آینده‌پژوهی و دنیای هوش مصنوعی؛ مسیر تحول در کسب‌وکارهای دیجیتال
پریسا سلامتی- ۴ مهر ۱۴۰۳
«معین کافی»، مدیرعامل کافه بازار بین‌الملل، در دومین گردهمایی استارتاپی پاندورا، درباره آینده‌پژوهی و تأثیرات عمیق مدل‌های بزرگ زبانی بر کسب‌وکارها سخن گفت. او با نگاهی به گذشته و پیش‌بینی آینده، به تحولات پیش‌رو در دنیای هوش مصنوعی و تأثیر آن بر آینده کسب‌وکارهای دیجیتال پرداخت.
کافی با بیان این که مسیر هوش مصنوعی به سمت چالش‌های تازه‌ای در تعامل انسان‌ها و هوش‌های مصنوعی می‌رود، از احتمال پیشرفت‌هایی که می‌تواند دنیای کسبوکار را دگرگون کند، صحبت کرد.
نگاهی به گذشته؛ آغاز هوش مصنوعی
کافی در ابتدای سخنرانی خود به بررسی تاریخی هوش مصنوعی پرداخت و گفت:«اگر بخواهیم از آینده حرف بزنیم، ابتدا باید نگاهی به گذشته داشته باشیم. تقریباً از سال ۱۸۰۰ میلادی به بعد بود که مباحثی در زمینه امکان انتقال تفکر به یک سیستم یا سامانه آغاز شد. در آن زمان، ماشین‌های مکانیکی برای محاسبات ساده ساخته شدند که امروز آن‌ها را در موزه‌های کامپیوتر مشاهده می‌کنیم. اما تحولات اصلی هوش مصنوعی پس از پیشرفت‌های بزرگ در ترانزیستورها اتفاق افتاد.»
او به نقطه عطفی در تاریخ هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت:« سال ۱۹۵۱ کنفرانس دارتموث برگزار شد و اصطلاح «هوش مصنوعی» برای نخستین بار مطرح شد. آلن تورینگ هم در همان زمان کتابی نوشت و پیش‌بینی کرد که روزی خواهد آمد که ماشین‌ها قادر خواهند بود مانند انسان‌ها فکر کنند.»
رشد سریع هوش مصنوعی؛ از شکست تا تحول
کافی سپس به مسیر پرچالش توسعه هوش مصنوعی در قرن بیستم پرداخت:«پس از دهه ۱۹۵۰، هوش مصنوعی شاهد پیشرفت‌هایی شد اما در دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ با شکست‌های زیادی روبه‌رو شد که به این دوره «زمستان هوش مصنوعی» می‌گویند. بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها و پروژه‌ها متوقف شدند. اما با ورود به دهه ۱۹۹۰، با توسعه ریاضیات و فناوری‌های جدید، این حوزه جان دوباره‌ای گرفت.»
او همچنین اشاره کرد که در سال ۱۹۹۷، هوش مصنوعی موفق به شکست قهرمان شطرنج جهان، گری کاسپاروف، شد و این موفقیت را نقطه‌ای حیاتی در تاریخ هوش مصنوعی دانست.
مدل‌های بزرگ زبانی؛ انقلابی در دنیای فناوری
کافی در ادامه این سخنرانی به صحبت درباره روند پیشرفت هوش مصنوعی پرداخت و گفت:«اما آنچه که امروزه شاهد آن هستیم، مدل‌های بزرگ زبانی مانند GPT و دیگر ترنسفورمرها است که از سال ۲۰۱۷ به سرعت در حال رشد هستند.»
او با ذکر این جمله به تحولات اخیر در هوش مصنوعی اشاره کرد و افزود:«این مدل‌ها با استفاده از تکنیک‌های جدید مانند توجه و یادگیری عمیق، توانسته‌اند بسیاری از چالش‌های قدیمی را پشت سر بگذارند و عملکردی نزدیک به انسان‌ها در پردازش زبان‌های طبیعی داشته باشند.»
او همچنین بیان کرد که این مدل‌ها نه‌تنها در نوشتار و گفتار انسان‌ها عملکرد خوبی دارند بلکه در زمینه‌هایی مانند تولید دارو و تحلیل داده‌های بیولوژیکی نیز کاربردهای زیادی یافته‌اند.
آینده کسب‌وکارها در سایه هوش مصنوعی
کافی در بخش بعدی سخنرانی خود به اهمیت هوش مصنوعی برای آینده کسب‌وکارها پرداخت:«مدل‌های بزرگ زبانی آینده تعاملات ما را تغییر خواهند داد. تصور کنید در آینده هرکسی یک «ایجنت هوشمند» داشته باشد که برای او کارهای مختلفی، از تنظیم زمان ملاقات‌ها تا مدیریت پروژه‌های پیچیده، انجام دهد. این ایجنت‌ها ممکن است حتی با ایجنت‌های دیگر ارتباط برقرار کنند تا به حل مسائل پیچیده‌تر بپردازند.»
او همچنین درباره این که هوش مصنوعی چگونه بازار کار را تحت تأثیر قرار خواهد داد، توضیح داد:«با پیشرفت هوش مصنوعی، بسیاری از کارهایی که امروز توسط انسان‌ها انجام می‌شود، به دست ماشین‌ها سپرده خواهد شد. البته این به معنای از بین رفتن شغل‌ها نیست، بلکه تغییرات اساسی در نوع و شکل کارها رخ خواهد داد. برای مثال، هوش مصنوعی می‌تواند فرآیندهای تکراری و وقت‌گیر را به سرعت انجام دهد و انسان‌ها بیشتر به کارهای خلاقانه بپردازند و حتی منجر به کاهش ساعت کاری شود.»
هوش مصنوعی و تعاملات آینده
کافی همچنین به بحث تعاملات میان ایجنت‌های هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت:«در آینده، ممکن است ایجنت‌ها بتوانند به صورت گروهی با یکدیگر کار کنند و مسئله‌هایی را حل کنند که حتی خود ما از آن آگاه نباشیم. این ارتباطات پیچیده می‌تواند تحولاتی غیرمنتظره به همراه داشته باشد.»
او به اهمیت پیش‌بینی این تحولات اشاره کرد و گفت:« در حال حاضر، بسیاری از صاحب‌نظران در حال پیش‌بینی زمان وقوع لحظه‌ای هستند که به آن «انفجار هوش مصنوعی» می‌گویند؛ لحظه‌ای که هوش مصنوعی به حدی پیشرفت می‌کند که از توانایی‌های انسان فراتر می‌رود. این پیش‌بینی‌ها از پنج تا پنجاه سال دیگر را در بر می‌گیرند.»
به اعتقاد مدیرعامل کافه بازار بین‌الملل پیشرفت‌های هوش مصنوعی در چند سال اخیر بی‌سابقه بوده و با سرعتی بسیار زیاد به جلو می‌رود. او در این‌باره گفت:« ما در آستانه دوره‌ای هستیم که ممکن است تمامی ساختارهای اقتصادی و اجتماعی ما را تغییر دهد. کسب‌وکارها باید برای این تغییرات آماده باشند و از این تکنولوژی به عنوان فرصتی برای رشد و توسعه استفاده کنند.»
معین کافی در پایان سخنان خود گفت:« هوش مصنوعی در حال تبدیل شدن به یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر آینده بشر است. اکنون زمان آن است که به جای ترس از این فناوری، به فکر استفاده از آن به بهترین شکل ممکن باشیم تا بتوانیم آینده‌ای بهتر و هوشمندانه‌تر برای خود و نسل‌های آینده بسازیم.»
