در تعامل با هوش مصنوعی یا در تقابل

در خلال این همایش «میزگرد تخصصی علوم انسانی و هوش مصنوعی: تعامل یا تقابل» نیز با حضور ۴ تن از صاحب‌نظران این دو حوزه برگزار شد.

تعامل

در طی «میزگرد تخصصی علوم انسانی و هوش مصنوعی: تعامل یا تقابل»، «دکتر حسین اکبری» دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص تاثیر هوش مصنوعی بر مدل‌های اقتصادی آینده جهان عنوان کرد در حال حاضر شاهد الگوی جدیدی از اشتغال در سراسر دنیا هستیم که انسان را کمتر درگیر خود می‌کند و بیشتر در تعامل با ماشین و به طور کلی هوش مصنوعی است از آن به عنوان آرایش جدید حوزه اشتغال یاد کرد.

«دکتر سیدهادی زرقانی»، دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه فردوسی مشهد نیز در سخنان خود در این میزگرد؛ در تمثیلی متفاوت و ساده، علم امروزه هوش مصنوعی را به یک کیک تشبیه کرد که درون‌مایه و مواد اولیه این کیک، همان کلان داده‌هایی هستند که از سالیان دور تا به امروز رفته‌رفته جمع‌آوری شده‌اند. اما بشر تا دوره ظهور و استفاده کاربردی از هوش مصنوعی نتوانست از تمام ظرفیت آن استفاده کند، زیرا این داده درون پوششی قرارگرفته‌بودند که با دانش پیشین انسان قابل‌دسترسی نبود. دانش هوش مصنوعی با تکیه بر قدرت پردازشی الگوریتم‌های خود توانست این پوشش را از میان بردارد و با تحلیل‌هایی که از این کلان‌داده‌ها در اختیار انسان قرار داد کمک بزرگی به آمادگی در برابر چالش‌های و مشکلات به انسان ارائه داد.

تقابل

«دکتر نعمت الله فیروزی» استادیار الهیات و گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین المللی امام رضا علیه السلام مشهد نیز در خصوص خطرات و تهدیدات وابستگی به افراطی به هوش مصنوعی عنوان کرد در جایی که ذهن بشر به مصنوعات و محصولات هوش مصنوعی وابسته شود، قدرت تفکر و خلاقیت به صورت ناخودآگاه کاهش پیدا می‌کند و رفته‌رفته سبب تضعیف ذهن انسان می‌شود که خطرناک‌ترین جنبه پیشرفت و همه‌گیری هوش مصنوعی در زندگی بشر است. وی همچنین به کلاهبرداری‌های علمی مانند تألیف مقالات و پایان‌نامه‌های دانشگاهی صرفا با استفاده از هوش مصنوعی و خالی از ابتکارات آکادمیک را نیز از دیگر آفت‌های هوش مصنوعی به ویژه در حوزه‌های علوم‌انسانی که مبتنی بر استدلال و اندیشه است دانست که می‌تواند آینده علمی علوم‌انسانی رو با مخاطرات جدی روبه‌رو کند. وی راه‌کار جلوگیری از این تهدیدات را پایبندی به اخلاقیات و افزایش سطح فرهنگ استفاده از این فناوری‌های نوظهور عنوان کرد.

دوست یا دشمن

«مهدی انجیدنی‌» بنیان‌گذار ویراستی، پیام‌رسان گپ و چندین مجموعه دیگر نیز در این میزگرد به تغییر نسل فناوری، نحوه تعامل آن با کاربر و تاثیرات آن اشاره کرد. فناوری‌های نسل پایه و اولیه نوعی از فناوری هستند که استفاده و کاربرد آنها همیشه و در همه جای دنیا و برای تمام افراد به یک شکل و به تعریفی عادلانه و بدون‌سوگیری است. تجهیزاتی مانند دریل یا ماشین لباس‌شویی نمونه‌هایی از فناوری‌های نسل پایه هستند که به طور مستقیم برای کاربر خود ارزش افزوده و یا حتی کسب درآمد به همراه دارند و به تمام کاربران خود خدمت مشخص و یکسانی ارائه می‌دهند. اما در فناوری جدید و نوظهور از جمله هوش مصنوعی که به نوعی می‌توان آنها را پلتفرمی و متمرکز نامید، میزان و نحوه دسترسی کاربران به فناوری، توسط مالکان آن تعیین می‌شود. این مدل سطح‌دسترسی طبقاتی غالبا ناعادلانه و با سوگیری‌های اجتماعی واضحی همراه است. نمونه کاملی از این مورد را می‌توان در پاسخ‌هایی بسیار متفاوت و گاهی متناقض که مدل‌های هوش مصنوعی مانند ChatGPT به کاربران کشورهای مختلف، به یک سوال مشترک می‌دهد، یافت. از طرفی ماهیت این فناوری‌های جدید در راستای پیشرفت اقتصادی و حتی افزایش قدرت مالکان آن توسعه‌یافته و بر خلاف فناوری‌های نسل پایه، کاربر را صرفا به عنوان یک مصرف‌کننده فناوری می‌بینند. به عقیده انجیدنی‌ چنین رفتارهایی از سوی مالکان فناوری‌های جدید که غالبا تحت عنوان تحریم یا تحریف فناوری شناخته می‌شود، روزبه‌رز جهان را به سمت شکاف و اختلاف طبقاتی فناوری همراه با در سطح بین‌المللی نزدیک‌تر می‌کند و در نهایت منجر به فضایی می‌شود که در آن، مالکان انگشت‌شمار فناوری با استفاده از داده‌هایی پر از سوگیری‌های اجتماعی، برای کنترل جامعه جهانی تصمیم‌گیری می‌کنند.

در ادامه این میزگرد نیز، سخنرانان به ارائه مثال‌هایی از تاثیرات عمیق هوش مصنوعی بر فرهنگ و جامعه پرداختند و بر نقش اساسی و راهبردی حوزه‌های مختلف علوم انسانی مانند جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، فلسفه و حتی الهیات در پذیرش عمومی وفرهنگ‌سازی هوش مصنوعی پرداختند.