هوش مصنوعی؛ پلی میان داده و تصمیم

«صادق خانی علی‌اکبری»، رئیس شورای تخصصی هوش مصنوعی ایران، در رویداد اخیر «پنل تبدیل دیتا به تصمیم» در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی اکسپو کیش به موضوعی حیاتی پرداخت که به اعتقاد او، ستون فقرات آینده حکمرانی و توسعه ملی است. او در این سخنرانی، به بررسی نقش داده‌ها در تصمیم‌گیری‌های کلان، چالش‌های پیش‌رو، و فرصت‌های بی‌بدیل ناشی از فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی پرداخت.

فرهنگ داده‌محور؛ ضرورتی برای حکمرانی مدرن

خانی در آغاز سخنان خود با تأکید بر اهمیت داده‌ها در دنیای امروز گفت: «داده‌ها به عنوان یکی از ارزشمندترین منابع در دنیای مدرن شناخته می‌شوند و فرهنگ داده‌محور می‌تواند به توسعه سازمان‌ها و جوامع کمک کند. این فرهنگ، تصمیم‌گیری‌ها را بر اساس تحلیل اطلاعات و شواهد مستند پایه‌گذاری می‌کند و به دستیابی به نتایج بهتر و دقیق‌تر می‌انجامد.»

او با اشاره به موفقیت‌های کشورهایی نظیر دانمارک و سنگاپور توضیح داد: «چگونه این کشورها با بهره‌گیری از داده‌های بزرگ در حوزه‌هایی مانند تغییرات اقلیمی و حمل و نقل عمومی، توانسته‌اند خدمات خود را بهبود بخشند و به توسعه پایدار دست یابند.» به گفته او، این نمونه‌ها می‌توانند الگویی برای سایر کشورها باشند تا از پتانسیل عظیم داده‌ها برای حل مشکلات اجتماعی و اقتصادی استفاده کنند.

اهمیت داده‌ها در حکمرانی

او با تأکید بر نقش داده‌ها در تصمیم‌گیری‌های کلان افزود: «تصمیم‌گیری مبتنی بر داده‌ها به ما امکان می‌دهد که تحلیل دقیقی از وضعیت موجود داشته باشیم، روندهای آینده را پیش‌بینی کنیم، و بر اساس شواهد و واقعیت‌ها برنامه‌ریزی کنیم.» او چند نمونه از کاربردهای داده در حکمرانی را برشمرد:

1. تحلیل داده‌های اجتماعی: داده‌ها می‌توانند به شناسایی نیازها و مشکلات جامعه کمک کنند. به عنوان مثال، نظرسنجی‌ها و داده‌های مربوط به رضایت عمومی می‌توانند نشان دهند که کدام خدمات عمومی نیاز به بهبود دارند.
2. مدیریت بحران: در زمان بحران‌هایی نظیر زلزله یا سیلاب، داده‌های جغرافیایی و دموگرافیک می‌توانند بهترین راهکارها را برای نجات جان انسان‌ها و کاهش خسارات مالی ارائه دهند.
3. تحلیل اقتصادی: داده‌های اقتصادی مانند نرخ بیکاری و تورم می‌توانند به سیاست‌گذاران کمک کنند تا تصمیمات اقتصادی بهتری بگیرند و برنامه‌های توسعه‌ای مؤثرتری طراحی کنند.
4. سلامت عمومی: در حوزه سلامت، داده‌ها می‌توانند به پیش‌بینی شیوع بیماری‌ها و تخصیص مؤثر منابع کمک کنند. خانی در این بخش به تجربه جهانی مدیریت بیماری کرونا اشاره کرد.
5. پایداری محیط زیست: با استفاده از داده‌های زیست‌محیطی، می‌توان تأثیرات تغییرات اقلیمی را پیش‌بینی کرد و سیاست‌های مناسبی برای حفظ محیط زیست تدوین نمود.

ارزش اقتصادی داده‌ها

خانی در ادامه با اشاره به جایگاه داده‌ها به عنوان یک دارایی ارزشمند در دنیای مدرن گفت: «داده‌ها نه تنها برای تحلیل و پیش‌بینی بلکه برای ایجاد مزیت رقابتی نیز اهمیت دارند. کسب‌وکارهایی که به خوبی از داده‌ها استفاده می‌کنند، می‌توانند خدمات خود را شخصی‌سازی کرده و با بهینه‌سازی فرآیندها، هزینه‌ها را کاهش دهند.»

او در توضیح برخی کاربردهای اقتصادی داده‌ها به موارد زیر اشاره کرد:

• تحلیل داده‌های فروش: کمک به شناسایی الگوهای خرید مشتریان و طراحی استراتژی‌های بازاریابی مؤثر.
• مدیریت هزینه‌ها: شناسایی نقاط ضعف در فرآیندهای داخلی و کاهش هزینه‌ها.
• پیش‌بینی روندهای اقتصادی: تدوین سیاست‌های مناسب برای مواجهه با چالش‌های آینده.

چالش‌های پیش‌رو

علی‌اکبری همچنین به چالش‌هایی اشاره کرد که در مسیر استفاده از داده‌ها وجود دارند:

1. کیفیت داده‌ها: داده‌های نادرست یا ناکافی می‌توانند تصمیم‌گیری‌ها را به خطا بیندازند.
2. حریم خصوصی: رعایت اصول حریم خصوصی در جمع‌آوری داده‌های شخصی ضروری است.
3. کمبود تخصص: تحلیل داده‌ها نیازمند دانش و مهارت‌های ویژه است که ممکن است در بسیاری از سازمان‌ها وجود نداشته باشد.
4. مقاومت فرهنگی: برخی از سازمان‌ها همچنان در پذیرش تصمیم‌گیری مبتنی بر داده مقاومت می‌کنند.

نتیجه‌گیری؛ آینده‌ای بر پایه داده‌ها

رئیس شورای تخصصی هوش مصنوعی ایران در پایان سخنان خود تأکید کرد که استفاده صحیح از داده‌ها می‌تواند نه تنها تصمیمات بهتری به همراه داشته باشد بلکه به توسعه پایدار نیز کمک کند. او خطاب به دانشجویان و متخصصان حاضر گفت: «شما آینده‌سازان کشور هستید و می‌توانید با بهره‌گیری از فرهنگ داده‌محور، تغییرات مثبتی در جامعه ایجاد کنید.»

این رویداد فرصتی بود برای تبادل دانش و ایجاد تعاملات ملی و بین‌المللی در حوزه هوش مصنوعی و داده‌محوری. صادق خانی علی‌اکبری با ارائه این دیدگاه‌ها، نقشه راهی برای بهره‌برداری بهتر از داده‌ها ترسیم کرد و نشان داد که چگونه فناوری می‌تواند پلی میان داده و تصمیم باشد.