هوشمندسازی محیط کار، راهکاری ایمن برای جلوگیری از صدمات جبران‌ناپذیر نیروی کار

اگر بگوییم نیروی کار، مهم‌ترین سرمایه و دارایی یک سازمان محسوب می‌شود، سخنی به گزاف نگفته‌ایم. موضوع مهم اینجاست که بخش اعظمی از شرکت‌ها و سازمان‌های مطرح دنیا به منظور پیشرفت امور و دستیابی به اهداف مجموعه خود، شیوه‌های استاندارد و به‌روزی را برای حفظ سلامتی و ایمنی این سرمایه و دارایی عظیم به کار گرفته‌اند. به‌همین دلیل می‌توان گفت، مدیریت منابع انسانی در جهت حفظ امنیت نیروی کار، از مهم‌ترین و حساس‌ترین واحدهای هر سازمان‌ به حساب می‌آید، چراکه اگر به هر دلیلی در محیط کار، سلامتی و ایمنی کارکنان به مخاطره بیفتد، صدمات جبران‌ناپذیر روانی، اجتماعی و اقتصادی، گریبان‌گیر آن جامعه خواهد شد. از طرفی، اهمیت دادن به امنیت کارگران در هر محیط کار، ضمن آنکه موجبات رشد و پیشرفت آن سازمان را فراهم می‌کند، سود سرشاری را به کارفرمایان و کارمندان به عنوان دو رکن اصلی هر سازمان می‌بخشد.

در این هماهنگی ارزنده، مجهز نمودن تجهیزات و دستگاه‌های سازمان‌ها و کارخانه‌ها به فناوری هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های نوین و در مجموع، هوشمندسازی محیط کار به منظور حفظ سلامتی و امنیت نیروی کار، یکی از اقدامات باارزش و کارا برای امنیت و رشد اقتصادی آن سازمان محسوب می‌گردد که به نظر می‌رسد موضوع قابل‌تأملی برای کارفرمایان و صاحبان مشاغل باشد. در واقع، با مجهز کردن ابزار و دستگاه‌های یک کارخانه به هوش مصنوعی و برخورداری از امکانات نوین فناوری، گویی دستیاری هوشمند در کنار نیروی متخصص حضور دارد که به ایمنی، دقت و سرعت عمل نیروهای انسانی کمک می‌کند و در نتیجه بهره‌وری در آن سازمان افزایش می‌یابد. در این نوشتار سعی داریم هوشمندسازی محیط کار را بررسی نماییم.

«بهداشت و ایمنی در محیط کار» با چه اصطلاحی شناخته می‌شود؟

بهداشت و ایمنی در محیط کار را با اصطلاح HSE می‌شناسند. این اصطلاح مخفف سه واژهHealth  (بهداشت)، Safety (ایمنی) وEnvironment  (محیط زیست) است. در تعریف دانش HSE آورده‌اند: HSE مجموعه‌ای از فرایندها و رویه‌هایی است که خطرات بالقوه را برای یک محیط مشخص شناسایی می‌کند، بهترین روش‌ها را برای کاهش یا حذف آن خطرات ایجاد می‌کند و سپس کارکنان را برای پیشگیری از حوادث و واکنش به آن‌ها آموزش می‌دهد. هدف از ایجاد این دانش، تأمین، نگهداری و بالا بردن سلامت نیروی کار و در نهایت، ایمن نگه‌ داشتن نیرو در محیط کار است. این هدف به مرور زمان خود باعث ایجاد پارامترهایی همچون استانداردسازی امور، درک قانون‌مداری در محیط کار و حفظ آرامش می‌گردد.

حوزه HSE چگونه به وجود آمد؟

مدیریت و حوزه HSE به زمان گذشته و به شیوه‌های کاری معیوب کارگران در دوران قبل، به‌ویژه در صنعت تولید باز می‌گردد. نیروی کار چندان از حوادث ناشی از ماشین‌ها و تجهیزاتی که با آن کار می‌کردند، محافظت نمی‌شدند. در نتیجه میزان تصادفات منجر به جراحات و حتی مرگ کارگران زیاد بود. در نهایت، کارگران خواستار این شدند که در محیط کار خود از صدمات ناشی از محیط و دستگاه‌ها محافظت شوند و ایمنی استانداردی در آنجا برقرار باشد. دولت‌ها نیز با وضع کردن قوانینی که کارفرمایان را ملزم به تضمین سلامت و ایمنی محل کار، پرداخت بیمه پزشکی و سایر غرامت برای صدمات، مرگ و بیماری‌های ناشی از فعالیت‌های کاری می‌کند، به نیاز کارگران پاسخ دادند و سعی نمودند به کمک نیروی انسانی، محافظت از سایر کارکنان را فراهم نمایند.

ولی پس از چندی دریافتند که عواملی همچون عدم دقت لازم، خستگی، بیماری و کمبود دانش باعث می‌گردد آن‌طور که باید و شاید، ایمنی لازم در محیط کار اجرایی نگردد؛ اما هم‌اکنون به وسیله هوشمندسازی محیط کار و با به کارگیری فناوری‌های نوین هوش مصنوعی از جمله یادگیری عمیق و بهره‌مندی از نرم‌افزارهای ویژه توانسته‌اند، تغییرات گسترده و تحولاتی عمیق را در کسب‌وکار ایجاد نماید. به عبارتی دیگر، در حال حاضر، فناوری هوش مصنوعی، به عنوان یک دستیار یا ابزاری هوشمند و دقیق به یاری نیروی متخصص آن حرفه می‌شتابد، تا با افزایش سرعت و دقت و ایمنی در کار، مانع از بروز حوادث غیرمترقبه در محیط‌های کاری پرریسک باشد. این کار باعث می‌گردد چالش‌های فرایند پایش نیروی انسانی تا حد زیادی کاهش یابد و در نتیجه با افزایش بهره‌وری، سودمندی و بازگشت سرمایه در آن کسب‌وکار از طریق هوشمندسازی محیط کار به بهترین شکل رقم بخورد.

چرا برای ایمنی محیط کار به فناوری هوش مصنوعی نیازمندیم؟

بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی کار (ILO)، سالانه بیش از یک میلیون مرگ‌ومیر ناشی از کار در سراسر جهان رخ می‌دهد. طبق آمار این سازمان، بیش از صدها میلیون کارگر نیز در دنیا از حوادث محل کار و مواجهه شغلی با مواد خطرناک در محیط کارشان، رنج می‌برند! (ILO Newsroom, 2022) آمار این حوادث در کشورمان سالانه سیزده هزار حادثه ناشی از کار گزارش شده است که ۷۰۰ تا ۸۰۰ مورد آن منجر به فوت می‌شود. (ایسنا، ۲۶ آبان ۱۴۰۰)

این موضوع باعث می‌گردد سالانه هزینه‌های گزافی در سراسر دنیا صرف جبران خسارت‌های مالی و انسانی ناشی از عدم امنیت و ایمنی در محیط کار شود. به همین منظور، هوشمندسازی محیط کار و به کارگیری فناوری هوش مصنوعی و مجهز نمودن ابزار و دستگاه‌های محیط کار به این فناوری، برای پیشگیری از بیماری‌هایی که در مواجهه با مواد خطرناک ایجاد می‌شود و حوادث غیرمترقبه ناشی از کار، در حال حاضر جزو اولویت‌های حیاتی برای کارفرمایان و صاحبان مشاغل محسوب می‌شود. در واقع، صاحبان کسب‌وکارها با به کارگیری هوش مصنوعی و فناوری‌های هوشمند در مدیریت ایمنی در محیط کار خود، در موارد زیر به اطمینان خواهند رسید:

• اطمینان حاصل خواهند کرد که کارگران در حین انجام کار، آسیب نمی‌بینند.
• نوع هوشمندانه‌ای از فرهنگ سلامت و ایمنی کارا و مدرن در محیط کارشان اجرایی خواهند کرد.
• سلامت و ایمنی در محیط کار را به روشی کارآمدتر و دقیق‌تر مدیریت خواهند نمود.
• با مدیریت درست آن، رفاه اجتماعی و آرامش روانی را برای کارگران تأمین می‌کنند.

بهترین روش‌ها برای ایجاد مدیریت HSE به کمک هوش مصنوعی کدامند؟

اکثر بخش‌های صنعتی در سراسر دنیا به دلیل استفاده از شیوه‌های سنتی برای حفظ ایمنی نیروی کار خود، دچار آسیب‌ها و صدمات جبران‌ناپذیری می‌شوند که جان کارکنانشان را تهدید می‌کند. طبق تحقیقاتی که در این خصوص انجام گرفته است، اجرای یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت محیط کار با هوشمندسازی محیط کار و مجهز نمودن تجهیزات آن محیط به فناوری مدرن هوش مصنوعی، برای جلوگیری از خطرات حوادث غیرقابل برگشت، بسیار بااهمیت است. بهترین روش‌ها برای ایجاد مدیریت HSE به شیوه‌ای هوشمند در یک محیط کاری عبارت‌اند از:

ایجاد فرهنگ ایمنی از طریق آموزش هوشمندسازی محیط کار به کارکنان: با مجهز کردن محیط کار به فناوری هوش مصنوعی به منظور برقراری ایمنی و آموزش هوشمندسازی محیط کار به کارکنان آن محیط، فرهنگ ایمنی به شیوه‌ای استاندارد در آن سازمان به اجرا در خواهد آمد، به طوری که از طریق این آموزش، خطرهای محیط کار (حتی از جانب دستگاه‌های هوشمند) شناخته می‌شوند و در نتیجه متغیرهای پیش‌بینی‌کننده حوادث آینده در محیط‌های کار مجهز به فناوری‌های هوشمند، تجزیه و تحلیل می‌گردند.

بررسی عملکرد ایمنی در محیط کار: هدف اولیه از اندازه‌گیری عملکرد هوشمند ایمنی در محیط کار، این است که با مجهز نمودن سیستم آن محیط کار به فناوری هوش مصنوعی، رفتارها و شرایط ناایمن را در آن محیط، کاهش دهیم. معمولاً اندازه‌گیری عملکرد می‌تواند به صورت واکنشی به شکل شناسایی و گزارش حوادث و یادگیری از اشتباهات یا نظارت فعال به صورت بازخورد عملکرد قبل از وقوع یک حادثه ارائه شود.

نتیجه‌گیری از داده‌های ایمنی: جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل و به اشتراک‌گذاری داده‌های ایمنی به صنعت کمک می‌کند، تا دلایل اصلی یک رویداد مشخص شود و با بررسی خطرات موجود و بالقوه، از طریق هوشمندسازی محیط کار، آینده‌ای ایمن‌تر در انتظار نیروی کار باشد.

مزایای پیاده‌سازی دانش  HSEمجهز به هوش مصنوعی

حقیقت آن است که پیاده‌سازی دانش  HSEمجهز به هوش مصنوعی مزایای بی‌شماری برای محیط کار دارد. در واقع، فناوری هوش مصنوعی ابزارهایی دقیق و کاربردی به منظور پیاده‌سازی صحیح و دقیق بهداشت و ایمنی در محیط کار ارائه کرده است که در حال حاضر با به‌کارگیری این فناوری در سازمان‌ها و صنایع، امنیت در فضای کاری از طریق ابزارهای نوین محقق گردیده است. در اینجا به برخی از مزایای پیاده‌سازی دانش  HSEمجهز به هوش مصنوعی در محیط‌های کاری اشاره می‌کنیم:

• برقراری سلامتی و ایمنی در محیط کار
• افزایش کارایی کسب‌وکار با توجه به کاهش میزان حوادث
• بهبود روابط بین کارگر و کارفرما از نظر درک این موضوع که با هوشمندسازی محل کار سلامتی کارگر برای کارفرما اهمیت دارد.
• افزایش حس اعتمادبه‌نفس در کارگران و در نتیجه افزایش بهره‌وری در کار
• جلب اعتماد بانک‌ها و سرمایه‌گذاران و شرکای تجاری برای همکاری بهتر
• هدفمند بودن و ایجاد یکپارچگی در کل سازمان
• آمادگی سازمان برای شرایط بحرانی

اجرایی کردن سیستم هوشمند ایمنی محیط کار در ایران

خدمات مدیریت HSE به عنوان دانشی که ایمنی و بهداشت محیط کار را تضمین می‌کند، در سال 1974 به جهانیان عرضه شد و در سال ۱۳۵۳ نیز توانست در ایران ظهور پیدا کند. در آن زمان، با ورود HSE شرکت ملی نفت ایران مکلف شد، دقت و مراقبت کامل را در محیط کار به منظور حفظ منابع ثروت طبیعی و نیز جلوگیری از آلودگی محیط به عمل آورد.

پس از آن یکبار در سال 1366 و پس از آن به طور جدی‌تر در سال ۱۳۸۰ با حضور شرکت‌های بزرگ نفت و گاز دنیا مدیریت ایمنی HSE در کشور عملیاتی شد. در حال حاضر نیز، مدیریت بهداشت و ایمنی محیط کار (HSE) توانسته است با هوشمندسازی محیط کار از طریق مجهز نمودن به تکنولوژی‌های نوین و فناوری هوش مصنوعی و با پیاده‌سازی ایمنی محیط کار در ایران، امنیت را در محیط‌های کسب‌وکار کشورمان فراهم کند و در اکثر سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ، به‌خصوص در بخش صنعت به کار گرفته شود.

از جمله کاربردهای HSE در صنایع می‌توان به کلاه ایمنی HSE، شناسایی و ارزیابی خطرات، آموزش و بازرسی‌های ایمنی، تجزیه و تحلیل خطرات، علائم هشداردهنده خودایمنی، حمل‌ونقل، افسرایمنی HSE، وسایل حفاظت فردی، طراحی حفاظ ثابت و متغیر و تجهیزات، ایمنی وسایل مکانیکی، پنوماتیکی، هیدورلیکی، بالابر و داربست‌ها اشاره کرد که از طریق فناوری هوشمند به بهترین و علمی‌ترین شیوه در محیط‌های کار، قابل اجراست.

پیشنهاد متخصصان بومی هوش مصنوعی، برای ایمن‌سازی محیط کار

برای جلوگیری از هدررفت زمان، هزینه و انرژی و به‌کارگیری مدیریت بهداشت و ایمنی به سبک سنتی، بهتر است با به‌کارگیری فناوری هوش مصنوعی در فضای کاری و از طریق هوشمندسازی محیط کار، ابزارهای دقیق و کاربردی این فناوری را به هدف اجرایی کردن هرچه صحیح‌تر ایمن‌سازی محیط کار، در محل کسب‌وکارتان مورد استفاده قرار دهید.

مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت به کمک متخصصان بومی کشورمان بر اساس به‌روزترین فناوری‌های هوشمند دنیا توانسته است، مهم‌ترین هدف مدیریت بهداشت و ایمنی محیط کار (HSE) را که محافظت از جان افراد و سلامت و رفاه آن‌هاست، در رأس خدماتش قرار دهد، چراکه می‌داند تندرستی نیروی کار یک جامعه، منجر خواهد شد آن جامعه از نظر روانی، اقتصادی و اجتماعی پیشرفت قابل‌توجهی نماید.

مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت با ایمن‌سازی هوشمند محیط کار، فضایی امن را برای کسب‌وکار شما فراهم خواهد کرد و از این طریق، اطمینان خاطری را برای کارکنان و کارفرمایان در محیط کار ایجاد خواهد نمود. در واقع، زمانی که شما بتوانید به شیوه‌ای علمی و از طریق فناوری‌های روز، خطرات احتمالی محیط کارِ تحت نظارت خود را پیش‌بینی و مدیریت نمایید، به طور حتم، در درازمدت، گامی بزرگ در مسیر افزایش بهره‌وری نیروی کار خود و در نتیجه پیشرفت اقتصادی کشور بر خواهید داشت.

اگر انتخاب شما برای دریافت خدمات هوشمند ایمنی محیط کار (HSE)، مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت است، به سایت این مرکز مراجعه کنید و با وارد کردن اطلاعات خود، از خدمات هوشمند این فناوری بهره‌مند شوید.

انواع کاربردهای هوش مصنوعی در صنایع مختلف را در هوشیو بخوانید