از خیال تا واقعیت؛ عصر پهپادهای قاتل و تاکسی‌های رباتیک
تیم تحریریه
- ۱ مرداد ۱۴۰۴
در حالی که جهان درگیر بحران‌ها و چالش‌های بی‌سابقه است، هوش مصنوعی و میلیاردرهای جسور، موج جدیدی از علاقه به فناوری‌های سخت‌افزاری را به راه انداخته‌اند. برخی از ثروتمندترین چهره‌های دنیای فناوری، با تکیه بر سرمایه‌های میلیاردی، تخصص فنی و روحیه ریسک‌پذیر خود، به دنبال ساخت جهانی تازه با خودروهای خودران، پهپادهای مجهز به هوش مصنوعی و انرژی خورشیدی هستند؛ جهانی که تا همین دیروز بیشتر به داستان‌های علمی-تخیلی شبیه بود.
ایده «فناوری سخت» (Hard Tech) که با محبوبیت چهره‌هایی چون «ایلان ماسک» به اوج رسید، حالا با اقداماتی تازه از سوی «مارک زاکربرگ»، «سم آلتمن»، «پالمر لاکی» و «دنیل اک» وارد مرحله‌ای جدید شده است. آن‌ها در پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که تا چند سال پیش، خیال‌پردازانه به نظر می‌رسید اما اکنون به واقعیت نزدیک شده‌اند. این موج جدید، یادآور دوران طلایی ظهور آیفون و انفجار نوآوری در حوزه موبایل است.
پیشرفت‌های سریع هوش مصنوعی، موتور محرک این موج است. هوش مصنوعی وعده داده ماشین‌ها مستقل‌تر شوند، صنایع قدیمی دگرگون گردند و بازیگران تازه‌ای وارد میدان اقتصاد شوند. به عنوان نمونه، «دنیل اک»، بنیان‌گذار اسپاتیفای، با سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیون یورویی روی استارتاپ آلمانی Helsing (فعال در زمینه پهپادهای نظامی مبتنی بر هوش مصنوعی) توجه‌ها را به این حوزه جلب کرد؛ حوزه‌ای که با حملات پهپادی اخیر در اوکراین و ایران بیش از پیش در مرکز توجه قرار گرفته است.
چندی پیش، زاکربرگ و لاکی پس از سال‌ها اختلاف، برای تصاحب قرارداد پنتاگون جهت ساخت هدست‌های نظامی واقعیت افزوده، دوباره همکاری خود را آغاز کردند. همزمان، ایلان ماسک از راه‌اندازی سرویس روبوتاکسی تسلا در آستین خبر داد؛ گامی که اگر موفقیت‌آمیز باشد، تسلا را به سمت آینده‌ای رباتیک‌تر هدایت خواهد کرد.
در محافل فناوری سان‌فرانسیسکو، حالا دیگر تخیل تنها محدودیت است. مهندسان از آینده‌ای سخن می‌گویند که هوش مصنوعی در آن، داروهای نجات‌بخش تولید می‌کند و مواد پیشرفته برای صنایع هوافضا می‌سازد؛ آینده‌ای که با چند سال پیش، زمانی که فناوری را عامل بیکاری و تخریب محیط زیست می‌دانستند، تفاوتی آشکار دارد.
«مارک آندریسن»، سرمایه‌گذار شناخته‌شده سیلیکون‌ولی، در مانیفست خود در سال ۲۰۲۳ نوشت: «جوامع ما بر پایه فناوری ساخته شده و این افتخار جاه‌طلبی و پیشرفت انسانی است.» شرکت او، Andreessen Horowitz، اکنون به سرمایه‌گذاری در صنایع استراتژیک مانند هوافضا، دفاع و تولید رو آورده است. این روند، همزمان با افزایش تنش‌های ژئوپلیتیک و ظهور ملی‌گرایی فناوری، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.
در گذشته، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های سخت‌افزاری ریسک بالایی داشت و کمتر سرمایه‌گذاری حاضر به ورود به این عرصه بود. اما امروز، موفقیت‌هایی چون پروژه‌های ایلان ماسک، کارآفرینان را به تحقق رؤیاهای بزرگ‌تر تشویق کرده است. حتی شکست‌هایی مانند انفجار موشک استارشیپ، انگیزه‌ها را کم نکرده است.
سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، نیز چشم‌انداز خود را از دستگاه‌های شخصی مبتنی بر هوش مصنوعی مطرح کرده و از همکاری با جانی آیو، طراح افسانه‌ای اپل، خبر داده است. هدف آن‌ها ساخت دستگاهی است که شاید روزی با آیفون رقابت کند. آلتمن حتی از آرزوی ساخت «کره دایسون» سازه‌ای عظیم برای جذب انرژی کامل خورشید سخن گفته؛ هرچند تحقق آن را دهه‌ها دورتر می‌داند.
در همین راستا، استارتاپ‌هایی مانند Exowatt به رهبری «هنان هپی»، برای تأمین انرژی دیتاسنترهای هوش مصنوعی به میدان آمده‌اند و موفق به جذب سرمایه‌های کلان شده‌اند. هپی می‌گوید: «امروز، سرمایه‌گذاران نگران سخت‌افزاری بودن پروژه‌ها نیستند. موج زیرساختی هوش مصنوعی، علاقه و سرمایه را به سوی فناوری‌های سخت کشانده است.»
به نظر می‌رسد اکنون، بهترین زمان برای کار روی چالش‌های بزرگ و سخت‌افزاری است؛ چالش‌هایی که شاید آینده جهان را رقم بزنند.
