ستاد ملی توسعه هوش مصنوعی راه‌اندازی می‌شود
تیم تحریریه- ۱۷ آذر ۱۴۰۰
حسین ملازاده، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، از راه‌اندازی «ستاد توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و هوشمندسازی» در معاونت علمی ریاست جمهوری در صورت تصویب سند آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی، خبر داد. وی در این خصوص، با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) مبنی بر توسعه هوش مصنوعی در کشور و دستیابی ایران به جایگاه ۱۰ کشور برتر، برنامه‌های در دست اقدام ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری را شرح و توضیح داد.
دبیر ستاد توسعه فناوری‌های اقتصاد دیجیتال، در ادامه بیان کرد که هوش مصنوعی یکی از اولویت‌های اصلی ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بود و در این زمینه نیز اقدامات مهمی انجام شده است. وی تصریح کرد: «با تأکیدات مشخص مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) در این خصوص، موضوع را با جدّیت بیشتری، پیگیری می‌کنیم.»
چهار پیش‌نیاز جدی برای توسعه هوش مصنوعی
ملازاده به این نکته اشاره کرد که ما از ۳ سال پیش، بررسی موضوع هوش مصنوعی را آغاز کرده‌ایم و همچنین آن را در چند لایه پیگیری کرده‌ایم. وی در این خصوص افزود: «هوش مصنوعی، چهار پیش‌نیاز جدی دارد که شامل تربیت نیروی انسانی، شکل‌دهی دیتاست‌ها (مجموعه‌داده‌ها) و اپن دیتاها، زیرساخت پردازشی و توسعه فناوری‌های پایه است. ما در هر کدام از این‌ها یک سری پروژه‌ها را به طور مشخص پیش برده‌ایم.»
دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری خاطرنشان کرد: «حدوداً از یک‌ونیم سال پیش به این طرف، تلاش این بوده که با توجه به اهمیت هوش مصنوعی بتوانیم یک نهاد متمرکز برای این فناوری با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی جلو ببریم. از این رو، از یک سال پیش، سند اولیه راه‌اندازی و ایجاد ستاد توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و هوشمندسازی تهیه شد و هم‌اکنون نیز با شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال رایزنی و برگزاری جلساتی برای مراحل انتهایی آن هستیم.»
وی در ادامه سخنان خود افزود: «ایجاد ستاد ملی هوش مصنوعی، اقدامی در سطح حاکمیت است و در صورتی که مصوبه آن از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شود، می‌توانیم برنامه‌های آینده را در این حوزه به درستی تعریف کنیم، تا منویات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) برای دستیابی به جایگاه‌های برتر دنیا محقق شود.»
کاربرد هوش مصنوعی در صنایع و اقتصاد نمایان شود
ملازاده فرمایشات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) مبنی بر رسیدن به جایگاه ۱۰ کشور برتر دنیا در فناوری هوش مصنوعی را تحلیل کرد و گفت: «تحلیلی که از این فرمایشات داریم، این است که کاربرد هوش مصنوعی در صنایع کشور و اقتصاد و نمود آن در GDP باید نمایان شود. یعنی از این حیث ما باید جزو ۱۰ کشور برتر باشیم، چراکه اگر بخواهیم صرفاً بحث را به تولید علم و مقاله تقلیل دهیم، هم‌اکنون نیز شاید فاصله چندانی با ۱۰ کشور برتر نداشته باشیم و حتی در مقالات پراستناد جزو ۱۰ کشور اول نیز هستیم.»
وی تصریح کرد: «برداشت ما از فرمایشات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) این است که هوش مصنوعی کاربردی شود و به زندگی مردم برسد. در همین حال، این فناوری در صنایع و سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف استفاده شود و به حل مسئله بینجامد؛ از این رو، اصل برنامه‌ای که ما هم‌اکنون در ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در دست تدوین داریم و نسخه اولیه آن هم تدوین شده و در حال نهایی شدن است، علاوه بر آن موارد و پیش‌نیازها، کمک می‌کند که این فناوری در سطح سازمان‌های دولتی و شرکت‌های بزرگ و کوچک و صنایع بالغ و نیمه‌بالغ، کاربردی شود.»
دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در ادامه این موضوع عنوان کرد: «برنامه ما این است که راهبرد را به نحوی تدوین کنیم که سازمان‌ها و صنایع از فناوری هوش مصنوعی برای حل مسائل‌شان استفاده کنند؛ موضوع مشخصی تعریف شود و این سازمان‌ها به‌عنوان کارفرما پای کار بیایند و معاونت علمی هم به‌عنوان ناظر فنی با حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، در این فرایند حضور داشته باشد، تا درنهایت شاهد کاربردی‌سازی فناوری هوش مصنوعی باشیم.»
باید در حوزه هوش مصنوعی رویکردمان بین‌المللی باشد
حسین ملازاده، ضمن اشاره به بین‌المللی شدن رویکرد در حوزه هوش مصنوعی، خاطرنشان کرد: «این موضوعی است که در سند اقتصاد دانش‌بنیان مبنی بر لزوم تحقق اقتصاد درون‌زا و برون‌نگر موردتأکید قرار گرفته است. در واقع، ما باید در حوزه هوش مصنوعی رویکردمان بین‌المللی باشد. بازارمان را نیز نه‌تنها ایران، بلکه منطقه و جهان بدانیم. برای این هدف، علاوه بر پیش‌نیازهایی مانند اپن‌دیتا و دیتاست، مراکز پردازشی داده، منابع انسانی و توسعه فناوری‌های پایه، احتیاج به شکل‌گیری شرکت‌های بزرگ با رویکرد بین‌المللی نیز داریم.»
وی در ادامه افزود: «این شرکت‌های بزرگ، علاوه بر اینکه صادرات را تسخیر می‌کنند و نیازهای داخلی را هم رفع می‌کنند، کمک خواهند کرد، تا مهاجرت نخبگان هم به حداقل برسد، چراکه وقتی شرکتی با تأثیرگذاری منطقه‌ای و بین‌المللی داشته باشیم، طبیعتاً خیلی از نیازهایی که یک فرد نخبه به خاطر آن مهاجرت می‌کند، برطرف می‌شود و نرخ ماندگاری نخبگان افزایش می‌یابد.»
دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال در این خصوص عنوان کرد: «بحث دیگری که طراحی می‌کنیم و جلو می‌بریم مربوط به شکل‌گیری زیست‌بوم داده است. اینکه دستگاه‌های مختلف حاکمیتی و شرکت‌های بزرگ، چطور داده‌های خود را با هم به اشتراک بگذارند، تا از این داده‌ها بتوان حداکثر بهره‌برداری را کرد. در واقع، سیاستگذاری ما در سطح حاکمیت مبتنی بر داده‌های حقیقی و شفاف خواهد بود. از طرف دیگر، کمک خواهیم کرد که داده‌های موجود با حفظ محرمانگی، از طریق اپن‌دیتا و پروتکل‌های داده باز، در اختیار استارتاپ‌ها و شرکت‌های کوچک و متوسط قرار گیرد و آن‌ها هم بتوانند محصولات و ایده‌های خلاقانه مرتبط با هوش مصنوعی را بر مبنای این داده‌ها گسترش دهند.»
چالش ما در لایه کاربردی‌سازی هوش مصنوعی است
ملازاده به این پرسش که «در بحث تربیت نیروی انسانی در حوزه هوش مصنوعی چه برنامه‌هایی در دست دارید؟» این‌گونه پاسخ داد: «رصدی که انجام داده‌ایم این است که وضعیت ما در توسعه فناوری هوش مصنوعی به نسبت خوب است. چالش فعلی هم اکنون در لایه کاربردی‌سازی و شناساندن آن به مصرف‌کننده است. شاید در آینده طبیعتاً به توسعه فناوری خیلی بیشتر احتیاج پیدا خواهیم کرد. از این رو، برای اینکه از دنیا عقب نمانیم، دو فناوری پایه شامل «گراف دانش» و «یادگیری تقویتی» را باید به طور جدی دنبال کنیم.»
وی در ادامه گفت: «در خصوص منابع انسانی، چیزی که در کوتاه‌مدت و میان‌مدت فکر می‌کنیم، مربوط به برگزاری آموزش‌های واسط بین یک‌سری رشته‌های دانشگاهی و شرکت‌های محل کار است، تا بتوانیم فاصله‌ای را که بین دانش افراد و دانش و مهارت موردتقاضای شرکت‌ها وجود دارد، رفع کنیم. طبیعتاً ما دنبال تصدی‌گری نیستیم و باید شرایط را تسهیل کنیم، تا شرکت‌ها و مؤسسات این کار را انجام دهند. به این معنی که به ازای اشتغالی که اتفاق می‌افتد، از این شرکت‌ها حمایت می‌کنیم.»
۲۶۰ شرکت دانش‌بنیان مرتبط با هوش مصنوعی در کشور فعالیت می‌کنند
دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه «چه تعداد شرکت در حوزه هوش مصنوعی فعال هستند؟ و نحوه حمایت معاونت علمی از آن‌ها چگونه است؟» گفت: «حوزه هوش مصنوعی یک حوزه افقی است؛ به این معنا که در صنایع مختلف کاربرد دارد. این‌طور نیست که بگوییم یک شرکت هوش مصنوعی ۱۰۰ درصد هوش مصنوعی است؛ اگر هم باشند، تعدادشان کم است. بنابراین بیشتر شرکت‌ها یک قسمت از کاربرد هوش مصنوعی را استفاده می‌کنند. لذا نمی‌توان به یک شرکت بگوییم کاملاً هوش مصنوعی است. هر کدام از آن شرکت‌ها، در حال استفاده از حوزه خاصی هستند.»
وی در این خصوص خاطرنشان کرد: «طبق بررسی که ما انجام دادیم، حدود ۲۶۰ شرکت دانش‌بنیان در کشور هستند که به نوعی به هوش مصنوعی مرتبط‌اند. این‌ها می‌توانند مربوط به حوزه‌های کشاورزی، فین‌تک، سلامت و حوزه‌های مختلف باشند. ما ۳۴ شتاب‌دهنده را تاکنون حمایت کرده‌ایم که در واقع موضوع هوش مصنوعی جزو اولویت‌های اصلی آن‌ها بوده است.»
ملازاده با اشاره به حمایت‌هایی که در این خصوص انجام خواهد شد، تصریح کرد: «ما هم به شتاب‌دهنده‌ها وام می‌دهیم و هم مبلغی را تحت‌عنوان سیدمانی (سرمایه بذری) به ازای هر تیمی که مورد حمایت قرار دهند، اختصاص می‌دهیم. اگر آن تیم با موفقیت کارش را به سرانجام برساند، این تسهیلات را تبدیل به بلاعوض می‌کنیم.»
وی گفت: «ما در سند ستاد توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و هوشمندسازی، یک افق ۱۰ ساله دیده‌ایم که البته این سند در حال چکش‌کاری است.» وی به جلسه متخصصان و نهادهای مرتبط با هوش مصنوعی که هفته آینده برگزار خواهد شد اشاره کرد و افزود: «در این جلسه ممکن است سند، دچار تغییراتی شود. ما از حیث اینکه در کاربرد و اقتصاد جزو ۱۰ کشور برتر دنیا در این خصوص باشیم، این سند را ۱۰ ساله دیده‌ایم که البته باید به تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی برسد. ضمن اینکه در بازه‌های کوچک نیز اهدافی را تعیین کرده‌ایم.» ملازاده در ادامه اذعان کرد که ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معطل سند نمانده است و حتی برای بالا بردن سطح کاربرد، برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت یک‌ساله کرده است.
ملازاده در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: «یکی از همکاری‌های ما در ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با مرکز ملی و شورای عالی فضای مجازی است؛ اما برای تصویب سند ستاد هوش مصنوعی، به دلیل آنکه نقشه جامع علمی کشور، ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی است و هوش مصنوعی ذیل فناوری‌های آن نقشه تعیین می‌شود، طبیعتاً باید مصوبات این ستاد، در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شود.»
جدیدترین اخبار هوش مصنوعی ایران و جهان را با هوشیو دنبال کنید
