احتمالاً یک ربات راننده‌ای ایمن‌تر از بیشتر انسان‌هاست
پریسا سلامتی- ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۴
انسان‌ها هنگام رانندگی حواس‌پرت می‌شوند. خسته می‌رانند. خشمگین می‌رانند. و از همه بدتر، بیش از حد مجاز در حالت مستی یا تحت‌تأثیر مواد پشت فرمان می‌نشینند. حتی وقتی در بهترین وضعیت ذهنی هستیم، مغزهایی که برای عصر حجر تکامل یافته‌اند، توان مقابله با سرعت و پیچیدگی رانندگی مدرن را ندارند. واکنش مغز انسان در حالت رانندگی با سرعت ۹۶ کیلومتر بر ساعت، تا ۲.۵ ثانیه تأخیر دارد؛ در این زمان خودرو مسافتی معادل طول دو زمین بسکتبال را طی می‌کند، پیش از آن‌که راننده حتی پایش را روی ترمز بگذارد.
نتیجه این نقص انسانی؟
خون روی آسفالت‌ها. سالانه نزدیک به ۱.۲ میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر تصادفات جاده‌ای جان می‌بازند؛ رقمی معادل سقوط روزانه ۹ هواپیمای جت در آمریکا، دولت تخمین زده که در سال ۲۰۲۴، تعداد کشته‌های تصادفات جاده‌ای ۳۹,۳۴۵ نفر بوده — یعنی به‌طور میانگین هر ۱۲ ساعت، یک اتوبوس پر از انسان جان می‌بازد.
خبر خوب؟
رانندگانی بسیار بهتر در راهند و آن‌ها هیچ‌کدام از مشکلات انسان‌ها را ندارند؛ نه نیاز به خواب دارند، نه عصبانی می‌شوند، نه مست می‌کنند، و مغزشان توان تصمیم‌گیری آنی در سرعت بالا را دارد. چرا؟ چون آن‌ها هوش مصنوعی‌اند.
هوش مصنوعی پشت فرمان
یک بزرگسال آمریکایی به‌طور میانگین حدود سه سال از عمر خود را در حال رانندگی سپری می‌کند. حالا تصور کنید ربات‌ها به جای انسان رانندگی کنند؛ می‌توانستیم به جای آن همه وقت پشت فرمان، سریال ببینیم!
اما مزیت واقعی انقلاب خودروهای خودران، جان‌هایی‌ست که نجات پیدا می‌کنند. و داده‌های جدید از شرکت خودروی خودران Waymo نشان می‌دهد این نجات‌ها می‌تواند در مقیاسی بسیار بزرگ اتفاق بیفتد.
در یک مطالعه علمی که قرار است در مجله پیشگیری از آسیب‌های ترافیکی منتشر شود، Waymo عملکرد ایمنی خودروهای خودران خود را در طول ۵۶.۷ میلیون مایل رانندگی در شهرهایی مانند آستین، لس‌آنجلس، فونیکس و سان‌فرانسیسکو بررسی کرده بدون حضور راننده انسانی پشتیبان. سپس این داده‌ها با آمار رانندگی انسان‌ها در شرایط مشابه مقایسه شده است.
نتایج این مطالعه که شاید جامع‌ترین تحقیق منتشرشده تاکنون در زمینه ایمنی خودروهای خودران باشد، شگفت‌انگیز است.
کلاس درسی برای ایمنی رانندگی
در مقایسه با رانندگان انسانی، خودروهای Waymo:
- ۸۱ درصد تصادف کمتری داشتند که منجر به باز شدن ایربگ شد
- ۸۵ درصد تصادف کمتری با جراحات جدی یا بدتر داشتند
- ۹۶ درصد تصادف کمتری در تقاطع‌ها داشتند (چون Waymo چراغ قرمز را سریع‌تر از انسان تشخیص می‌دهد)
- ۹۲ درصد تصادف کمتری با عابران پیاده داشتند
اگر ناوگانی از خودروهای انسانی همان ۵۶.۷ میلیون مایل را طی می‌کردند، انتظار می‌رفت ۱۸۱ تصادف آسیب‌زا، ۷۸ تصادف منجر به باز شدن ایربگ، و ۱۱ تصادف منجر به جراحات جدی بیشتر رخ دهد.
اما وقتی این داده‌ها را در مقیاس ۳.۳ تریلیون مایل رانندگی سالانه انسان‌ها در آمریکا در نظر بگیریم، نتیجه حیرت‌انگیز می‌شود: اگر کاهش ۸۵ درصدی در تصادفات جدی در مورد مرگ‌ومیر نیز صدق کند (که البته هنوز باید با داده‌های بیشتر تأیید شود)، حدود ۳۴,۰۰۰ جان در سال نجات می‌یابد؛ عددی پنج برابر بیشتر از مجموع تلفات آمریکایی‌ها در جنگ‌های عراق و افغانستان.
مانع پیشرفت نشویم
البته این مطالعه Waymo محدودیت‌هایی دارد، و رسیدن به چنین آینده‌ای پر از موانع است. از آن‌جایی که تصادفات جدی بسیار نادرند (خوشبختانه)، حتی ۵۶.۷ میلیون مایل داده هم برای نتیجه‌گیری قطعی کافی نیست و داده‌های بیشتری نیاز است. خودروهای Waymo نیز عمدتاً در مناطق گرم و آفتابی با نقشه‌برداری دقیق عمل می‌کنند، مشخص نیست در زمستان برفی بوستون چگونه عمل کنند.
این مطالعه توسط خود شرکت انجام شده (هرچند توسط متخصصان مستقل بررسی شده) و حتی اگر تصمیم بگیریم کاملاً به سمت خودروهای خودران برویم، تولید انبوه آن‌ها یک چالش بزرگ خواهد بود.
با این حال، داده‌ها آن‌قدر امیدوارکننده‌اند و آمار مرگ در جاده‌ها آن‌قدر بالا که به‌جرأت می‌توان گفت کند کردن روند توسعه خودروهای خودران، در واقع دارد جان انسان‌ها را می‌گیرد.
سوگیری‌هایی که جان می‌گیرند
اغلب، مردم روی اتفاقات نادر و عجیب خودروهای خودران تمرکز می‌کنند، در حالی‌که کشتار روزانه‌ای که توسط رانندگان انسانی رخ می‌دهد، عادی و بی‌اهمیت به‌نظر می‌رسد. این موضوع حاصل دو سوگیری روان‌شناختی رایج است:
- سوگیری در دسترس‌بودن: تمرکز بر اتفاقات غیرمعمولی که راحت به یاد می‌آیند
- نادیده‌گرفتن نرخ پایه: بی‌توجهی به فراوانی واقعی یک رویداد
این خطای ذهنی را بارها در رسانه‌ها دیده‌ام، و یکی از دلایل راه‌اندازی بخش «خبر خوب» همین است.
افکار عمومی در سال‌های اخیر علیه خودروهای خودران تغییر کرده، تا جایی که برخی حتی به این خودروها آسیب رسانده‌اند. و از آن‌جایی که نزدیک به ۵ میلیون آمریکایی از رانندگی امرار معاش می‌کنند، تغییر گسترده به سمت خودران‌ها بدون شک اختلال اقتصادی بزرگی خواهد داشت.
با این حال، نجات سالانه ۳۴,۰۰۰ انسان پیشرفتی عظیم خواهد بود. شاید، پس از حدود ۱۰۰ سال تکیه بر انسان‌ها پشت فرمان، وقت آن رسیده چیزی دیگر را امتحان کنیم.
