کاهش هزینه‌ها و چالش‌های نیروی کار با هوش مصنوعی
تیم تحریریه- ۱ تیر ۱۴۰۱
هوش مصنوعی تاکنون تأثیری انکارناپذیر در حل مشکلات و معضلات پیش روی بشر داشته است و این اثرگذاری هر روز افزایش می‌یابد. یکی از تصورات نادرست رایج در مورد هوش مصنوعی این است که این فناوری موجب کاهش حجم شغل در دسترس برای انسان‌ها می‌شود؛ اما گزارش‌های علمی حاکی از این است که هوش مصنوعی نه‌تنها مشغول نابودی مشاغل نیست، بلکه در حال آفریدنِ فرصت‌های کاری تازه است. از سوی دیگر، هوش مصنوعی با توسعه ابزارهای کارآمد، امکانی را برای نیروهای انسانی فراهم آورده تا وظایف تکراری و خسته‌کننده را به کمک دستیارهای هوشمند به انجام رسانند و انرژی و توان بیشتری را به کارهای دیگر اختصاص دهند.
هوش مصنوعی و کاهش چالش‌های کاری
از مهم‌ترین مسائل مربوط به تأثیرگذاری هوش مصنوعی این است که این فناوری می‌تواند هزینه‌ها و چالش‌های نیروی کار، به‌ویژه چالش‌های مشترک کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ، را کاهش دهد. این فناوری با تغییر شیوه تجارت کسب‌وکارها را متحول می‌سازد و به آنها کمک می‌کند که با کارآیی، قدرت مالی و توانِ رقابتی بهتری در عرصه معاملات داخلی یا بین‌المللی حضور پیدا کنند.
در یک نگاه کلی همین که محصولات هوش مصنوعی و سامانه‌های هوشمند در به انجام رساندن کارهای پرتکرار و پیچیده به یاری انسان آمده‌اند، نقش آنها را در کاهش هزینه‌ها آشکار می‌کند. از سوی دیگر فناوری هوش مصنوعی در فرآیند تصمیم‌گیری انسان ها نیز اثرگذار است و بشر با یاری هوش مصنوعی فرصت اتخاذ تصمیم‌های بهتر را در برطرف کردن مشکلات و مواجهه صحیح با چالش‌ها به دست می‌آورد.
هرچند دامنه تأثیرات مثبت هوش مصنوعی بسیار گسترده است در این مقاله می‌کوشیم بخشی از تأثیرات مهم و اساسی هوش مصنوعی در زمینه بهبود وضعیت مشاغل و مدیریت چالش‌های کسبوکار را معرفی و بررسی کنیم.
کیفیت مشاغل با هوش مصنوعی
هوش مصنوعی اثرات مثبت متعددی بر کیفیت مشاغل و چگونگی به دست آوردن شغل و ارتقای سطح کیفی کسب‌وکارها می‌گذارد که از میان آنها به چند مورد اصلی اشاره خواهیم کرد؛ اما پیش از هر چیز باید متذکر شد که گام نخست برای شکل‌گیری مشاغل پررونق، تربیت نیروی کار متخصص و کارآمد است که این امر در مرحله آموزش صورت می‌گیرد. هوش مصنوعی در تسهیل امور آموزشی نیز نقشی عمده ایفا می‌کند و با افزایش سطح خلاقیت و یادگیری از طریق شخصی‌سازی تمرین‌های آموزشی، مسیر دشوار تربیت نیروی متخصص مورد نیاز کسب‌وکارهای مختلف را هموار می‌کند و این اثر غیرمستقیم و مهم هوش مصنوعی بر کسبوکار است. اکنون به مواردی از اثرات مستقیم هوش مصنوعی در کسب‌وکارها اشاره می‌کنیم.
تسهیل امر کاریابی
در سیستم کاریابی سنتی بسیاری از کسانی که جویای موقعیت شغلی هستند پس از صرف وقت و انرژی فراوان برای یافتن شغل و حضور در مصاحبه‌های کاریِ گوناگون همچنان در یافتن کار مورد علاقه خود طعم ناکامی را می‌چشند؛ اما فناوری هوش مصنوعی می‌تواند در این حوزه به یاری متقاضیان موقعیت شغلی مناسب بیاید. این فناوری به‌راحتی امکان شخصی‌سازی فرآیند جستجوی کار مورد علاقه افراد جویای کار را فراهم می‌آورد که منجر به صرفه‌جویی هرچه بیشتر در زمان جستجوی مشاغل می‌شود. یک نمونه از خدمات هوش مصنوعی برای ساده‌سازی فرآیند استخدام نیروی کار نیز ارائه کمک‌های کاربردی و فراهم ساختن امکان افزودن ویژگی‌های منحصر به فرد متقاضیان شغل در رزومه شخصی است. به این ترتیب کوچک‌ترین ویژگی‌ها و مهارت‌های افراد جویای شغل در اختیار کارفرمایان قرار خواهد گرفت.
تحول در شیوه‌های مهارت‌افزایی
در سیستم سنتی معمولاً کارمندان باسابقه مسئول آموزش مهارت‌های لازم به کارمندان جدید می‌شوند و به همین علت بخشی از نیروی کار حداقل برای مدتی از انجام وظایف اصلی خود بازمی‌ماند. در این مورد نیز فناوری هوش مصنوعی می‌تواند به یاری ما بیاید و برای جلوگیری از اتلاف وقت نیروی کار متخصص، فرآیند انتقال اطلاعات و مهارت‌های مورد نیاز به نیروی کار تازه‌وارد را از طریق سامانه‌های یکپارچه هوشمند عملی کند.
کاهش استرس در محل کار
تکنولوژی هوش مصنوعی به علت توانایی تحلیل اطلاعات مختلف در مورد وضعیت سلامت افراد، در ارائه خدمات مراقبت‌های پزشکی و حوزه سلامت بسیار مؤثر عمل می‌کند. از همین رو با بهره‌گیری از این تحلیل‌ها نرخ استرس در محیط‌های کاری کاهش خواهد یافت.
افزایش تولید
هوش مصنوعی از طریق برنامه‌ریزی هوشمند قرارهای ملاقات، تحلیل حجم وسیعی از داده‌های خام و پاسخگویی خودکار به پرسش‌های پرتکرار کاربران کمک فراوانی به شرکت‌ها در زمینه صرفه‌جویی در وقت می‌کند. ربات‌های گفتگو نیز در کمترین زمان ممکن و با دقت بسیار بالا قادر به پاسخگویی به سؤالات مشتریان و مراجعان هستند. امکانات مذکور به افزایش تولید و بهره‌وری مناسب منجر می‌شود.
ساده‌سازی فرایند خرید
با توجه به اینکه در استفاده از هوش مصنوعی بخش پشتیبانی فروش و خدمات جانبی به طور کلی در انحصار ربات‌های هوشمند قرار می‌گیرد، فرایند انتخاب محصول و خرید آن توسط مشتریان بسیار ساده می‌شود.
نقش هوش مصنوعی در صنایع مختلف
هوش مصنوعی بر روی مجموعه‌ای عظیم از صنایع خرد و کلان تأثیرگذار است؛ اما برای رعایت اختصار در اینجا فقط به برخی از صنایعی که به وسیله هوش مصنوعی دچار تغییر عمده می‌شوند، اشاره می‌کنیم.
صنعت تولیدی
شرکت‌ها و کارخانه‌های تولیدی با سود جستن از تکنولوژی هوش مصنوعی از حضور شمار وسیعی از افراد به عنوان کارگر بی‌نیاز می‌شوند. با سپرده شدن کارهای فیزیکی به ربات‌ها، کارگران ساده می‌توانند مهارت خود را در امور دیگر افزایش دهند و از فرصت‌های شغلی حرفه‌ای‌تری با مزایای بیشتر بهره‌مند شوند. در این سیستم نیاز به کارشناس‌های ناظر بیشتر می‌شود و مشاغل تازه‌ای بر اساس همین نیاز پدید می‌آید.
صنعت کشاورزی
یکی از کاستی‌های همیشگی صنعت کشاورزی کمبود نیروی کار آماده بوده است. این کمبود در کشورهای پیشرفته و صنعتی، که از نیروی انسانی متخصص بیشتری برخوردار هستند، بیشتر حس می‌شود. ورود هوش مصنوعی به عرصه کشاورزی می‌تواند امکانی را فراهم کند تا نیروهای انسانی از دستیارهای هوشمند پایش فرایندهای کشاورزی بهره مند شوند و وظایف خسته‌کننده ای را که از توان نیروی انسانی خارج است، به این ابزارها بسپارند.
صنعت نفت و گاز
در مسائل مربوط به سوخت و انرژی نیز فناوری هوش مصنوعی راهگشاست؛ برای نمونه دستگاه‌های هوشمند قادر به تشخیص مقدار دقیق میعانات موجود در میدان‌های نفتی هستند. فرآیند پالایش نفت نیز می‌تواند به صورت دستیارهای هوشمند و ابزارهای اندازه گیری که به کمک عوامل انسانی آمده اند، با هوش مصنوعی میسر گردد.
صنعت بهداشت
هوش مصنوعی و سامانه‌های اتوماسیون در آینده‌ای نه چندان دور به کاهش میزان بیماری‌ها و بهبود کیفیت مراقبت‌های بهداشتی در مقیاس جهانی یاری خواهد رساند.
مدیریت چالش‌ها با هوش مصنوعی
با وجود حجم انبوه، تنوع، نوسان‌ها و ارزش داده‌های گسترده، در جهان امروزی میزان داده‌ها و تغییرات آنها به اندازه‌ای است که فشارهای کاری و روانی بسیاری به کسب‌وکارها وارد می‌آید. با این‌همه هوش مصنوعی توان این را دارد که با کارآیی و دقت زیاد این داده‌های انبوه را مدیریت کند و آنها را در قالب اطلاعات و گزارش‌های سودمند بریزد. فراهم آمدنِ امکان ماشینی کردن معاملات، تحلیل اسناد، دیجیتالی‌سازی و استخراج داده‌ها به وسیله محصولات و خدمات فناوری‌محور، باعث شده است پردازش تراکنش‌های مالی، حسابرسی و ایجاد سیستمهای اطلاعاتی برای طبقه مدیریتی آسان شود.
ارزش تجاری هوش مصنوعی در کاهش هزینه‌ها تبلور می‌یابد
بر اساس چشم‌انداز مدیریتی‌ای که پژوهشگران از هوش مصنوعی ارائه داده‌اند ارزش تجاری هوش مصنوعی به توانایی آن برای کاهش دادن هزینه پیش‌بینی بستگی دارد؛ درست مانند رایانه‌هایی که هزینه محاسبات را کاهش داده‌اند. به زبان دیگر برای ارزیابی اثر یک دیگرگونی در عرصه فناوری، باید مشخص کرد که این تغییر، باعث کاهش هزینه در کدام کار می‌شود. پژوهشگران استدلال می‌کنند که این کار برای هوش مصنوعی، به معنی پیش‌بینی یا توانایی تولید کردن اطلاعات ناموجود، با استفاده از اطلاعات موجود است. از این منظر، موج فعلی فناوری هوش مصنوعی در حال ارتقای توانایی پیش‌بینی مدیران است تا به طور مثال بتوانند پیش‌بینی کنند که کدام‌یک از داوطلبان یک شغل موفق‌تر از دیگران عمل خواهد کرد.
هرچند هنوز مدیریت فرآیندها، تعیین استثناها، ارتباط با سیاست‌گذاران، اطمینان از پایبندی به مقررات و اصول کار و همچنین تصمیم‌گیری‌های منحصربه‌فرد و اغلب دشوار بر عهده انسان‌هاست، در تمامی این زمینه‌ها هوش مصنوعی می‌تواند نقش تسهیل‌کننده امور را بر عهده داشته باشد.
استفاده از پتانیسیل‌های داخلی برای هوشمندسازی فرایندهای مهم
در کشورمان ایران نیز سرویسها و ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی به دست متخصصان بومی توسعه داده شده‌اند و در حوزه‌های گوناگون صنعت و تکنولوژی و جنبه‌های مختلف زندگی به کار گرفته شده‌اند. مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت به عنوان قطب اصلی توسعه‌دهنده سرویس‌های هوشمند در ایران و خاورمیانه در سال‌های اخیر توانسته جهش‌های خوبی در هوشمندسازی فرایندهای کاری و زندگی ایجاد کند. پارت دانش‌بنیان با همت نخبگان جوان کشور، راهکارهای هوشمندانه‌ای به کسب‌وکارها ارائه کرده است که می‌تواند سودآفرینی و بازگشت سرمایه را برای آنها به ارمغان آورد. سرویسها و محصولات این مرکز که در چهار گروه اصلی بینایی ماشین، داده‌کاوی، پردازش گفتار و پردازش زبان طبیعی ارائه شده‌اند، بر اساس پیشرفته‌ترین و به روز‌ترین یافته‌های دنیای هوش مصنوعی توسعه داده شده‌اند و از این رو، می‌توانند نقطه عطفی در توسعه و پیشرفت تکنولوژی‌های نوین در کشور شناخته شوند.
