تغییر مسیر گوگل به سمت هوش مصنوعی مدل خبررسانی آنلاین را زیرورو میکند
بحران وجودی آینده رسانههای خبری
سید محمدجواد فیاض
- ۱۶ مهر ۱۴۰۴
جستجوهای انجامشده در سایتهایی مانند گوگل که بیش از ۹۰ درصد سهم بازار جستوجوی اینترنتی را در اختیار دارد، از ابتدای ظهور روزنامهنگاری آنلاین مرکز اصلی این امر بوده است.
وقتی مدیرعامل Financial Times اخیراً در یک کنفرانس رسانهای پیشنهاد داد که ناشران رقیب ممکن است به فکر ایجاد ائتلافی شبیه «ناتو برای اخبار» برای تقویت مذاکرات با شرکتهای هوش مصنوعی باشند، حضار کمی خندیدند.
اما بااینحال، افشاگری «جان اسلید» مبنی بر اینکه وبسایتش شاهد کاهش نسبتاً ناگهانی و پایدار ۲۵ تا ۳۰ درصدی ترافیک مقالات از خوانندگانی بوده که از طریق موتورهای جستجو وارد میشوند، بهسرعت ماهیت جدی تهدیدی را که انقلاب هوش مصنوعی ایجاد کرده روشن کرد.
جستجوهای انجامشده در سایتهایی مانند گوگل که بیش از ۹۰ درصد سهم بازار جستوجوی اینترنتی را در اختیار دارد، از ابتدای ظهور روزنامهنگاری آنلاین مرکز اصلی این امر بوده است و رسانههای خبری برای بهینهسازی هرچه بهتر تیترها و محتوا تلاش میکردند تا رتبه بالایی کسب کرده و کلیکهای درآمدزا جذب کنند. اما اکنون AI Overviews گوگل که در بالای صفحه نتایج قرار میگیرد و پاسخها را خلاصه میکند و اغلب نیاز به دنبالکردن لینکها را از بین میبرد، همراه با AI Mode تازه راهاندازیشده که پاسخها را در قالب چتبات ارائه میدهد، ترس از آیندهای «Google zero» را به وجود آورده است؛ آیندهای که در آن ارجاع ترافیک تقریباً از بین میرود.
به گفته یک مدیر ارشد فناوری رسانهای: «این بزرگترین تغییر در جستوجو است که طی دههها دیدهام. گوگل همیشه برای ناشران قابلاتکا به نظر میرسید. اکنون تنها ثبات در نشر دیجیتال در حال تجربه تحولی است که ممکن است کل چشمانداز را تغییر دهد.» اوایل سپتامبر سال جاری میلادی، مالک Daily Mail در پاسخ به مشاوره سازمان رقابت و بازارهای بریتانیا درباره خدمات جستجوی گوگل اعلام کرد که AI Overviews باعث کاهش ترافیک کلیک ورودی به سایتهایش تا ۸۹ درصد شده است.
شرکتهایی مانند DMG Media و دیگر سازمانهای خبری پیشرو بریتانیا، از جمله Guardian Media Group و انجمن ناشران حرفهای (PPA)، از نهاد ناظر خواستهاند تا گوگل شفافتر عمل کند و آمار ترافیک ناشی از AI Overview و AI Mode را در اختیار ناشران قرار دهد. ناشران که پیشتر تحتفشار هزینههای سرسامآور، کاهش درآمد تبلیغات، کاهش چاپ و روند گسترده دورشدن مخاطبان از اخبار قرار داشتهاند اظهار میکنند عملاً گوگل آنها را مجبور میکند که یا با شرایط استفاده از محتوا در AI Overview و AI Mode کنار بیایند یا «از تمام نتایج جستجو حذف شوند.»
علاوه بر تهدید منابع مالی، نگرانیهایی درباره دقت محتوا نیز وجود دارد. اگرچه گوگل کیفیت خلاصهها را بهبود داده و از توصیههای عجیب گذشته مانند «خوردن سنگ و اضافهکردن چسب به پیتزا» اجتناب کرده، اما مشکلات توهم و همچنین سوگیریهای ذاتی که وقتی رایانه بهجای انسان منابع را خلاصه میکند رخ میدهد، همچنان باقی است.
برخی ناشران مانند Schibsted با سازنده OpenAI همکاری کردهاند، درحالیکه دیگران مانند BBC علیه شرکتهای هوش مصنوعی به دلیل سرقت ادبی و عدم رعایت کپیرایت اقدام کردهاند. به گفته «کریس دانکن»، مدیر ارشد سابق News UK و Bauer Media که اکنون مشاور رسانهای Seedelta است: «این اتفاق یک حمله دوسویه به ناشران است، شبیه یک مانور چنگکی. محتوا بدون پرداخت جدی وارد هوش مصنوعی میرود، درحالیکه خلاصههای هوش مصنوعی در محصولات ادغام میشوند تا نیازی به کلیک نباشد؛ عملاً پول از هر دو سمت گرفته میشود. این یک بحران وجودی است.»
درحالیکه ناشران در چند جبهه اقدام میکنند، آنها همزمان ابزارهای هوش مصنوعی را وارد اتاقهای خبر خود کرده و ابزارهای پاسخگویی به پرسش خود را ایجاد میکنند. Washington Post و FT چتباتهای مبتنی بر هوش مصنوعی خود را با نامهای Climate Answers و Ask FT راهاندازی کردهاند که نتایج را فقط از محتوای خودشان استخراج میکنند.
«کریستوف زیمر»، مدیر محصول Der Spiegel آلمان، نیز عنوان میکند درحالیکه ترافیک فعلی پایدار است، اما انتظار میرود ارجاعات از تمام پلتفرمها کاهش یابد که ادامه یک روند طولانیمدت است همچنین افزود: «بااینحال، برندهایی که در سالهای اخیر روی ایجاد روابط مستقیم و اشتراک تمرکز نکردهاند، بیشتر تحتتأثیر قرار میگیرند؛ زیرا آنها بیشتر به گستردگی پلتفرمها و گاهی محتوای عمومی تکیه کردهاند»
یک مدیر اجرایی نیز دراینرابطه عنوان میکند که رقابت برای ایجاد توافقنامهها برای آموزش مدلهای هوش مصنوعی جهت جمعبندی داستانها، در حال کنار رفتن است و پیشرفتهایی مشاهده میشود که مدلها اخبار زنده را تفسیر میکنند. «تمرکز اولیه روی قراردادهای مجوز برای آموزش هوش مصنوعی بود تا انگلیسی صحبت کند، اما با گذر زمان اهمیت آن کمتر میشود. اکنون موضوع اصلی ارائه اخبار است و برای آن به منابع زنده و دقیق نیاز دارید. این بازار بالقوه بسیار سودآوری است که ناشران در حال فکرکردن به مذاکره برای آن هستند»
«سجیده مرالی»، مدیرعامل PPA نیز عنوان میکند که باید تعادل مناسبی بین تغییر رفتار دیجیتال مصرفکنندگان و ارزش عادلانه اخبار معتبر برقرار شود و افزود: «به نظر نمیرسد تمرکز اصلی روی نیازهای مصرفکننده باشد. هوش مصنوعی به محتوای قابلاعتماد نیاز دارد. نحوه مشاهده اطلاعات توسط مصرفکنندگان تغییر کرده، اما آنها باید به آنچه میخوانند اعتماد داشته باشند.»
گزارش حاضر در نسخه 19September 2025 نشریه Guardian Weekly منتشر شده است.
