نکته‌هایی درباره به‌کارگیری هوش مصنوعی در شهرداری

به‌کارگیری هوش مصنوعی در شهرداری چهرهٔ شهرها را دگرگون کرده است؛ بسیاری از امکاناتی که در شهرهای امروز موجود است، با فنّاوری هوش مصنوعی ممکن شده است. شهرهای امروزی دیگر هیئتی الکترونیکی یافته‌اند؛ یا کاملاً بدین‌صورت درآمده‌اند یا در آینده نزدیک چنین صورتی می‌پذیرند: این چهره محتوم شهرهای آینده است! مخصوصاً در بخش خدمات این دگرگونی بیشتر رخ نموده؛ به‌این‌ترتیب که بسیاری از خدمات مورداستفاده شهروندان به‌صورت آنلاین ارائه می‌شود؛ خدماتی چون تاکسی اینترنتی، خرید و پرداخت آنلاین، سفارش غذا و… . امروزه در شهرهای بزرگ دنیا توجه به هوش مصنوعی و استفاده از امکانات آن به اولویتی برای شهرداری‌ها تبدیل‌شده است.

کیفیت اداره شهرها با به‌کارگیری هوش مصنوعی تفاوت محسوسی با اداره شهرهای سنتی دارد. در شهرهای هوشمند همه‌چیز تحت کنترل است. دوربین‌ها مدام در حال رصد کردن گوشه و کنار شهر هستند. اگر جرم و جنایتی اتفاق بیفتد، نیروهای پلیس با رصد دوربین‌ها می‌توانند ابعاد حادثه را بسنجند و به‌راحتی امنیت شهر را تأمین کنند. با توجه به رشد روزافزون هوش مصنوعی، شهرداری‌ها جلساتی با محوریت بهره‌گیری از هوش مصنوعی برگزار می‌کنند که نشان از نقش بی‌بدیل این فنّاوری دارد. به‌کارگیری هوش مصنوعی در مدیریت شهری باعث می‌شود چالش‌های مدیریت شهری راه‌حل‌های بهتری بیابند و مصرف بهینه انرژی با توجه به رشد روزافزون جمعیت شهرها تحقق بیابد. در ادامه، جنبه‌هایی از استفاده از هوش مصنوعی در اداره شهرها را مرور می‌کنیم.

ساخت اماکن هوشمند

شاید هنگامی‌که در فیلم‌های علمی _ تخیلی به آنلاین شدن همه امکانات و زیستن در پهنه‌ای سراسر رباتیک برمی‌خوردیم، آن‌ها را چنین نزدیک به زمانه خود نمی‌پنداشتیم؛ اما با ساخت اماکن هوشمند در شهرهای پیشرفته و حتا فراتر از این، ساخت شهرهای کاملاً هوشمند، این ایده به واقعیت بدل شده است. در پنجم ژوئیه 2022 در رُم ایتالیا پارکی هوشمند ساخته شده که در سرتاسر آن شهروندان به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند. وسایل ورزشی نصب شده در پارک می‌توانند با استفاده از فعالیت افراد، الکتریسیته لازم برای شارژ گوشی را فراهم کنند. سه نیمکت هوشمند در پارک نصب شده که نیروی خود را از پنل‌های خورشیدی دریافت می‌کند و دارای امکاناتی چون رادیو و اسپیکر هستند. سازه مجسمه در پارک می‌تواند به شهروندان کمک کند و باعث تعامل بین افراد شود.

بی‌شک اماکنی نظیر این پارک هوشمند، نشانه به‌کارگیری هوش مصنوعی در شهرداری و مدیریت شهری است. با رشد فنّاوری هوش مصنوعی و به‌کارگیریِ آن در اداره شهرها، زندگی شهروندان هرچه بیشتر باهوش مصنوعی گره می‌خورد.

پهبادها یا تاکسی‌های پرنده

استفاده از پهبادها در سطح شهر برای تسهیل رفت‌وآمد و همچنین حمل‌ونقل یا انجام وظایف پستی یکی دیگر از بهره‌برداری‌های شهرداری از هوش مصنوعی است؛ امری که مطمئناً در آینده نزدیک شاهد به‌کارگیری بیشتر آن خواهیم بود و اکنون در برخی شهرها از آن با نام «تاکسی پرنده» یاد می‌شود. تاکسی‌های پرنده یکی دیگر از جلوه‌های به‌کارگیری هوش مصنوعی در شهرداری هستند که در جهت سهولت زندگی شهروندان عمل می‌کنند.

دگرگونی در سیستم حمل‌ونقل شهری

به‌کارگیری هوش مصنوعی در شهرداری، در راه‌اندازی سیستم‌های مسافربری آنلاین، انقلابی را در عرصه حمل‌ونقل رقم زد که نتیجه آن سهولت دریافت تاکسی و تضمین دردسترس‌بودن آن است. در سال 2009 شرکت اوبر با راه‌اندازی اپلیکیشن تاکسی آنلاین تحول عمیقی در حوزه حمل‌ونقل ایجاد کرد و در زمان کمی هفتاد درصد حمل‌ونقل شهری را به عهده گرفت. درواقع رسالت تاکسی‌های آنلاین سهولت در امر جابجایی مسافران و بالا بردن سرعت انتقال است. علاوه‌براینکه افراد می‌توانند مسیر نهایی سفر خود را به‌دقت انتخاب کرده و از امنیت بیشتری برخوردار شوند. در ایران نیز سیستم آنلاین اسنپ از زمستان 1393 شروع به کار کرده است. اسنپ یک سیستم حمل‌ونقل آنلاین است که تحت مالکیت گروه اینترنت ایران قرار دارد. با استقبال گسترده از اسنپ و نقش آن در سهولت حمل‌ونقل، تپسی نیز به اپ‌های حمل‌ونقل آنلاین پیوست.

گذرگاه‌های عابر پیاده هوشمند

به‌کارگیری هوش مصنوعی در شهرداری با هوشمند ساختن همهٔ سازه‌های شهر احتمال وقوع حوادثی چون تصادف و …. را به حداقل رسانده است. برای حل مشکلات شهرها، اعم از ترافیک و انواع ازدحام، راه‌حل دیگری به نام گذرگاه‌های عابر پیاده هوشمند ایجاد شده که در هر لحظه اطلاعات عابرانی را که به آن نزدیک می‌شوند، دریافت کرده و بر اساس تحلیل داده به تعیین مسیر و اهداف عابران می‌پردازد. این سیستم، اختراع شرکت انگلیسی نو وایرلس است و استفاده از گذرگاه‌های عابر پیاده را تسهیل می‌کند. همچنین، با توجه به شرایط محیطی، این سیستم می‌تواند به بررسی قوانینی برای تغییر رنگ چراغ‌های راهنمایی بپردازد.

سیستم باربری و ترانزیت آنلاین

خدمات آنلاین، عرصه حمل‌ونقل بین‌شهری را نیز متحول کرده است؛ شرکت‌هایِ حمل‌ونقل ترانزیتی در گستره بین شهرها، در سرتاسر جهان، ایجاد شده که با راه‌اندازی اپلیکیشن و سایت، خدمات خود را آنلاین کرده‌اند و افراد از طریق آن به‌راحتی می‌توانند بار خود را جابجا کنند. در ایران نیز می‌توان از اپلیکیشن‌های باربری اوبار، زینک، وزمه، بارکو و… نام برد که به ارائه خدمات باربری مشغول‌اند. در این سیستم باربری شرکت‌های حمل‌ونقل قادر به پیگیری وضعیت بار از طریق جی. پی. اس هستند و کاربران نیز می‌توانند از امکاناتی چون بسته‌بندی بار از طرف شرکت، انتخاب نوع ماشین و امنیت در انتقال بار بهره‌مند شوند. این نیز یکی دیگر از مزایای به‌کارگیری هوش مصنوعی در شهرداری است که عرصهٔ شغل باربری را به‌کلی تغییر داده است.

کنترل ترافیک

با رشد و گسترش شهرها و مالکیت گسترده خودرو، توان شهرها برای ساخت اتوبان‌ها و بزرگراه‌های هم‌زمان کاهش یافت و سیستم کنترل ترافیک به مدیریت ترافیک پرداخت. ITMS (Intelligent management traffic) همیشه در مدیریت شهری ترافیک معضلی بزرگ قلمداد می‌شود و برای حل آن راهکار اندیشیده می‌شود؛ زوج و فرد کردن روزها برای عبور ماشین‌ها شاید یکی از این راهکارها باشد؛ اما به‌کارگیری هوش مصنوعی در شهرداری می‌تواند این مشکل را حل نماید. سیستم مدیریت ترافیک هوشمند با جمع‌آوری اطلاعات مربوط به تعداد خودروها، حجم ترافیک، الگوی ترافیک و ذخیره داده‌ها در فضای ابری، به پلیس راهنمایی در کنترل زمان چراغ‌های راهنمایی کمک می‌کند.

همچنین برای ثبت پلاک راننده‌های متخلف و ارسال جریمه برای آن‌ها از هوش مصنوعی استفاده می‌شود. استفاده از هوش مصنوعی در کنترل ترافیک در آینده نیاز به مأموران راهنمایی رانندگی را برای کنترل ترافیک از بین می‌برد؛ همچنین به رانندگان در انتخاب مسیر کم ترافیک کمک می‌کند و داده‌های مربوط به ترافیک را نیز در اختیار پلیس راهنمایی و رانندگی می‌گذارد. تأثیر دیگر هوش مصنوعی در کنترل ترافیک، خودروهای هوشمند و خودران هستند که با سیستم کنترل مرکزی مبتنی بر هوش مصنوعی، داده‌های مربوط به ترافیک را به راننده می‌دهند و به او در انتخاب مسیرهای خلوت کمک می‌کنند.

فناوری جمع‌آوری زباله در شهر هوشمند

همراه با گسترش و پیشرفت شهرها، با افزایش پسماندهای شهری نیز مواجهیم؛ امری که نیاز به مدیریت زباله را ایجاد می‌کند. در این زمینه نیز هوش مصنوعی می‌تواند راهگشا باشد. منطق اقتصاد دایره‌ای به ما می‌آموزد هر چیز دورریختنی، قابل برگشت به چرخه مصرف نیز هست. بنابراین اولین گام در سیستم هوشمند جمع‌آوری زباله، شناسایی پسماندها و طبقه‌بندی آن‌ها برای تفکیک زباله‌های قابل بازیافت است.

برای تفکیک زباله معمولاً از بینایی کامپیوتری و حسگرهای اینترنت اشیاء استفاده می‌شود؛ که تابع الگوریتم‌های تفکیک در سطل زباله هستند و قبل از عملیات بازیافت اصلی، زباله‌های قابل بازیافت را جدا می‌کنند. روباتیک یکی دیگر از برنامه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی است که در شهرهای مختلف جهان برای جداسازی زباله‌های مختلف ظاهر شده و قابلیت تفکیک زباله‌های تر، خشک، سمی و… را دارد. به‌عنوان مثال، در دوران پاندمی کووید 19 در کشور چین، زباله‌های عفونی مربوط به بیماری کووید 19 توسط روبات‌ها جدا می‌شد. سیستم دفع زباله نیز به‌صورت هوشمند زباله‌های آلوده به ویروس را از چرخه بازیافت خارج می‌کرد.

نتیجه‌گیری

به‌کارگیری هوش مصنوعی در شهرداری می‌تواند چهرهٔ شهر را به‌کلی تغییر دهد و در جزئی‌ترین امور نیز نقش داشته باشد. همچنین زحمت نیروی انسانی را در انجام کارهای سخت یا راه‌حل پیدا کردن برای آن کاهش دهد؛ با توجه به قابلیت هوش مصنوعی در درک حیات انسانی و شبیه‌سازی ذهن انسان، می‌توانیم از آن در حیات روزمرهٔ خود استفاده کنیم. ساحت زندگی جمعی با حضور هوش مصنوعی از امکانات نوینی برخوردار می‌شود. زندگی در شهرهای هوشمند کم‌کم خاطرهٔ شهرهای سنتی را نیز از یاد می‌برد و همه‌چیز با دخالت هوش مصنوعی سرعت و دقت دیگری می‌یابد. یکی از نهادهایی که می‌تواند این چهره هوشمند را به شهر ببخشد، شهرداری است. شهرداری با برنامه‌ریزی برای استفاده از آخرین امکانات عرصهٔ فنّاوری در مدیریت شهری می‌تواند زندگی در شهر را دگرگون کند.

انواع کاربردهای هوش مصنوعی در صنایع مختلف را در هوشیو بخوانید