هدی غلاملو، عضو هیئت مدیره شرکت سرمایه‌گذاری دانشگاه تهران:
در هوش مصنوعی هم مسیری شبیه به همه‌گیری اینترنت در پیش داریم
پریسا سلامتی- ۹ اسفند ۱۴۰۳
هوش مصنوعی در جهان به یکی از مهم‌ترین حوزه‌های سرمایه‌گذاری تبدیل شده و کشورهای مختلف با برنامه‌ریزی‌های گسترده در این مسیر گام برمی‌دارند. اما در ایران، این حوزه با چالش‌های متعددی روبه‌روست. در گفت‌وگو هوشیو با «مهدی غلاملو»، عضو هیئت مدیره شرکت سرمایه‌گذاری دانشگاه تهران، به بررسی موانع، فرصت‌ها و راهکارهای توسعه این حوزه در کشور پرداخته‌است.
هوش مصنوعی؛ یک ضرورت استراتژیک برای آینده
مهدی غلاملو معتقد است: «هوش مصنوعی دیگر یک حوزه لوکس یا پروژه‌ای پرستیژی نیست، بلکه یک ضرورت استراتژیک برای هر کشور محسوب می‌شود که هم در بخش خصوصی و هم دولتی، اهمیت این فناوری کاملاً درک شده است. اما چالش‌های متعددی در این مسیر وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها محدودیت منابع مالی است.»
به گفته او: «توسعه هوش مصنوعی هزینه‌های بسیار بالایی دارد. سال گذشته، تنها از طریق سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) حدود ۳۷۰ میلیارد دلار در این حوزه هزینه شد که از این میزان، ۳۶۵ میلیارد دلار متعلق به آمریکا بود. در کشورهای اطراف ما نیز سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی انجام شده است؛ برای مثال، عربستان حدود ۲۰ میلیارد دلار در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده است. در مقایسه، ایران تنها ۱۰ میلیون دلار هزینه کرده است که در برابر این اعداد، بسیار ناچیز به نظر می‌رسد. این اختلاف نشان می‌دهد که توجه ویژه‌ای به این حوزه لازم است، اما موانع جدی نیز پیش روست.»
ضعف آموزش و چالش مهاجرت نخبگان
علاوه بر چالش مالی، غلاملو به مسائل دیگری نیز اشاره می‌کند. یکی از موانع مهم، کیفیت منابع انسانی است. بحث مهاجرت نخبگان یکی از مشکلات قابل توجه است، اما مسئله بنیادی‌تر، ضعف آموزش در این حوزه محسوب می‌شود. او در این باره افزود: «دانشگاه‌های ایران هنوز نتوانسته‌اند هوش مصنوعی را به‌عنوان یک مهارت پایه‌ای در تمامی رشته‌ها بگنجانند. در برخی کشورهای پیشرو، فارغ از اینکه دانشجو چه رشته‌ای می‌خواند، دانش اولیه‌ای از هوش مصنوعی کسب می‌کند.»
او به همایش‌های بین‌المللی مانند رویداد «AI for everything» در ابوظبی اشاره می‌کند: «در آن شعار «هوش برای همه‌چیز» مطرح شده است.» غلاملو بر این باور است که در ایران نیز باید چنین نگاهی در آموزش عالی ایجاد شود تا هر دانشجویی، حتی در رشته‌های غیرفنی، توانایی کار با داده و هوش مصنوعی را داشته باشد.
با وجود این چالش‌ها، غلاملو به آینده امیدوار است و تأکید دارد: «آینده همیشه بهتر خواهد بود، به شرط آنکه برنامه‌ریزی و اقدامات مناسبی انجام شود. در ایران هنوز فرصت‌هایی برای توسعه این حوزه وجود دارد. باید این فرصت‌ها را شناسایی کرد و از ظرفیت‌های موجود بهره برد. حوزه‌هایی مانند کشاورزی، محیط‌زیست و حتی حکمرانی می‌توانند از هوش مصنوعی بهره ببرند.»
غلاملو به افزایش سرمایه‌گذاری جهانی روی هوش مصنوعی زایشی (Generative AI) اشاره می‌کند و معتقد است که ایران نیز باید بررسی کند که چگونه می‌تواند از این فناوری برای حل چالش‌های داخلی بهره ببرد.
آینده‌ای شبیه به مسیر رشد اینترنت
در خصوص آینده هوش مصنوعی، غلاملو آن را مسیری مشابه اینترنت در دو دهه گذشته می‌داند. او یادآوری می‌کند: « در ابتدا، کسی به‌طور دقیق نمی‌دانست اینترنت چه کاربردی خواهد داشت، اما کم‌کم قابلیت‌های آن کشف شد و امروزه زندگی بدون اینترنت غیرممکن به نظر می‌رسد.»
او معتقد است: «هوش مصنوعی نیز چنین مسیری را طی خواهد کرد. در حال حاضر، جهان به دنبال شناسایی کاربردهای مختلف این فناوری است؛ از حکمرانی و کشاورزی گرفته تا حوزه‌های صنعتی و پزشکی. اما نکته مهم، هزینه بالای تحقیق و توسعه در این حوزه است. هنوز مسیرهای مشخصی برای بسیاری از کاربردهای آن وجود ندارد و همین امر، هزینه‌ها و چالش‌های توسعه را افزایش می‌دهد.»
جمع‌بندی
سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی برای هر کشوری حیاتی است، اما در ایران، با موانع جدی مانند کمبود منابع مالی، ضعف آموزش و مهاجرت نخبگان مواجه هستیم. با این حال، امید به آینده و شناسایی فرصت‌های موجود می‌تواند ما را به سمت پیشرفت در این حوزه سوق دهد. همان‌طور که اینترنت روزی ناشناخته بود اما اکنون بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی ماست، هوش مصنوعی نیز به‌زودی به یکی از ارکان اصلی زندگی و اقتصاد تبدیل خواهد شد. برای پیشرفت در این مسیر، باید با نگاهی راهبردی و اقداماتی موثر، چالش‌های موجود را مدیریت کنی
