چهاردهمین دوره نمایشگاه اینوتکس، با محوریت هوش مصنوعی برگزار شد
اینوتکس ۲۰۲۵ در نقش موتور پیشران رشد زیست‌بوم هوش مصنوعی ایران
سید محمدجواد فیاض- ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی نوآوری و فناوری اینوتکس ۲۰۲۵، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای فناوری منطقه، از ۹ تا ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ در محل پارک فناوری پردیس برگزار شد و بار دیگر نقش‌محوری خود را در زیست‌بوم نوآوری ایران به نمایش گذاشت. اینوتکس ۲۰۲۵ با شعار «زیست‌بوم نوآوری و فناوری زیر یک سقف»، بستری برای گردهمایی بیش از ۴۵۰ شرکت دانش‌بنیان، استارتاپ، شتاب‌دهنده و سرمایه‌گذار و بیش از ده‌ها هزار بازدیدکننده علاقه‌مند به فناوری را فراهم کرد. آنچه اینوتکس ۲۰۲۵ را از سایر اینوتکس‌های گذشته متمایز کرد، تمرکز ویژه بر هوش مصنوعی و فناوری‌های وابسته بود که در غرفه‌ها، پنل‌ها و کارگاه‌های متعدد به وضوح دیده شد.
تاریخچه اینوتکس
اینوتکس در سال 1390 با هدف ایجاد فضایی برای معرفی فناوری‌های نوین و استارتاپ‌های ایرانی آغاز به کار کرد. در طول بیش از یک دهه گذشته، این نمایشگاه به‌تدریج رشد کرده و به یکی از رویدادهای مهم در حوزه فناوری و نوآوری در منطقه تبدیل‌شده‌است. حضور استارتاپ‌های نوپا و شرکت‌های دانش‌بنیان، برگزاری پنل‌های تخصصی با حضور کارشناسان داخلی و بین‌المللی، ایجاد فرصت‌های شبکه‌سازی بین کارآفرینان، سرمایه‌گذاران، و سیاست‌گذاران و تمرکز بر فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء، و بلاک‌چین، همواره از جمله اهداف و چسم‌اندازهای اصلی اینوتکس به شمار می‌رود.
از دل اینوتکس
اینوتکس در اردیبهشت‌ماه 1404 نیز چهاردهمین دوره خود را تحت حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با هدف تقویت شبکه‌سازی، جذب سرمایه و نمایش آخرین دستاوردهای فناوری آغاز کرد. اما در اینوتکس 2025 برخلاف دوره‌های قبلی، بخش قابل‌توجهی از شرکت‌کننده‌ها، غرفه‌ها، پنل‌ها و نشست‌ها به معرفی محصولات و خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی اختصاص داشت که نشان‌دهنده اهمیت روزافزون این فناوری در ایران است. هوش مصنوعی در اینوتکس ۲۰۲۵ نه‌تنها به‌عنوان یک فناوری، بلکه به‌عنوان یک نیروی تحول‌آفرین در حوزه‌های پزشکی، مالی، لجستیک و پردازش زبان طبیعی معرفی شد. برگزاری پنل‌ها و کارگاه‌های تخصصی، از جمله دومین کنفرانس ملی هوش مصنوعی و اینترنت اشیا، نیز گواهی بر عزم جدی سیاست‌گذاران نمایشگاه بر محوریت موضوع هوش مصنوعی در این نمایشگاه بود. این رویداد همچنین فضایی برای تبادل ایده‌ها و ایجاد همکاری‌های بین‌المللی فراهم کرد، که نشان‌دهنده جایگاه رو به رشد ایران در زیست‌بوم فناوری منطقه است.
نشست‌های تخصصی
اینوتکس ۲۰۲۵ میزبان چندین پنل و نشست تخصصی با محوریت هوش مصنوعی بود که در آن سخنرانانی که خود از تصمیم‌گیراندگان ارشد شرکت‌ها و سازمان‌های پیشرو حوزه هوش مصنوعی هستند، به بیان موضوعات کلیدی این حوزه پرداختند. یکی از مهم‌ترین پنل‌ها، «رباتیک اجتماعی و سامانه‌های هوشمند در حوزه سلامت» بود که در آن ربات‌های بومی «آرش» و «مایا» برای کمک به درمان کودکان مبتلا به سرطان و اوتیسم طراحی شده‌اند. پنل دیگری با عنوان «آینده هوش مصنوعی» به بررسی تحولات و چالش‌های سرمایه‌گذاری و توسعه هوش مصنوعی پرداخت. موضوعات این پنل شامل دسترسی به داده‌ها، تنظیم‌گری و نیاز به زیرساخت‌های قوی بود. همچنین، در این پنل به نقش ایجنت‌های هوشمند (تصمیم‌ساز، یادگیرنده و تعامل‌گر) در آینده فناوری اشاره شد. سایر جلسات نیز شامل موضوعاتی مانند کاربردهای هوش مصنوعی در کشف تقلبات مالی، هوشمندسازی خدمات پستی و لجستیک، و اجرای مینی پروژه‌های هوش مصنوعی با معرفی ابزارها و کتابخانه‌ها بود. این جلسات نشان‌دهنده تنوع کاربردهای هوش مصنوعی و تلاش برای آموزش و ترویج این فناوری در ایران بودند.
یکی از دستاوردهای مهم اینوتکس ۲۰۲۵، انعقاد تفاهم‌نامه همکاری با پارک فناوری پردیس برای پیوند صاحبان ایده با سرمایه‌گذاران بود. این توافق‌نامه با هدف حمایت از استارتاپ‌ها و تسهیل دسترسی به منابع مالی امضا شد. همچنین، حضور بیش از ۱۵۰ سرمایه‌گذار و برگزاری ۴۰۰ جلسه B2B نشان‌دهنده تلاش برای تقویت اکوسیستم سرمایه‌گذاری در فناوری بود. علاوه بر این، حضور حامیانی مانند پست‌بانک ایران، با غرفه‌ای برای حمایت مالی از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها، نشان‌دهنده حمایت بخش مالی از نوآوری بود. چنین همکاری‌ها می‌توانند به رشد استارتاپ‌های هوش مصنوعی و تجاری‌سازی محصولات آن‌ها و نیز عمومی‌سازی استفاده از هوش مصنوعی در جامعه کمک کنند.
ویرا، گل سرسبد اینوتکس
یکی از برجسته‌ترین مجموعه‌های حاضر در اینوتکس ۲۰۲۵، مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت با محصول «بازارچه سرویس‌های هوشمند ویرا» بود. ویرا با ارائه بیش از ۱۰۰ سرویس و میکروسرویس مبتنی بر هوش مصنوعی فارسی، از تبدیل گفتار به متن گرفته تا چت‌بات‌های هوشمند و تولید تصویر از متن، توجه بسیاری از مخاطبان و شرکت‌کنندگان را به خود جلب کرد. اپلیکیشن ویرا نیز با بیش از ۲ میلیون کاربر، ابزارهایی متنوعی مانند تبدیل متن به گفتار، تغییر صدا و چت‌بات هوشمند را ارائه می‌دهد. همچنین، پلتفرم ابری ویرا برای کسب‌وکارها طراحی شده و به‌عنوان یک «دپارتمان هوش مصنوعی» عمل می‌کند، که می‌تواند هزینه‌های شرکت‌های بزرگ را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد .
استارتاپ‌های کوچک و بزرگ متعدد و متنوع دیگری در حوزه‌های مختلف هوش مصنوعی از جمله امنیت سایبری، عامل‌های هوشمند و خدمات یکپارچه‌سازی هوش مصنوعی حضور داشتند. بنا بر گزارش‌های میدانی از 4 روز نمایشگاه اینوتکس، استارتاپ‌های فعال در حوزه‌های پزشکی، پردازش زبان طبیعی، بینایی ماشین و تحلیل داده‌های کلان محصولات خود را به نمایش گذاشتند. این تنوع نشان‌دهنده پویایی زیست‌بوم استارتاپی ایران در حوزه هوش مصنوعی است.
چشم‌انداز اینوتکس
اینوتکس ۲۰۲۵ نشان‌دهنده گام‌های بلند ایران در توسعه فناوری هوش مصنوعی، به‌ویژه در زمینه زیرساخت‌های بومی برای شرکت‌های فعال و حتی بستری برای عمومی‌سازی کاربردهای آن بود. اما با این حال، چالش‌هایی مانند دسترسی محدود به داده‌های باکیفیت، نیاز به تنظیم‌گری مناسب و کمبود زیرساخت‌های محاسباتی و سخت‌افزاری همچنان وجود دارند که دغدغه اصلی فعالان و صاحب‌نظران هوش مصنوعی ایران است و در طول اکثر پنل‌ها به آن اشاره‌هایی نیز شد.
حمایت دولت، به‌ویژه از طریق معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، نقش مهمی در تقویت زیست‌بوم فناوری ایفا خواهد کرد. حضور مقامات و سیاست‌گذاران از جمله دکتر حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در اینوتکس ۲۰۲۵ نشان‌دهنده تعهد و عزم دولت به توسعه فناوری‌های نوین است. همچنین، همکاری‌های بین‌المللی، مانند حضور و بازدید چندین هیئت خارجی از ازبکستان، نیجریه و روسیه نیز گام بلندی در راستای توسعه همکاری‌های بین‌المللی برای مجموعه‌های فعال ایرانی بود.
اینوتکس ۲۰۲۵ نه‌تنها یک نمایشگاه، بلکه یک نقطه عطف در مسیر توسعه هوش مصنوعی در ایران بود. تمرکز بر کاربردهای عملی، مانند رباتیک درمانی و هوشمندسازی خدمات، نشان‌دهنده حرکت به سمت فناوری‌های کاربردی است. با این حال، برای حفظ این روند، نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در آموزش، تحقیق و توسعه و ایجاد زیرساخت‌های قوی‌تر وجود دارد.
نقش فناوری‌های بومی
نمایشگاه اینوتکس ۲۰۲۵ با تمرکز بر هوش مصنوعی، بستری بی‌نظیر برای نمایش توانمندی‌های ایران در این حوزه فراهم کرد. از سرویس‌های هوشمند ویرا گرفته تا ربات‌های درمانی آرش و مایا، این رویداد نشان داد که ایران در حال ساخت آینده‌ای مبتنی بر فناوری‌های بومی است. پنل‌ها و جلسات تخصصی، همراه با توافق‌نامه‌های همکاری، به تقویت اکوسیستم نوآوری کمک کردند. با وجود چالش‌ها، چشم‌انداز هوش مصنوعی در ایران روشن است و اینوتکس ۲۰۲۵ گامی مهم در این مسیر بود.
