ادعای جنجالی ترکیه در دبی: تا ۱۰ سال دیگر «ابرقدرت» جهانی می‌شویم
نگار علی- ۲۲ مهر ۱۴۰۴
در جیتکس ۲۰۲۵، صحنه رقابت استراتژیک اقتصاد جهانی میان سه قدرت با سه رویکرد کاملاً متفاوت شکل گرفت؛ ابوظبی با سرمایه‌گذاری تهاجمی، آلمان با ساخت اکوسیستم نوآوری و ترکیه با بازتعریف نقش ژئوپلیتیکی خود، آینده جذب سرمایه و استعداد را بازنویسی کردند. این پنل پیام روشنی داشت: برنده آینده، کشوری است که فراتر از پول، دیدگاه و نقشه‌ای جهانی برای رشد ارائه دهد.
در پنلی تخصصی در جیتکس ۲۰۲۵ که به بررسی اقتصاد جغرافیایی نوین سرمایه‌گذاری اختصاص داشت، دیوید، گرداننده پنل، صحنه را با یک واقعیت تکان‌دهنده آغاز کرد: صدها میلیارد دلار سرمایه دولتی در این نشست نمایندگی می‌شود. این پنل، روایتی جذاب از نبردی استراتژیک بر سر آینده اقتصاد جهانی بود که در آن سه بازیگر اصلی با سه استراتژی کاملاً متفاوت حضور داشتند: ماسیمو ویانلو از دفتر سرمایه‌گذاری ابوظبی (ADIO) با قدرت مالی تقریباً بی‌نهایت، یُرگ یوشین از KFW Capital آلمان به نمایندگی از یک اقتصاد صنعتی پیشرفته، و گونِنچ از دفتر سرمایه‌گذاری ترکیه (Türkiye) به عنوان یک قدرت نوظهور با جاه‌طلبی‌های جهانی.
ابوظبی: سلاح اصلی، سرمایه ۲.۲ تریلیون دلاری
بحث با استراتژی تهاجمی ابوظبی آغاز شد. ماسیمو با اشاره به چهار صندوق ثروت ملی امارات، اعلام کرد که پایتخت این کشور بر ۲.۲ تریلیون دلار دارایی حاکمیتی نشسته است. او مأموریت اصلی ADIO را نه صرفاً سرمایه‌گذاری، بلکه مهندسی مجدد اقتصاد تعریف کرد:
- هدف: سه‌برابر کردن تولید ناخالص داخلی (GDP) طی ۲۰ سال و رساندن سهم اقتصاد غیرنفتی از ۵۶٪ فعلی به ۸۰٪.
- رویکرد: جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) در بخش‌های فوق‌پیشرفته و پایدار، نه از طریق سوبسید، بلکه با ارائه مشوق‌های هوشمند و حذف کامل بوروکراسی.
- خوشه‌های اولویت‌دار: ADIO با تمرکز بر ۱۳ خوشه تخصصی مانند SAVVI (صنعت خودروهای هوشمند)، AUA (امنیت آب و غذا) و HELM (بیوتکنولوژی و افزایش طول عمر)، به دنبال حل چالش‌های جهانی و تبدیل شدن به رهبر این صنایع است.
ماسیمو با اشاره به «خدمات کانسیرج» برای سرمایه‌گذاران، توضیح داد که ADIO موانعی مانند یافتن مدرسه برای فرزندان یا افتتاح حساب بانکی را برای نخبگان حذف می‌کند تا ابوظبی، امن‌ترین شهر جهان، به جذاب‌ترین مقصد برای استعدادها نیز تبدیل شود. او همچنین به نقش ابوظبی در کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) اشاره کرد و تأکید نمود که در چشم‌انداز ۲۰۳۰، «داده، نفت جدید است» و این امارت برای مدیریت این معدن طلای جدید آماده می‌شود.
آلمان: رقابت با مغز، نه فقط با پول
دیوید با طرح این تضاد، توپ را به زمین یُرگ از KFW Capital آلمان انداخت و پرسید: «چگونه اقتصادی مانند آلمان با کیف پول مالی کوچک‌تر می‌تواند با قدرت ابوظبی رقابت کند؟» یُرگ پاسخی متفاوت ارائه داد که نشان‌دهنده استراتژی یک اقتصاد بالغ بود:
- مأموریت: KFW به عنوان بزرگترین بانک توسعه‌ای جهان، به شرکت‌ها سوبسید نمی‌دهد، بلکه مانند یک سرمایه‌گذار بخش خصوصی و بر اساس «بازدهی خالص ریسک» عمل می‌کند. هدف، تقویت اکوسیستم نوآوری از درون است.
- ساخت اکوسیستم: KFW با راه‌اندازی آکادمی VC و اهدای جوایزی مانند «بهترین سرمایه‌گذار زن»، به دنبال تربیت نسل جدیدی از سرمایه‌گذاران است.
- نوآوری در تأمین مالی: این نهاد با ایجاد یک «صندوقِ صندوق‌ها» (Fund of Fund) به ارزش ۱ میلیارد یورو، راه را برای ورود سرمایه‌گذاران نهادی بزرگ مانند شرکت‌های بیمه به دنیای سرمایه‌گذاری خطرپذیر باز کرده است.
یُرگ ضمن تأیید وجود بوروکراسی در اروپا، تأکید کرد که انتخاب یک شرکت برای استقرار، تصمیمی چندعاملی است و مالیات تنها یکی از آنهاست. او هدف آلمان را ایجاد یک «چرخه فضیلت» (virtuous circle) میان سرمایه و استعداد برای بازگرداندن نخبگانی دانست که پیش از این به آمریکا مهاجرت کرده بودند.
ترکیه: از «پل» بین قاره‌ها تا «نیروگاه» جهانی
در این میان، گونِنچ روایتی متفاوت از ترکیه (Türkiye) ارائه داد که مبتنی بر هویت ژئوپلیتیکی و اقتصادی جدید این کشور بود:
- مدل نکسوس (Nexus Model): او اعلام کرد که ترکیه دیگر یک «پل» ساده بین آسیا و اروپا نیست، بلکه یک «نکسوس» است؛ یعنی یک نیروگاه، گذرگاه و هاب منطقه‌ای.
- رشد خیره‌کننده: در حالی که جریان FDI جهانی ۱۱٪ کاهش یافته، ورود سرمایه به ترکیه ۱۰٪ رشد داشته است که ۶۰٪ آن از اروپا تأمین می‌شود.
- ابزارهای جذب: ترکیه با ابزارهایی مانند «ویزای فناوری ترکیه» و ایجاد یک صندوقِ صندوق‌ها مشابه مدل آلمان، به دنبال جذب استعدادها و سرمایه‌های جهانی است.
- چشم‌انداز ابرقدرتی: گوننچ با اطمینان اعلام کرد که ترکیه با جمعیت ۹۰ میلیونی، صنعت تولید قوی و نقش منحصربه‌فرد خود به عنوان یک «حل‌کننده تعارضات» در صحنه جهانی، در ۵ تا ۱۰ سال آینده به یک ابرقدرت جهانی تبدیل خواهد شد.
این پنل به وضوح نشان داد که دوران اقتصاد سنتی به پایان رسیده و کشورها در یک رقابت استراتژیک برای جذب سرمایه، استعداد و فناوری قرار دارند. سه مدل متفاوت در این نشست به نمایش گذاشته شد:
- مدل ابوظبی: تحول سریع و از بالا به پایین با استفاده از قدرت سرمایه برای مهندسی یک اقتصاد آینده‌نگر.
- مدل آلمان: تقویت پایدار و از پایین به بالا با تمرکز بر ساخت اکوسیستم و پرورش استعدادهای داخلی.
- مدل ترکیه: استفاده هوشمندانه از موقعیت ژئوپلیتیکی برای بازتعریف هویت اقتصادی و تبدیل شدن به یک قطب جدید قدرت.
در نهایت، پیام این پنل روشن بود: در دنیای جدید، موفقیت از آن کشورهایی است که نه تنها پول، بلکه یک استراتژی هوشمندانه، یک اکوسیستم پویا و یک چشم‌انداز جهانی برای ارائه دارند.
