گزارش شاخص هوش مصنوعی ایران 1403 رونمایی شد
تیم تحریریه- ۹ آذر ۱۴۰۳
روز چهارشنبه، هفتم آذرماه ۱۴۰۳، با حضور اساتید، صاحب‌نظران، مدیران کسبوکار و فعالین حوزه هوش مصنوعی از گزارش شاخص هوش مصنوعی ایران ۱۴۰۳ رونمایی شد.
شاخص هوش مصنوعی
گزارش شاخص هوش مصنوعی ایران ۱۴۰۳ (Iran AI Index 2024) بـا همکاری مرکز استراتژی و تحول هوش مصنوعی شریف و آزمایشگاه سیاستی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، با حمایت ستاد اقتصاد دیجیتـال معاونت علمی و با هدایت اساتیدی از دانشکده‌های مختلف مدیریت و اقتصاد، مهندسی کامپیوتر و برق با رویکردی جامع، میان‌رشته‌ای و چندوجهی به بررسی وضعیت هوش مصنوعی در ایران می‌پردازد. هدف از طراحی این شاخص‌ها، فراهم آوردن امکان مقایسه داده‌محور وضعیت ایران بـا کشورهای منطقه و پیشرو در حوزه‌های مختلفی چون تحقیق، توسعه، کسب‌وکارها، سیاست، کاربردی‌سازی، اخلاق و افکار عمومی است. این گزارش با الهام از تجربیات بین‌المللی در شاخص‌های هوش مصنوعی، تلاش می‌کند چارچوبی برای درک وضعیت ایران در این حوزه ارائه دهد.
انقلاب هوش مصنوعی
در آغاز این نشست که در دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، آقای دکتر سید ایمان میرعمادی، عضو هیئت‌علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد و مدیر علمی گزارش شاخص هوش مصنوعی، نکاتی را درباره انقلاب هوش مصنوعی و سرعت تحولات عمیق در حوزه‌هـای مختلـف اقتصـادی، اجتماعی، علمـی و کسب‌وکارها مطرح کردند. در ادامه ایشان، ضمن ارائه روش‌شناسی و چارچوب نظری گزارش به سرفصل‌های اصلی گزارش شاخص هوش مصنوعی ایران پرداختند.
توسعه هوش مصنوعی در ایران
پس از ارائه گزارش، صاحب‌نظران حاضر در جلسه دیدگاه‌های خود را پیرامون وضعیت توسعه هوش مصنوعی در ایران و مسیر پیش رو بیان کردند.
«دکتر نیلی احمدآبادی»، استاد دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران در باب اهمیت شناخت وضع موجود هوش مصنوعی در کشور افزودند: «جهت هرگونه برنامه‌ریزی برای پیشرفت، شناخت وضع موجود ضروری است. خوشبختانه توجه جدی به هوش مصنوعی در کشور، از بالاترین لایه‌های حکمرانی تا سطح عموم مردم، به‌وضوح مشاهده می‌شود. تصمیم‌گیری‌ها در این خصوص باید مبتنی بر داده و با تدبیر درست صورت گیرد.»
«دکتر میرزایی»، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران اظهار داشتند: «هوش مصنوعی یک فناوری معمولی نیست، بلکه ابزاری است که گذار تمدنی بشر با آن شکل خواهد گرفت. حکمرانی کنونی توانایی حفظ طبقه خلاق را ندارد چرا که اساساً دغدغه اصلی این طبقه، پذیرش تفاوت‌ها است که حاضر است در پیشبرد اهداف کشور همکاری کند.»
در ادامه این نشست «دکتر خلج»، رئیس و استاد دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف گفت: «بازیگران متعددی در حوزه هوش مصنوعی دخیل هستند؛ اما تاکنون هم‌راستایی مؤثری در تصمیم‌سازی میان آن‌ها شکل نگرفته است. با توجه به محدودیت منابع، ضروری است تا حوزه‌های مهم اولویت‌بندی شده و اقدامات هدفمندتر و اثربخش‌تری صورت گیرد.»
در ادامه «دکتر کامران باقری»، مدیرعامل شرکت هوش مصنوعی اسمایلینو، با توجه به اهمیت ارتباطات بین‌المللی کشور، افزودند که انزوای کشور ما به‌ویژه در شرایط تحریمی شدید، می‌تواند باعث حذف ما از بازی‌های جهانی شود. موضوع هوش مصنوعی از فوریت بالایی برخوردار است که همکاری‌های گسترده بین‌المللی را طلب می‌کند.
ضرورت توجه به توسعه هوش مصنوعی در کشور
«دکتر دوستی»، عضو هیئت‌علمی دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران خاطرنشان کردند: «این گزارش با اختلاف نسبت به سایر گزارش‌های کنونی، کیفیت بالایی داشته و فرمت ارائه آن مناسب است. در جهت کاربردی شدن این گزارش، امکان تبدیل آن به یک داشبورد برخط وجود داشته که می‌تواند داده‌های به روز را در اختیار تصمیم‌گیران قرار دهد». ایشان در ادامه گفتند: «تزریق ناگهانی منابع به یک حوزه، می‌تواند رشد ناگهانی و مصنوعی ایجاد کند در صورتی که رشد ارگانیک و طبیعی است که مفید خواهد بود.»
«دکتر گلزاده»، مدیرعامل صنایع لوازم‌خانگی مادیران اظهار داشتند: «به‌جای بررسی انتشار و توسعه دانش، باید به ظرفیت جذب دانش توجه بیشتری شود. برای تحقق این هدف، لازم است فعالیت‌های دانشگاهی و گزارش‌های این چنینی گسترش یابند و این موضوعات محدود به محافل دانشگاهی نمانده و در صنعت نیز ارائه و پیاده‌سازی شوند.»
در ادامه «دکتر قادری»، استاد دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تربیت‌مدرس افزودند: «در برنامه‌ریزی و استراتژی، علاوه بر نگاه بلندمدت، باید برنامه‌های کوچک و کوتاه‌مدت نیز در نظر گرفته شوند. با توجه به این که یکی از بحران‌های جدی کشور فقدان تصمیم‌گیری به موقع است، وجود شاخص‌هایی با دوره‌های زمانی کوتاه‌مدت می‌تواند به این چالش کمک کند.»
«دکتر مجید نجار اعرابی»، استاد دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران گفتند: «ضروری است که در اقتصاد دولتی ایران، علاوه بر شاخص‌های توسعه، به شاخص‌های عدم توسعه نیز توجه کنیم تا تصویر دقیق‌تری از وضعیت موجود برای تصمیم‌گیری فراهم شود.»
«دکتر صامتی»، عضو هیئت‌علمی دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف در ادامه افزودند: «امید می‌رود شاخص‌های این گزارش به‌صورت سالانه به‌روزرسانی شوند. یکی از نکات مهم در بحث نیروی انسانی و فارغ‌التحصیلان مرتبط با هوش مصنوعی، به کارگیری آنان است که می‌توان به‌جای تمرکز بر توسعه آموزش عالی، به شرایط به‌کارگیری متخصصان اولویت ویژه داده شود.»
«دکتر جلایی‌پور»، از اعضای معاونت راهبردی ریاست‌جمهوری اضافه کردند: «مطلوب بود چنین گزارشی پیش از نهایی شدن اسناد سیاستی این حوزه به سیاست‌گذاران ارائه می‌شد. این فناوری می‌تواند در کاهش نابرابری آموزشی و بهبود وضعیت سلامت تأثیر چشمگیری داشته باشد. ایران نیاز به چندهزار شرکت دانش‌بنیان کوچک ندارد، بلکه به شرکت‌های بزرگ هوش مصنوعی نیاز است تا این حوزه تقویت شود. در نهایت نیز ایشان پیشنهاد کردند ارائه این گزارش در مجامع سیاستی و فضای اندیشکده‌های کشور صورت گیرد.»
«دکتر هرمزی‌نژاد»، مدیر امور پژوهشی دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشتند: «بودجه دانشگاه‌ها برای حضور اساتید در کنفرانس‌های بین‌المللی ناچیز است و نیاز به بازنگری جدی دارد. هم چنین ایشان با ذکر نمونه‌ای از به کارگیری فناوری هوش مصنوعی در یکی از کسب و کارهای صنعت فولاد و افزایش بهره وری، خاطرنشان کردند که این فناوری تأثیر چشمگیر بر بهبود فرایندها و سودآوری بنگاه‌ها دارد.»
در انتها نیز «دکتر مدنی‌زاده»، رئیس و عضو هیئت‌علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف اضافه کردند: «هوش مصنوعی با افزایش چشمگیر بهره‌وری، پنجره فرصتی کوتاه‌مدتی را برای کشور فراهم کرده تا تحولی اساسی در نظام حکمرانی ایجاد کند. این فناوری می‌تواند مبنای تصمیم‌گیری در نظامات حکمرانی را بر اساس شواهد علمی تغییر داده و به توانمندسازی حاکمیت و جامعه منجر شود. امید است که این نوع نشست‌های تخصصی ادامه‌دار بوده و خروجی آن بتواند به تصمیم‌گیری‌های حوزه هوش مصنوعی در کشور کمک کند.»
هم چنین در این نشست صاحب‌نظرانی چون «دکتر حمیدرضا ربیعی» و «مهدی خرازی» استاد دانشکده کامپیوتر دانشگاه شریف، «حمیدرضا سلطانعلی‌زاده» مدیر فنی شرکت هوش مصنوعی پارت، «دکتر محمدهادی بکایی» رئیس مرکز نوآوری هوش مصنوعی پژوهشگاه فاوا، «محمدرضا معبودیان» رئیس کمیسیون هوش مصنوعی نظام صنفی رایانه‌ای کشور، سرکار خانم «فائزه دولتی دستیار» ویژه معاون اول رئیس‌جمهور، «دکتر مسعود اسدپوره» استاد دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه تهران، «دکتر روح الله هنروره» استاد صنعت دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف، «دکتر میرنظامیه» رئیس پژوهشکده سیاست‌گذاری شریف و «سیدمهدی شریعت زاده» عضو انجمن ملی هوش مصنوعی ایران حضور داشتند و نقطه نظرات ایشان مطرح شد.
گزارش شاخص هوش مصنوعی ۱۴۰۳، فرصتی ارزشمند برای بررسی وضعیت کنونی و ترسیم مسیر آینده توسعه هوش مصنوعی در ایران است. امید است که این گزارش زمینه‌ساز تصمیم‌گیری‌های مناسب برای مدیران و همچنین رهبران کسبوکار در عصر رقابت جهانی هوش مصنوعی باشد و فرصت‌های بیشتری را برای بهره‌مندی ایران از مزایای این فناوری راهبردی فراهم سازد.
علاقه‌مندان می‌توانند گزارش کامل شاخص هوش مصنوعی ۱۴۰۳ را از طریق سایت مرکز استراتژی و تحول هوش‌مصنوعی شریف دریافت کنند.
