معرفی و کارکرد عنبیه چشم بیومتریک

فناوری بیومتریک از روش‌های متنوعی مانند تشخیص چهره، اثر انگشت، عنبیه چشم و… برای شناسایی و احراز هویت افراد بهره می‌برد که تمامی این روش‌ها از دقت بسیار بالایی برخوردارند. در این میان، شناسایی از طریق عنبیه چشم به عنوان یک فناوری نوین، نسبت به سایر روش‌ها جدیدتر است و استفاده از آن در مراکز مختلف به طور روزافزونی در حال افزایش است. این سیستم به دلیل امنیت بالا و سهولت در استفاده، به محبوبیت زیادی دست یافته و قادر است هویت افراد را بدون امکان جعل و تقلب تأیید کند. در این مقاله، به معرفی فناوری بیومتریک عنبیه چشم و بررسی نحوه عملکرد آن خواهیم پرداخت.

عنبیه چشم بیومتریک چیست؟

تشخیص عنبیه چشم یکی از پیشرفته‌ترین و کارآمدترین فناوری‌های بیومتریک در حوزه احراز هویت بیومتریک به شمار می‌آید. در این روش، از اسکن عنبیه برای شناسایی هویت افراد استفاده می‌شود، زیرا عنبیه هر فرد دارای ویژگی‌های فیزیولوژیکی منحصر به فردی است و دقت آن نسبت به اثر انگشت بیشتر است. عنبیه چشم شامل الگوها و دایره‌هایی است که قابلیت اندازه‌گیری توسط کامپیوتر را دارند. با بهره‌گیری از نرم‌افزار اسکن عنبیه، بیش از ۲۰۰ نقطه شناسایی ثبت و به عنوان الگو ذخیره می‌شوند. این سیستم در مکان‌های حساس از نظر امنیتی، مانند پایگاه‌های نظامی و فرودگاه‌ها، به کار گرفته می‌شود و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

مراحل ثبت عنبیه چشم بیومتریک

سیستم شناسایی بیومتریک با استفاده از اسکن عنبیه چشم، اطلاعات مربوط به آن را به عنوان داده‌های شناسایی به کار می‌گیرد و برای تأیید هویت افراد و کنترل دسترسی از آن استفاده می‌کند. برای ثبت عنبیه در سیستم بیومتریک چشم، لازم است مراحل زیر را دنبال کنید:

1. ثبت تصویر

دستگاه‌های اسکنر عنبیه چشم از نور مادون قرمز برای ثبت تصاویر دقیق از عنبیه استفاده می‌کنند و ویژگی‌های آن را استخراج می‌نمایند. این نوع نور برخلاف نور طبیعی، باعث انقباض عنبیه نمی‌شود و تصویری کاملاً واقعی را برای سیستم فراهم می‌آورد.

2. تجزیه و تحلیل تصویر

پس از دریافت تصویر توسط دوربین، ارزیابی‌های کیفی بر روی آن انجام می‌شود تا سیستم اطمینان حاصل کند که تصویر عنبیه دارای کیفیت لازم برای شناسایی است یا خیر. برای این منظور، عواملی نظیر وضوح و کنتراست مردمک چشم، کنتراست صلبیه عنبیه، میزان گشاد شدن مردمک و حتی مژه و پلک مورد بررسی قرار می‌گیرند. پس از انجام این ارزیابی‌ها و تأیید کیفیت تصویر، عنبیه از سایر اجزا تفکیک شده و به‌عنوان داده اصلی در پایگاه داده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

3. فشرده‌سازی

در این مرحله، فشرده‌سازی تصویر عنبیه با استفاده از الگوریتم‌های JPEG2000 و با کیفیت بالا صورت می‌گیرد.

4. ایجاد الگو

در مرحله نهایی، تصویر فشرده شده به یک الگوی بیومتریک تبدیل می‌شود تا برای فرآیند اسکن و احراز هویت مورد استفاده قرار گیرد. در این وضعیت، جعل تصویر به شدت دشوار و حتی غیرممکن است و اطلاعات آن از امنیت بالایی برخوردار است.

مزایای عنبیه چشم بیومتریک

روش شناسایی با استفاده از عنبیه چشم دارای مزایای فراوانی است که به شرح زیر می‌باشد:

دقت بالا

تشخیص عنبیه چشم یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های بیومتریک به شمار می‌آید که دقت آن حتی تا ۱۰ برابر بیشتر از اثر انگشت است. این سیستم دارای نرخ خطای بسیار پایینی است و امکان تقلب و کلاهبرداری را به حداقل می‌رساند.

عدم تماس

برای تشخیص عنبیه، نیازی به تماس با دستگاه نیست و این ویژگی آن را به گزینه‌ای مناسب برای مراکزی که باید پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند، مانند آزمایشگاه‌ها، مراکز درمانی و مراکز امنیتی، تبدیل کرده است. با نصب این سیستم در مراکز، می‌توان از شیوع بیماری‌ها و آلودگی جلوگیری کرد و همچنین به بهبود سطح سلامت جامعه کمک شایانی نمود.

سرعت بالا

تشخیص عنبیه چشم به نسبت سایر روش‌های بیومتریک و روش‌های سنتی، با سرعت بیشتری فرآیند احراز هویت را انجام می‌دهد.

سهولت استفاده

استفاده از سیستم تشخیص عنبیه چشم بسیار ساده است؛ افراد تنها کافیست عنبیه خود را در مقابل سنسور دستگاه قرار دهند تا شناسایی شوند.

منعطف و مقیاس‌پذیری

این دستگاه به دلیل داشتن نور مادون قرمز، قابلیت استفاده در شب و شرایط تاریکی را دارد و یکی از انعطاف‌پذیرترین روش‌های احراز هویت به شمار می‌آید. همچنین، این دستگاه توانایی تشخیص عنبیه را در فواصل دور دارد و از مقیاس‌پذیری مناسبی برخوردار است.

تطبیق سریع

سیستم شناسایی عنبیه با استفاده از فناوری‌های پیشرفته جهانی به سرعت قابل تطبیق است و امکان ارتقاء و بهبود ویژگی‌های آن وجود دارد.

تشخیص زنده بودن

این سیستم قادر است حرکت اشیاء را تشخیص دهد که این موضوع نشان‌دهنده حیات فرد است. به همین دلیل، کلاهبرداران و افراد غیرمجاز نمی‌توانند با استفاده از تصاویر تقلبی، دستگاه را فریب دهند.

امنیت بالا

ویژگی‌هایی نظیر دقت بالا و عدم امکان تقلب و دستکاری، موجب شده‌اند که تشخیص هویت از طریق عنبیه چشم از امنیت بسیار بالایی برخوردار باشد.

معایب عنبیه چشم بیومتریک

تمام فناوری‌ها دارای نقاط ضعف و چالش‌هایی هستند و عنبیه چشم به عنوان یک روش بیومتریک نیز از این قاعده مستثنی نیست:

• برای شناسایی عنبیه، وجود نور مناسب ضروری است؛ زیرا در شرایط کم‌نور، دقت آن در تشخیص هویت کاهش می‌یابد.
• این سیستم به دلیل نوع فناوری مورد استفاده، هزینه بیشتری نسبت به سایر روش‌های احراز هویت دارد.
• برای نصب سیستم تشخیص عنبیه چشم، لازم است از تجهیزات مناسب استفاده شود؛ در غیر این صورت ممکن است با مشکلات فنی مواجه شوید.
• در موارد نادر، افراد غیرمجاز ممکن است به اطلاعات مربوط به تصویر چشم دسترسی پیدا کنند که این موضوع می‌تواند حریم خصوصی افراد را به خطر بیندازد.

عنبیه چشم بیومتریک چه کاربردهایی دارد؟

کاربردهای بیومتریک عنبیه چشم بسیار گسترده است و مزایای آن در این زمینه تأثیر زیادی دارد. از مهم‌ترین کاربردهای این فناوری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده در دستگاه‌های احراز هویت مانند سیستم‌های حضور و غیاب
•  نرم‌افزارهای شناسایی، نظیر قفل‌های گوشی‌های هوشمند
• کنترل دسترسی به اشیاء هنگام عبور از مرزهای کشور
• محدود کردن دسترسی افراد به بخش‌های الکترونیکی
• مدیریت حساب‌های بانکی و تراکنش‌های مالی
• محصولات تجاری
• دستگاه‌های شخصی

این فناوری در تمامی مراکز و سازمان‌هایی که نیاز به تأیید هویت افراد و ثبت زمان ورود و خروج دارند، به کار می‌رود و نقش مهمی در تأمین امنیت محل ایفا می‌کند.

سخن پایانی

توسعه فناوری باعث تسهیل زندگی افراد شده است. همچنین، طراحی و تولید سیستم‌های تشخیص عنبیه چشم به سازمان‌ها و مراکز این امکان را می‌دهد که با دقت و امنیت بالا از این روش برای احراز هویت و ثبت حضور و غیاب استفاده کنند. این روش برای شناسایی هویت بسیار ساده است و به دلیل اثربخشی طولانی‌مدت، به عنوان یکی از بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری در مراکز مختلف محسوب می‌شود.