مقایسه، شباهت و تفاوت برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی
تیم تحریریه- ۱۹ بهمن ۱۴۰۱
هوش مصنوعی در واقع یک شبیه‌سازی از مغز انسان و عملکرد آن است که توسط ماشین و با استفاده از سیستمهای رایانه‌ای صورت گرفته است. سیستمهای هوش مصنوعی در این شبیه‌سازی با بهره‌گیری از آموزش‌هایی که دیده‌اند، نتایج را به شکل خروجی بیان می‌کنند و این کاری است که مغز با استفاده از تجربیات آموخته خود می‌کند. خروجی‌های این شبیه‌سازی‌ها، آموزش‌ها، سیستم‌ها و الگوهای موجود با بهره‌گیری از برنامه‌نویسی بیان می‌شوند که می‌توانند در حیطه‌های مختلف کاربرد داشته باشند. تفاوت برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی در این است که برنامه‌نویسی یعنی نوشتن کدهای کامپیوتری با هدف ایجاد یک برنامه و به منظور حل یک مشکل. در واقع این برنامه‌ها مجموعه‌هایی از دستورالعمل‌ها محسوب می‌شوند که به رایانه می‌گویند دقیقا چه کاری را چگونه انجام دهد. برنامه‌ها برای پیاده‌سازی الگوریتم‌ها نوشته می‌شوند. الگوریتم‌ها را می‌توان به شکل شبه‌کد یا فلوچارت نشان داد و برنامه‌نویسی در واقع ترجمه آن‌ها به یک برنامه رایانه‌ای محسوب می‌شود. همچنین زبان برنامه‌نویسی یک زبان مصنوعی است که رایانه قادر است تا آن را درک کند. این زبان مجموعه‌ای از عبارات است که با هم هماهنگ شده و دستورالعمل‌ها را ایجاد می‌کنند. این دستورالعمل‌ها هستند که به رایانه می‌گویند چه کاری را انجام دهد. در حقیقت برای اینکه رایانه کاری را انجام دهد، باید برنامه‌ای برایش نوشته شود تا دقیقا مشخص باشد که چه کاری را چگونه به انجام رساند. اگر الگوریتمی طراحی شده باشد، رایانه برنامه این الگوریتم را موبه مو دنبال می‌کند و این الگوریتم به رایانه می‌گوید که چه کاری باید انجام دهد.
مقایسه سیستم هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی
برای بیان تفاوت برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی به زبان ساده باید گفت که یک الگوریتم مجموعه‌ای است از دستورالعمل‌هایی که از قبل تعیین و کدگذاری شده‌اند که در صورت مواجهه با یک قید اجرا خواهند شد. از طرف دیگر هوش مصنوعی یک اصطلاح بسیار گسترده است و مجموعه بی‌حد و حصری از تخصص‌ها، زیرمجموعه و دربرگیرنده این فناوری هستند. بخشی از الگوریتم‌ها وجود دارند که می‌توانند، الگوریتم‌های خود را بهبود ببخشند و الگوریتم‌های تازه‌ای را در جواب به ورودی‌ها و داده‌های اولیه بسازند. این توانایی و ظرفیت تغییر و همچنین امکان سازگاری و پیشرفت بر اساس داده‌های تازه، هوش تعریف می‌شود.
تفاوت برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی در این است که در برنامه‌نویسی به شکل عادی ما در ازای ورودی‌های مشخص، خروجی‌های مشخصی هم خواهیم داشت اما، در یک سیستم هوش مصنوعی، ما با انبوهی از ورودی‌های بسیار گوناگون مواجه هستیم و این امکان وجود ندارد که از قبل تمام زوایای ورودی لحاظ شده، در نظر گرفته شود. به همین سبب خروجی سیستم هوش مصنوعی به نوعی بر مبنای تجربه‌ای حاصل می‌شود که مدل کسب کرده است. به عنوان مثال یک سیستم تشخیص چهره را در نظر بگیرید، محال است که از قبل، ما مشخصات شکل و ظاهر تمام چهره‌ها را داشته باشیم و بر این اساس خروجی ها را تشخیص بدهیم اما، ماشین حساب ویندوز برعکس این است. این ماشین حساب اگرچه می‌تواند اعداد متفاوت را به عنوان ورودی اخذ کند ولی چون ماهیت اعداد متفاوت نیست در نیجه خروجی، بر اساس رابطه‌ای که از قبل مشخص است؛ حاصل می شود.
سیستم هوش مصنوعی نیازمند به تجربه‌های قبلی است، و بر اساس تجربیات قبلی، درباره ورودی‌های تازه تصمیم‌گیری می‌کند. این مسئولیت را در سیستم هوش مصنوعی، یادگیری ماشین بر عهده دارد.
شباهت برنامه‌نویسی و هوش‌مصنوعی
درباره تفاوت برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی صحبت کردیم اما درباره شباهت هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی می‌توان به این اشاره کرد که از هر دو برای حل مشکلات استفاده می‌شود و جایگاه هر دو رایانه است. همچنین از دیگر شباهت هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی این است که هر دو با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی رایانه‌ای پیاده‌سازی می‌شوند اما، در تفاوت برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی باید گفت که در برنامه نویسی هدف ما این است که یک مسئله را به بهترین شکل حل کنیم و سپس آن را به زبان برنامه‌نویسی بنویسیم. در حالی که در هوش مصنوعی هدف ما این است که رایانه را قادر کنیم به تنهایی فکر کند و مشکل را به نحوی بهتر از ما حل کند. بنا بر این کدنویسی در هوش مصنوعی بخش حداقلی است (کد نویسی کمتری مورد نیاز است)، فقط به همان اندازه که برای ایجاد یک مدل و سپس ارائه و تغذیه آن با داده‌های کافی لازم است، کدنویسی مورد نیاز است.
در برنامه نویسی از ساختار داده‌ها و الگوریتم ها برای حل مسائل استفاده می‌کنیم، اما در هوش مصنوعی از شبکه‌های عصبی استفاده می‌کنیم که به غایت به پایگاه داده‌ها وابسته هستند. از تفاوت برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی می‌توان به این نکته اشاره کرد که در برنامه نویسی، شما به رایانه می‌گویید که چگونه یک کار را انجام دهد و رایانه آن را با اطاعت از دستورالعمل های شما دقیقا همانطور که توسط شما نوشته شده است انجام می‌دهد. برای حل یک مشکل باید در هر مرحله کد بنویسید. درحالی‌که در هوش مصنوعی، شما هیچ دستورالعملی به کامپیوتر نمی‌دهید و اقداماتی را که باید توسط رایانه انجام شود، کدنویسی نمی‌کنید.
رایانه به تنهایی (با استفاده از هوش آن) چگونگی راه حل مشکل را پیدا می‌کند. شما با آموزش رایانه برای حل یک مشکل خاص و با استفاده از حجم عظیمی از داده‌ها این هوش را به رایانه می‌دهید.
دیگر تفاوت برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی است است که یک برنامه نمی‌تواند برنامه‌های دیگر را باهم ترکیب کند، اما یک هوش مصنوعی می‌تواند برنامه‌های دیگر را برای حل مسائل، اثبات قضایا، ایجاد تصاویر و فیلم‌ها در هنر و موسیقی به طور کاملا جدید ترکیب کند.همچنین یک برنامه نمی‌تواند یاد بگیرد، اما در هوش مصنوعی یک مدل می‌تواند تا پایان عمر به یادگیری ادامه دهد و برای بهبود و بهتر شدن، هوش خود را افزایش دهد.
نقش داده‌ها در هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی
در تقاوت برنامه‌نویسی و هوش مصنوعی باید گفت که اگرچه کد، قسمت اصلی یک نرم‌افزار و برنامه‌نویسی به حساب می‌آید اما، در هوش مصنوعی، کد اصلی‌ترین قسمت نبوده و نقش اول را ایفا نمی‌کند. به عبارتی دیگر در ساختن نرم‌افزار‌های هوش مصنوعی باید کد نوشت، اما داده‌ها در هوش مصنوعی مهمترین نقش را بر عهده دارند. (جمع آوری داده‌ها، برچسب گذاری داده‌ها، تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از الگوریتم‌ها برای تشخیص الگوها). یک نرم افزار این قابلیت را ندارد که یک ماشین را هدایت کند، اما نرم‌افزار می‌تواند داده‌ها را جمع‌آوری کرده سپس، هوش مصنوعی با نحوه گردش به راست، نحوه گردش به چپ، نحوه صاف رفتن، نحوه تشخیص علامت توقف و نحوه تشخیص چراغ راهنما آشنایی پیدا کند. پس داده‌ها در هوش مصنوعی اهمیت زیادی دارند اما هوش مصنوعی می‌تواند این کار را با وجود الگوها انجام دهد، زیرا تمام داده‌ها را در اختیار دارد. به طور مثال زمانی که یک اتوموبیل هوشمند خودران، هزار علامت توقف را می‌بیند دیگر این قابلیت را پیدا می‌کند که به خودی خود علامت توقف را تشخیص دهد، زیرا مکرر آن علامت را دیده است.
