یافتن مسیر شغلی در دنیای هوش مصنوعی
پریسا سلامتی- ۵ آذر ۱۴۰۳
رویداد تخصصی «یافتن مسیر شغلی در دنیای هوش مصنوعی»، فضایی برای تحلیل تأثیرات این فناوری نوظهور بر زندگی انسان‌ها و بازار کار فراهم کرد. متخصصانی همچون دکتر حسین صامتی، دکتر رضا نورمحمدی، و دکتر رامین خاورزاده به بحث درباره موضوعات کلیدی از جمله توسعه هوش مصنوعی، چالش‌های اخلاقی، فرصت‌های شغلی، و تأثیرات این فناوری بر آینده انسان پرداختند. این رویداد، تصویری روشن از جایی که فناوری در حال هدایت ما به سمت آن است ارائه کرد؛ جایی که شغل‌ها، مهارت‌ها، و حتی مفهوم انسانیت در حال بازتعریف است.
هوش مصنوعی: خلق دانش از دل داده‌ها
دکتر حسین صامتی، یکی از پیشگامان هوش مصنوعی در ایران، در ابتدای این رویداد نگاهی علمی به مفهوم هوش مصنوعی و کاربردهای آن داشت. او در توضیح خود گفت:
«هوش مصنوعی ابزاری برای تولید دانش است؛ دانشی که از تحلیل داده‌ها به دست می‌آید. درست همان‌طور که انسان از کودکی با شنیدن صداها و مشاهده محیط یاد می‌گیرد، هوش مصنوعی نیز از دل داده‌ها رشد می‌کند. اما تفاوت اساسی در این است که انسان دارای خودآگاهی است، درحالی‌که هوش مصنوعی از این ویژگی بی‌بهره است.»
او به یکی از چالش‌های فلسفی در این حوزه پرداخت:
«یکی از سؤالات مهم این است که آیا هوش مصنوعی می‌تواند خودآگاه شود؟ شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این موضوع ممکن است، اما هنوز در سطح نظریه باقی مانده است. خودآگاهی نیازمند توانایی مدل‌سازی معانی و تطبیق مداوم با داده‌های جدید است، که در حال حاضر از دسترس هوش مصنوعی خارج است.»
تأثیر هوش مصنوعی بر زندگی روزمره
دکتر صامتی همچنین به جنبه‌های عملی‌تر هوش مصنوعی پرداخت و گفت:
«امروزه، هوش مصنوعی بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما شده است؛ از شبکه‌های اجتماعی گرفته تا تحلیل‌های کلان داده در سازمان‌های بزرگ. اما چالش‌هایی همچون دقت پایین در تحلیل‌های پیچیده و محدودیت‌های تصمیم‌گیری همچنان وجود دارد.»
او به تفاوت بین هوش مصنوعی و هوش انسانی نیز اشاره کرد و افزود:
«هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری‌های سریع و بر اساس الگوهای گذشته بسیار موفق است، اما هنوز توانایی استدلال عمیق و ایجاد مفاهیم انتزاعی را ندارد.»
از نظریه تا عمل: تجربه‌های دکتر رضا نورمحمدی در مسیر هوش مصنوعی
رضا نورمحمدی، فارغ‌التحصیل فوق دکتری از دانشگاه UBC، با اشاره به تجربیات شخصی‌اش، به تأثیر هوش مصنوعی بر پژوهش‌ها و صنایع پرداخت. او گفت:
«برای من، هوش مصنوعی نه تنها یک ابزار پیشرفته، بلکه یک شبیه‌ساز ذهن انسانی است. از مدل‌های ساده ریاضی گرفته تا شبکه‌های عصبی پیشرفته، همه در تلاش‌اند تا فرآیندهای شناختی انسان را تقلید کنند.»
او همچنین به اهمیت تقاضای بازار در پیشرفت این فناوری پرداخت:
«توسعه هوش مصنوعی به تقاضای بازار وابسته است. ابزارهایی مثل ChatGPT زمانی به سرعت پیشرفت کردند که نیاز به تعاملات متنی هوشمند در بازار احساس شد. این تقاضاست که تعیین می‌کند کدام فناوری توسعه یابد.»
نورمحمدی همچنین بر نقش هوش مصنوعی در تحول زندگی روزمره تأکید کرد:
«اگرچه هوش مصنوعی کار ما را آسان‌تر می‌کند، اما چالش‌هایی نیز به همراه دارد؛ به‌ویژه در تصمیم‌گیری‌های حساس. به همین دلیل، ما نیازمند چارچوب‌های اخلاقی و نظارتی هستیم تا از سوءاستفاده جلوگیری کنیم.»
هوش مصنوعی، اخلاق و مرزهای تصمیم‌گیری
رامین خاورزاده، متخصص داده و هوش مصنوعی، در بخش دیگری از رویداد به مسائل اخلاقی مرتبط با هوش مصنوعی پرداخت. او با مثالی از خودروهای خودران گفت:
«تصور کنید یک ماشین خودران در موقعیتی قرار گیرد که باید بین جان سرنشین خود و جان عابران تصمیم‌گیری کند. این تصمیم‌ها نه تنها پیچیده‌اند، بلکه تأثیرات اخلاقی گسترده‌ای نیز دارند.»
او به چالش‌های تصمیم‌گیری هوش مصنوعی پرداخت:
«هوش مصنوعی فعلی مبتنی بر داده‌های گذشته عمل می‌کند و نمی‌تواند به‌طور مستقل تصمیمات پیچیده بگیرد. اما این به معنای نبود خطر نیست؛ چراکه همین داده‌ها ممکن است به‌طور ناخواسته منجر به بروز نتایج غیرقابل پیش‌بینی شوند.»
آینده اشتغال در سایه هوش مصنوعی
یکی از محورهای اصلی رویداد، تأثیر هوش مصنوعی بر اشتغال بود. دکتر نورمحمدی در این باره گفت:
«همان‌طور که انقلاب صنعتی مشاغلی را از بین برد و در عین حال شغل‌های جدیدی ایجاد کرد، هوش مصنوعی نیز همین مسیر را طی خواهد کرد. اما نکته مهم، چگونگی آمادگی ما برای این تغییر است.»
رامین خاورزاده به دغدغه‌های روانی افراد در این دوران اشاره کرد و گفت:
«چالش اصلی حذف شغل نیست، بلکه احساس بی‌فایده بودن است. فردی که سال‌ها در یک شغل فعالیت کرده، ممکن است نتواند به راحتی مهارت‌های جدید بیاموزد و این حس بی‌ارزشی، چالشی است که باید برای آن راه‌حل پیدا کنیم.»
از دستیار دیجیتال تا هم‌زیستی با هوش مصنوعی
خاورزاده بر اهمیت ایجاد هم‌زیستی میان انسان و هوش مصنوعی تأکید کرد:
«باید به افراد ابزارهایی بدهیم که بتوانند از هوش مصنوعی برای تقویت توانایی‌های خود استفاده کنند. هوش مصنوعی باید به عنوان یک همراه و نه جایگزین انسان عمل کند.»
او همچنین به آینده تعامل انسان و ماشین پرداخت و افزود:
«پیشرفت‌هایی که در زمینه زبان طبیعی صورت گرفته، به انسان‌ها کمک می‌کند تا راحت‌تر با هوش مصنوعی ارتباط برقرار کنند. این نه تنها کارایی را افزایش می‌دهد، بلکه به جلوگیری از احساس بی‌ارزشی کمک می‌کند.»
هوش مصنوعی، فرصت یا تهدید؟
این رویداد با جمع‌بندی دکتر حسین صامتی به پایان رسید:
«هوش مصنوعی ابزاری است که می‌تواند برای بهبود زندگی و یا ایجاد خطرات بزرگ استفاده شود. اما مسئولیت استفاده صحیح از آن بر عهده ماست.»
رویداد «یافتن مسیر شغلی در دنیای هوش مصنوعی»، چالشی جذاب برای تفکر درباره آینده فناوری و انسان ارائه کرد. آیا انسان‌ها خواهند توانست تعادلی میان استفاده از هوش مصنوعی و ارزش‌های انسانی برقرار کنند؟ پاسخ به این سؤال، به نحوه آماده‌سازی ما برای آینده بستگی دارد.
