آیا هوش مصنوعی توانایی هک مغز انسان را دارد؟

از زمانی که ایده هوش مصنوعی به وجود آمد، همراه با آن این سوال نیز طرح شد که «آیا این فناوری می‌تواند برای انسان خطرآفرین باشد؟» و اکنون یووال نوح هراری روشن‌فکر، تاریخدان و نویسنده در مصاحبه خود با شبکه سی‌بی‌اس از خطر هک مغز انسان توسط این فناوری گفته است.

این تاریخ‌دان در صحبت‌های خودش به مردم و حاکمان آن‌ها هشدار داده است که در حقیقت باید با پدیده‌ی هوش‌مصنوعی همچون انرژی هسته‌ای برخورد شود. چراکه هوش مصنوعی هم مانند انرژی هسته‌ای و بسیاری از فناوری‌های دیگر هم می‌تواند مفید باشد و هم در دست انسان‌های نادرست می‌تواند برای بشر خطر ایجاد کند.

یووال هراری می‌گوید: اگر همین حالا برای فراگیری هوش مصنوعی، در سطح بین‌المللی قوانینی سخت در نظر گرفته نشود، در آینده‌ای خیلی نزدیک به مجموعه‌ای از افرادی روبرو می‌شویم که به اصطلاح هک شده‌اند! چرا که با ورود داده‌های درونی انسان‌ها به شبکه‌های جهانی اطلاعات شرکت‌های هوش مصنوعی به راحتی می‌توانند به این اطلاعات دسترسی پیدا کنند و این اطلاعات را به ثروتمندان و قدرتمندان جهان بفروشند.

او مثال می‌زند: خیلی از مردم ده سال پیش در مواجه با شرکتی مثل فیس‌بوک یا اپلیکیشن اینستاگرام از خود می‌پرسیدند، این شرکت‌ها برای چه این خدمات را مجانی در اختیار بقیه می‌گذارند؟ باید دیوانه شده باشند که چنین کاری می‌کنند. ولی اکنون مشخص شده که این خدمات به منظور دسترسی به اطلاعات خصوصی ما بوده تا با آن تجارت کنند.

کنترل دنیا با در دست داشتن اطلاعات

در آینده آن‌هایی که کنترل اطلاعات را در دست دارند، دنیا را نیز کنترل می‌کنند؛ چرا که با پیشرفت هوش‌ مصنوعی، این تکنولوژی در دست قدرتمندان جامعه به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا مردم را هر طور که بخواهند هدایت کنند. و به این ترتیب آن‌ها می‌توانند جامعه‌ای بدون هیچ‌کدام از آزادی‌های مدنی بیافرینند.

تباه‌شهری که هرج‌ومرج بر آن حاکم است و از دید آن‌ها انسان‌ها می‌توانند هک شوند و وقتی هک مغز انسان انجام شده باشد، انسان هک‌شده یک برده‌ بدون اراده آزاد است.

نویسنده‌ی کتاب انسان خردمند افزود تا دیر نشده کشورهای جهان باید برای جلوگیری از این رویداد ناگوار کاری بکنند.

آن‌ها باید به صورت جدی برای مقابله با خطر بزرگ هک مغز انسان باهم همکاری داشته باشند و قانون‌گذاران قوانین محکم و استواری برای استفاده از هوش مصنوعی وضع کنند.

هوش مصنوعی اینجا به تنهایی عنصر مخرب نیست، این رشته هم مانند هر فن‌آوری دیگری بسته به این که چه‌کسی از آن استفاده کند می‌تواند کارکرد خوب و یا بد داشته باشد. مثل تکنولوژی‌های هوافضا یا حتی آهنگری؛ یک آهنگر می‌تواند با دانش خود ابزار کشاورزی یا جنگ‌افزارهای کشنده بسازد. دانش بسته به این که چه کسی از آن استفاده می‌کند می‌تواند مفید یا خطرناک باشد.

این‌جا نیز قدرتمندان و اربابان ‌جامعه به‌جای این که از هوش مصنوعی در رشته‌هایی مثل پزشکی، اقتصاد یا نجوم استفاده کنند، به وسیله‌ آن به دیکتاتوری اطلاعات روی‌ می‌آورند و آن‌ها که بیشترین داده‌های کاربران را در اختیار خواهند داشت، زندگی آن‌ها را نیز کنترل خواهند کرد. همین حالا هم شرکت‌های چند ملیتی مثل فیس‌بوک، اپل یا گوگل با در دست گرفتن جهان داده‌ها سعی در کنترل جهان پیرامون ما دارند؛ آن‌ها دنیا را به عنوان جنگلی از اطلاعات می‌بینند و خود را اربابان این جنگل می‌دانند.

پرده آهنین و پرده سیلیکونی

اگر در دوره‌ تاریخی جنگ سرد پرده‌ آهنین وجود داشت، اکنون پرده‌ سیلیکونی ساخته شده است و همین باعث شده جنگ سرد دیگری میان ایالات متحده آمریکا و حکومت کمونیستی چین شکل بگیرد. این دو کشور در برابر هم قرار گرفته‌اند و با کمک هوش مصنوعی به مقابله با هم می‌پردازند. اطلاعات ما آیا به آمریکا و کالیفرنیا می‌رود، یا شنژن، پکن و شانگهای؟

بر اساس هشدارهایی که هراری به مردم و فعالان مدنی می‌دهد، به زودی شاهد تغییرات باورنکردنی خواهیم بود و هوش مصنوعی که بر اساس الگوریتم‌های پیچیده کار می‌کند، به آسانی بر مردم چیره خواهد شد و حتی توان هک مغز انسان را هم خواهد داشت.

آیا قرار است نتفلیکس به ما بگوید چه چیزی را تماشا کنیم؟ یا آمازون به ما می‌گوید که چه چیزی باید بخریم؟ آیا قرار است در ده، بیست یا سی سال آینده این الگوریتم‌ها برای ما انتخاب کنند که در کدام دانشگاه درس بخوانیم، به چه کاری مشغول شویم، کجا به کار مشغول شویم، چگونه و با چه کسی ازدواج کنیم و یا حتی بدتر از آن، به چه کسی رأی دهیم؟ فراموش نکنیم همین چند سال پیش فیس‌بوک سعی کرد با کنترل اطلاعات کاربرانش نتیجه‌ انتخابات آمریکا را تعیین کند.

در این دو سالی که گذشت، به خاطر همه‌گیری کرونا شرکت‌های زیادی به جمع‌آوری اطلاعات شخصی افراد و داده‌های جسمی و مربوط به سلامتی آن‌ها پرداخته‌اند. این داده‌ها به آن‌ها می‌گوید که چه اتفاقی درون بدن ما می‌افتد. آن‌ها تا کنون درباره‌ مکان ملاقات‌های ما، کسانی که ملاقاتشان می‌کردیم و فیلم‌هایی که می‌خواستیم ببینیم اطلاعات جمع می‌کردند؛ حالا به عنوان قدم بعدی می‌‌خواهند که به زیر پوست ما نفوذ کنند.

اهمیت همکاری بین‌المللی

دربرابر این ستم چه کاری از دست ما برمی‌آید؟ اکنون به آن‌جا رسیده‌ایم که تنها با همکاری بین‌المللی می‌توان از این بن‌بست بیرون رفت؛ هیچ‌کس به تنهایی نمی‌تواند با قدرت هوش مصنوعی بجنگد. از اطلاعات من نباید برای کنترل من استفاده شود. قانون مهم این است که باید نظارت بر شرکت‌ها، دولت‌ها و افراد رده‌بالا افزایش یابد و مهم‌تر از آن این که به هیچ عنوان اجازه ندهیم اطلاعات مردم همه در یک جا جمع شوند؛ چرا که این دیکتاتوری اطلاعات را به وجود خواهد آورد.

اگر همین حالا قوانین سخت‌گیرانه‌ای وضع نشوند به زودی همه در خطر “هک شدن” قرار خواهند گرفت. در این‌جا هک کردن انسان به این معنی است که او را از خودش بهتر بشناسیم و بر اساس این اطلاعات او را کنترل کنیم. همچون ربات یا ماشینی که از بیرون هک شده و هم‌چون عروسک خیمه‌شب‌بازی کنترل می‌شود.

البته که هوش مصنوعی جنبه‌های بسیار مثبتی دارد، ولی به شرط این که قانون‌گذاران خردمند برای آن قانون وضع کنند. آینده همان‌طور که می‌تواند تباه‌شهر باشد، آرمان‌شهر نیز می‌تواند باشد. به طور مثال از هوش مصنوعی می‌توان در پزشکی استفاده کرد و موجب شد تا بسیاری از بیماری‌ها و همه‌گیری‌هایشان از بین بروند.

حال تنها یک سوال مطرح است: چه کسانی بر داده‌های ما نظارت دارند، و چه کسانی برای کنترل آن قانون وضع می‌کنند؟

این گفتمان در شرایطی انجام می‌شود که ایده‌ اتصال ذهن انسان به شبکه‌ جهانی اطلاعات «اینترنت» از طرف ایلان ماسک، و ایده‌ اینترنت سه بعدی از طرف زاکربرگ مالک شرکت فیس‌بوک مطرح شده و همین هم‌زمانی موجب شده تا این بحث در این روز‌ها داغ‌تر شود.