

بریتانیا

بریتانیا با 121 شرکت دارای قدرت هوش مصنوعی در قاره اروپا، پیشرو است. از جمله استراتژی‌های این کشور در خصوص فناوری هوش مصنوعی از این قرارند:

• دنبال‌کننده چشم‌انداز تعیین‌شده استراتژی صنعتی خود به هدف تبدیل شدن به نوآورترین اقتصاد جهان.
• برنامه بلندپروازانه اما عملگرایانه برای تبدیل بریتانیا به یک مرکز جهانی برای هوش مصنوعی با ارتقای زیرساخت داده، جذب بهترین استعدادها، آسان کردن راه‌اندازی یک تجارت و ایجاد نوآوری نظارتی.
• رهبری جهان در استفاده ایمن و اخلاقی از هوش مصنوعی و تقویت قابلیت امنیت سایبری.

فرانسه

ابتکارات هوش مصنوعی فرانسوی با استراتژی به داده‌ها تبدیل می‌شود، تا شرکت‌های خصوصی به صورت عمومی داده‌های خود را منتشر کنند. همچنین حوزه‌هایی که دولت فرانسه در خصوص هوش مصنوعی بر آن تمرکز کرده است، مراقبت‌های بهداشتی و ماشین‌های خودران و تحرک نیروی کار است.

مهم‌ترین استراتژی فرانسه در خصوص هوش مصنوعی دفاع از حاکمیت دیجیتالی اروپاست. سایر استراتژی‌ها:

• تغییر موازنه قدرت از پلتفرم‌های غول‌پیکر فناوری ایالات متحده به مشاغل اروپایی و تمرکز بر اکوسیستم‌های داده باز برای توسعه هوش مصنوعی در اروپا.
• تمایز در استفاده از هوش مصنوعی در بخش‌های بهداشت، حمل‌ونقل، محیط‌زیست و دفاع در سطح جهانی.
• ساخت سیاست داده حول اهداف حاکمیت و خودمختاری استراتژیک.
• بیشتر شدن انرژی مورد نیاز برای محاسبات از تولید انرژی جهانی تا سال 2040.

هند

هند کشوری است که به سرعت در حال رشد و توسعه است و تحولات زیادی را در فضای دیجیتال خود پشت سر می‌گذارد. با این حال، هیچ تخصیص بودجه‌ای از سوی دولت هند ارائه نشده است و هنوز این کشور مصمم است با پذیرش تعدادی از ابتکارات هوش مصنوعی، در رقابت هوش مصنوعی پیشرو باشد. استراتژی متمایز «گاراژ هوش مصنوعی» برای جهان در حال توسعه مختص این کشور است. سایر استراتژی‌ها:

• تمرکز سه‌جانبه تأثیر اقتصادی هوش مصنوعی، توسعه اجتماعی و رشد فراگیر و ارائه‌دهنده راه‌حل انتخابی برای اقتصادهای در حال توسعه (گاراژ هوش مصنوعی).
• تمرکز دولت بر پنج بخش بهداشت، کشاورزی، آموزش، شهرهای هوشمند، حمل‌ونقل هوشمند.
• اتخاذ مدل بازار برای برطرف کردن موانع توسعه و استقرار هوش مصنوعی.
• ایفا کردن نقش مهم کاتالیزور در حمایت از مشارکت‌ها، فراهم کردن دسترسی به زیرساخت‌ها، تقویت نوآوری از طریق تحقیق و ایجاد تقاضا از سوی دولت.

ژاپن

هوش مصنوعی به‌ویژه در ژاپن، در حال رشد است. اجرای استراتژی هوش مصنوعی ژاپن به وزارتخانه‌های زیر تقسیم می‌شود: امور داخلی و ارتباطات، اقتصاد، تجارت و صنعت و آموزش، فرهنگ، ورزش، علم و فناوری. با نگاهی به بخش خصوصی، سه صنعت بزرگ ژاپنی را می‌توان تشخیص داد که در پیشرفت‌های مرتبط با هوش مصنوعی بسیار فعال هستند: صنایع خودروسازی، رباتیک و الکترونیک. استراتژی متمایز این کشور، صنعتی شدن، پیاده‌سازی اجتماعی و ادغام فناوری‌هاست. سایر استراتژی‌ها:

• در جایگاه رهبریت آشکار در رباتیک صنعتی قرار بگیرد.
• جست‌وجوی مدل‌های اجتماعی جدید، با توجه به محدودیت‌های انرژی و پیر شدن نیروی کار.
• استفاده عمومی از هوش مصنوعی و داده‌های توسعه‌یافته در حوزه‌های مختلف.
• فراهم کردن امکان حل تعدادی از مسائل اجتماعی از طریق ادغام هوش مصنوعی با سایر فناوری‌های مرتبط.

بدین شکل، در حال حاضر با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی در زمینه‌ هوش مصنوعی، همراه با سرمایه‌گذاری قابل توجه در تحقیق و توسعه این فناوری، کشورها برای رسیدگی به نیازها و فرصت‌های متفاوت خود، رویکردهای بسیار متفاوتی را در پیش گرفته‌اند.

نتیجه‌گیری

کشورهای بزرگی مانند آمریکا و چین و اخیراً نیز فرانسه رسماً اعلام کردند در زمینه فناوری هوش مصنوعی استراتژی ویژه‌ای دارند و حتی برخی از کشورها مانند امارات متحده عربی، وزیر هوش مصنوعی دارند. در واقع، در پاسخ به این سؤال که استراتژی کشورها در زمینه هوش مصنوعی چیست و چرا کشورها به یک استراتژی ملی هوش مصنوعی نیاز دارند، باید گفت تأثیرات نوآوری‌های جدید در هوش مصنوعی و مزایایی که برای کسب‌وکارها، صنایع و کل اقتصادهای پیشرو در تحقیقات هوش مصنوعی به ارمغان می‌آورد، استراتژی کشورها در زمینه هوش مصنوعی را تعیین می‌کند و توسعه یک استراتژی هوش مصنوعی ملی جامع و کاملاً آگاهانه را برای کشورها تضمین می‌نماید.

چه برای یک کسب‌وکار کوچک که تلاش می‌کند فرایندهای خود را با قابلیت‌های پیش‌بینی، کارآمدتر کند و چه دولتی که قصد دارد ارتش خود را با تسلیحات خودمختار اصلاح کند، هدف اولیه هوش مصنوعی، کسب مزیت نسبت به رقبا بوده است. در حقیقت، پیشرفت در پیاده‌سازی فناوری هوش مصنوعی چیزی است که قدرت کشورها را در عرصه ژئوپلیتیک تعیین می‌کند.

جدیدترین اخبار هوش مصنوعی ایران و جهان را با هوشیو دنبال کنید