اثرگذاری ویژه فناوری بلاک‌چین در صنعت نشر ؛ مصاحبه‌ای تخصصی با دو عضو هیئت علمی دانشگاه

به گزارش هوشیو به نقل از خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، فناوری هوش مصنوعی چنان رشد نموده است که در آینده‌ای نزدیک به یکی از حوزه‌های مهم در دنیا تبدیل خواهد شد، به طوری که این فناوری را می‌توان با نام «هوش ماشین‌ها» نیز از آن یاد کرد. به همین خاطر، در میزگردی که با موضوع «هوش مصنوعی، بلاک‌چین و آینده صنعت نشر کتاب» برگزار شد، فتانه تقی‌یاره، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و راهیل مهدیان‌طرقی، عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما و جمعی از کارشناسان حضور داشتند که سؤالاتی از این دو عضو هیئت علمی شد که به طور خلاصه به بررسی آن می‌نشینیم:

هوش مصنوعی و به‌طورکلی، تکنولوژی‌های امروزی چه کمکی به صنعت نشر، به‌ویژه حوزه علمی کرده است؟

راهیل مهدیان پاسخ به این پرسش را در چند مورد خلاصه کرد:

۱- در چند دهه گذشته برای تهیه کتاب باید به کتاب‌فروشی‌های اطراف دانشگاه تهران مراجعه می‌کردیم. اما امروز با پیشرفت تکنولوژی و گسترش اینترنت خیلی از محققان و دانشجویان ترجیح می‌دهند، برای دسترسی به منابع علمی به اینترنت مراجعه کنند، حتی به صورت خلاصه کتاب که این موضوع از طریق «هوش مصنوعی» میسر شده است.

۲- امروزه به کمک هوش مصنوعی امکان پیگیری دزدی علمی وجود دارد، به طوری که هوش مصنوعی مشخص می‌کند، چند درصد از متن، متعلق به نویسنده است و چند درصد نیست!

۳- با توجه به دسترسی‌هایی که در اینترنت وجود دارد، می‌توانیم کلمات تخصصی علم مورد نظر خودمان را یکسان کنیم و همان مفاهیم مشترک را در مقالات و نوشته‌ها و کتاب‌هایمان منتقل کنیم و این باعث می‌شود زبان فارسی را پاس بداریم.

۴- هوش مصنوعی حتی به کمک کسانی می‌آید که در شبکه‌های اجتماعی متن‌هایی با غلط‌های املایی برای یکدیگر می‌فرستند و غلط از آب درمی‌آید. این فناوری متن نگارش‌شده را از لحاظ ادبی و نگارشی، بدون اشکال می‌کند.

۵- بسیاری از سازمان‌ها از طریق بحث personalization data و به کمک هوش مصنوعی مکلف هستند، اطلاعات عمومی خود را در اختیار جامعه قرار دهند و این موضوع برای محققان بسیار ارزشمند است، چراکه این فناوری داده‌ها را personaliza می‌کند و با همان فرمتی که تحقیقات نیاز دارد، ارائه می‌کند.

هوش مصنوعی چه تأثیری در انتخاب محتوا و اعمال سلیقه و نظرات شخصی دارد؟

درگذشته جست‌وجو‌ها صرفاً جست‌وجوی متن بود، اما امروزه به کمک هوش مصنوعی می‌توانید براساس داده‌ها و تصاویر یا حتی ویدئوها و صوت، جست‌وجو نماییم. همچنین در حوزه سیستم‌های پیشنهاد‌دهنده این امکان وجود دارد، مخاطب یک کتاب از سوی  هوش مصنوعی ارزیابی شود و بعد از چندی پیشنهاد کتاب‌های بهتری به او داده می‌شود. این موضوع در وقت و زمان افراد صرفه‌جویی می‌کند.

ارتباط  هوش مصنوعی با صنعت نشر چگونه است؟

فتانه تقی‌یاره در این خصوص خاطرنشان کرد: ما در نمایشگاه کتاب، شاهد حضور استارتاپ‌های ایرانی در حوزه هوش مصنوعی بودیم. در واقع، مواردی که مثلاً 10 سال پیش، شبیه یک رویای غیر‌قابل تحقق بود، هم‌اکنون در حال تحقق است و قادر است کسب درآمد ‌کند.

به‌واسطه فناوری بلاک‌چین، آینده صنعت نشر را چگونه می‌بینید؟

این عضو هیئت علمی در پاسخ به این سؤال چند مورد را به طور خلاصه بیان کرد:

۱- کاربرد بلاک‌چین در صنعت نشر به یک سرمایه‌گذاری‌ بزرگ نیاز دارد و این یک چالش است.

۲- مشکل بعدی، بحث محیط زیست است، چراکه حوزه بلاک‌چین، مصرف انرژی زیادی دارد.

۳- مقاومت در برابر تغییر ناشر‌ان نیز یک چالش محسوب می‌شود، چراکه آن‌ها معمولاً این تغییر را دوست ندارند.

۴- ما می‌توانیم دارایی‌های فکری یعنی بحث IP را از طریق بلاک‌چین محافظت و ردیابی کنیم و حق تألیف و مؤلف را به صاحبش برگردانیم.
۵- فناوری بلاک‌چین در زمینه زنجیره تامین محتوا و در صنعت نشر می‌تواند اثرگذار باشد و به افزایش سود مؤلف و کاهش هزینه‌های ناشر کمک کند.

تغییرات کنونی صنعت نشر را با در نظر گرفتن فناوری‌های امروزی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به‌نظر می‌رسد به‌واسطه تمایل نسل به استفاده از محتوای دیجیتال، ای‌بوک‌ها در حال گسترش هستند. مورد دیگر این است که‌ ناشر مؤلف در صنعت نشر، گسترش یافته است.

شکل تحولاتی که بلاک‌چین در حوزه کسب‌وکارهای مرتبط با صنعت نشر ایجاد می‌کند، چگونه است؟

فتانه تقی‌یاره در این مورد بیان داشت:

۱- دسته اول این است که مدل‌های جدید کسب‌وکار که درآمد آن به دست مؤلف برسد، چگونه خلق می‌شوند.

۲- دسته دوم این است که قراردادها چگونه نوآورانه و اتوماتیک‌وار از سوی سامانه بسته شوند و چگونه فرایند انتشارات از صفر تا صد آن می‌تواند متحول شود.

۳- یکی از چالش‌های اساسی صنعت نشر، بحث مالکیت فکری است. ما می‌‌توانیم یک تحول اساسی در حوزه ثبت حق تالیف و ثبت حق تالیف و قراردادهای حقوق معنوی مولف و مدیریت کپی‌رایت ایجاد کنیم. بنابراین می‌‌توانیم یک تحول اساسی در حوزه ثبت این مالکیت ایجاد کنیم که خالق محتوا بتواند در شبکه‌های مبتنی بر بلاک‌چین محتوای خود را ثبت کند. به هر حال، این قراردادهای هوشمند یک دستورالعملی ایجاد می‌کنند که علاوه‌بر قراردادها، مذاکره‌های دیجیتالی نیز به راحتی انجام شود و بدین طریق، درآمد در جیب صاحبان اثر ریخته می‌شود.

۴- مورد دیگر اثرگذاری بلاک‌چین، زنجیره تأمین محتواست، چراکه بر کل زنجیره تولید محتوا نظارت می‌شود، بنابراین شناسایی مسائل سهل‌تر می‌شود و ردیابی مشکلاتش به خوبی انجام می‌شود.

۵- یکی دیگر از معضلات این است که چگونه یک چیزی را با داور به اشتراک بگذاریم و چگونه داورها با هم تبادل داشته باشند. اکنون برخی از مجله‌های معروف دنیا با استفاده از بلاک‌چین، پلتفرم‌های مشترکی ایجاد کرده‌اند که بدون دیدن داورهای دیگر بر بستر بلاک‌چین با یکدیگر گفت‌وگو می‌کنند؛ بنابراین وقتی یکی از داورها متوجه شد که کاری کپی است، داوران دیگر داوری آن کار را داوری نمی‌کنند.

آیا ابهاماتی در حوزه بلاک‌چین و آینده صنعت نشر وجود دارد؟

می‌توان گفت بلاک‌چین حق فراموش شدن را از بشریت می‌گیرد. همچنین بحث مقاومت در برابر تغییر است که موضوع ساده‌ای نیست. علاوه بر این‌ها، بحث‌های زیست‌محیطی هم وجود دارد. یعنی آیا تولید کربنی که بلاک‌چین می‌کند به نسبت کاغذهایی که چاپ نمی‌شود به‌صرفه است یا نه؟

آیا فناوری هوش مصنوعی، تا جایی پیش خواهد رفت که جایگزین انسان شود؟

مهدیان‌طرقی برای پاسخ به این پرسش خاطرنشان کرد: یکی از هنرهای انسان این است که قابلیت خلاصه کردن و جمع‌‌بندی دارد. بحث بلاک‌چین هم بحث ساده‌ای نیست. به عبارت دیگر، باید داده‌ها تولید شود و تولید این داده‌ها کار انسان است که اگر او نباشد، امکان ندارد که سیستمی را هوشمند کنیم. همین مغز کوچک در مقابل سیستم‌های عظیم، می‌تواند خالق ایده‌های نوآورانه‌ای باشد که من حداقل چنین توانایی را در 100سال آینده در ماشین نمی‌بینم و گمانم این هست که تولید ماشین از جنس دیگری خواهد بود.

جدیدترین اخبار هوش مصنوعی ایران و جهان را با هوشیو دنبال کنید