هوش مصنوعی به کمک افراد کم‌توان و ناتوان می‌آید

خدمات هوش مصنوعی (AI) برای افراد کم‌توان و ناتوان آینده‌ای درخشان پیش رو دارد؛ البته این آینده عاری از خطر هم نیست.

مؤسسه Vulcan Coalition تایلند امیدوار است تا بتواند با استفاده از هوش مصنوعی به این گروه کمک کند. این مؤسسه نیروی کاری موردنیاز خود برای برچسب‌گذاری روی دیتاست‌ها را از میان افراد کم‌توان و ناتوان استخدام می‌کند و معتقد است این کار، تنها یکی از راه‌های کمک هوش مصنوعی به این گروه است.

امی دارواکر، مهندس یادگیری ماشینی فیسبوک، توضیح می‌دهد: «هوش مصنوعی می‌تواند با کمک به تفسیر حالات چهره و زبان بدن، برقراری ارتباط را برای افرادی که از مشکلات گفتاری رنج می‌برند، آسان‌تر کند. همچنین هوش مصنوعی می‌تواند ترجمه‌ زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف را ارتقاء دهد. علاوه بر این‌ها، این فناوری می‌تواند محیط بهتری برای افراد کم‌توان و ناتوان ایجاد کند.»

ابرقهرمان هوش مصنوعی

بنیان‌گذاران مؤسسه Vulcan Coalition قصد دارند رویه‌ برچسب‌گذاری داده را به افراد کم‌توان و ناتوان آموزش دهند. این فرایند شامل شناسایی داده‌های خام و افزودن برچسب‌های مناسب به آن‌ها است. مدل‌های یادگیری ماشینی بر اساس این برچسب‌ها آموزش می‌بینند و نرم‌افزارهایی همچون چت‌بات‌ها را شکل می‌دهند.

متاوی تاتساناسات‌انکیت، یکی از بنیان‌گذاران مؤسسه‌ مذکور، اضافه می‌کند: «اولین باری که به این گروه گفتیم می‌خواهیم به عنوان برچسب‌گذار داده استخدام‌شان کنیم، با کمی ترس و مقاومت روبه‌رو شدیم، چون می‌ترسیدند از ناحیه‌ امن خود خارج شوند. باید به خاطر داشته باشیم که این گروه افرادی هستند که در تمام طول عمرشان از اطرافیان شنیده‌اند که خیلی از کارها را نمی‌توانند انجام دهند. به همین دلیل، قانع‌ کردن‌شان برای شرکت در دوره‌ آموزشی کار آسانی نبود؛ اما حالا به خودشان افتخار می‌کنند و می‌توانند به دیگران بگویند که مشغول کاری ارزشمند هستند.» این در واقع، کمک چشمگیری بود که ابرقهرمان هوش مصنوعی به این افراد می‌کرد.

موران لشام بار، مدیر ارشد پلتفرم مدیریت داده Dataloop، معتقد است که هوش مصنوعی امکان پردازش داده‌های بدون ساختار را گسترش می‌دهد.

وی اضافه می‌کند: «مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند دنیایی را که ما می‌شناسیم، برای افراد ناتوان ترجمه کنند. به عنوان مثال، عینک‌های پیشرفت می‌توانند با توصیف مناظر، صدای دنیا را به «گوش» نابینایان برسانند. تلفیق هوش مصنوعی و رباتیک حتی می‌تواند جایگزین عضلات شده و امکان تحرک را برای افراد کم‌توان یا ناتوان فراهم آورد.»

هوش مصنوعی را می‌توان برای تشخیص حالات چهره و عواطف مخاطب به کار برد، تا به مبتلایان به اختلال اوتیسم در برقراری ارتباط کمک کرد. به گفته‌ دارواکر، روز‌به‌روز تعداد بیشتری از چت‌بات‌های مجهز به هوش مصنوعی به عنوان دستیار مجازی به افرادی که مشکل گفتاری دارند، کمک می‌کنند.

خطرات احتمالی هوش مصنوعی

از جمله خطرات احتمالی هوش مصنوعی این است که این فناوری، علی‌رغم تمام کمک‌هایی که در اختیار افراد کم‌توان و ناتوان می‌گذارد، می‌تواند منشأ تبعیض نیز باشد. دارواکر معتقد است اگر شرکتی برای غربال متقاضیان از هوش مصنوعی استفاده کند، این سیستم ممکن است علیه افرادی که به‌نوعی ناتوانی مبتلا هستند، تبعیض قائل شود و آن‌ها را نپذیرد.

از سوی دیگر، از آن‌جایی که دسترسی به سرویس‌های مجهز به هوش مصنوعی گاهی اوقات به امری پیچیده تبدیل می‌شود، افراد کم‌توان و ناتوان ممکن است با مشکل روبه‌رو شوند.

دارواکر به مشکل دیگری نیز اشاره می‌کند: «برای نمونه یک سیستم هوش مصنوعی را تصور کنید که متقاضیان را می‌سنجد تا تصمیم بگیرد چه افرادی می‌توانند حقوق و مزایای افراد ناتوان را دریافت کنند. این سیستم با تصمیمات اشتباه می‌تواند به افراد واجد شرایط آسیب بزند.»

وزارت دادگستری آمریکا برای اینکه خطرات احتمالی هوش مصنوعی گریبان‌گیر افراد کم‌توان و ناتوان نشود، به کارفرمایان گوشزد کرده است که باید در تصمیماتی که برای استخدام افراد می‌گیرند، کاربرد درست هوش مصنوعی را در نظر داشته باشند و از این طریق، علیه افراد کم‌توان و ناتوان تبعیض قائل نشوند. قانون ADA یا Americans with Disabilities Act یکی از اقدامات دولت این کشور برای ارتقای زندگی افراد ناتوان بوده است و قصد دارد موانعی را که این گروه برای یک زندگی معمولی پیش رو دارند، از میان بردارد.

طبق وب‌سایت رسمی وزارت دادگستری آمریکا، برخی از فناوری‌هایی که درحال‌حاضر در بخش جذب و استخدام به کار می‌روند، متقاضیان را مجبور می‌کنند که یک آزمون خاص، مثل یک بازی تعاملی یا ارزیابی شخصیتی را بگذرانند. به موجب قانون ADA، کارفرمایان می‌بایست از این نکته مطمئن شوند که این آزمون‌ها و بازی‌ها واقعاً بازتاب مهارت‌ها و توانایی‌های مرتبط با شغل افراد باشند و توانایی‌های دیگر متقاضیان را اندازه نگیرند.

مایکل باند، بنیان‌گذار شرکت Spoken، پیش‌بینی می‌کند که آینده‌ای درخشان پیش روی فناوری‌های دستیار مجهز به هوش مصنوعی است؛ این شرکت از یادگیری ماشینی و طراحی‌های کاربرمحور استفاده می‌کند، تا به افرادی که از مشکلات گفتاری رنج می‌برند، کمک کند.

باند اضافه می‌کند: «متخصصان ما در Spoken از ارتقای جنبه‌ فیزیکی فناوری فراتر رفته‌اند و اکنون بر کاربرد سیستم‌های مجهز به هوش مصنوعی متمرکز شده‌اند. به عنوان مثال، دیگر سمعک‌های جدید بر اساس شدت صدایی که انتقال می‌دهند، ارزیابی نمی‌شوند. امروزه سمعک‌های خوب آن‌هایی هستند که هوشمندند و می‌توانند صداهای مهم را از صداهای پس‌زمینه تفکیک کنند.»