اروپا رسماً علیه سلطه گوگل و OpenAI اعلام جنگ کرد
کشورهای کلیدی اروپا برای شکستن وابستگی به غولهای فناوری آمریکا، با سرعت مشغول ساخت مدلهای «هوش مصنوعی حاکمیتی» ملی و بومی هستند.
سه سال پس از همهگیری چتجیپیتی، اتحادیه اروپا رسماً اعتراف کرده است که در مسابقه هوش مصنوعی، به شدت به فناوریهای خارجی، به ویژه ایالات متحده، وابسته است. این وابستگی، که با سرمایهگذاری عظیم ۵۰۰ میلیارد دلاری آمریکا در حوزه داخلی خود تشدید شده، اروپا را وادار به اعلام وضعیت اضطراری کرده است.
هوش مصنوعی حاکمیتی: تعریف جدید استقلال
پاسخ اروپا، «هوش مصنوعی حاکمیتی» (Sovereign AI) است؛ یعنی توانایی یک کشور برای توسعه، میزبانی و مدیریت سیستمهای هوش مصنوعی که کاملاً داخلی و متناسب با ارزشها و قوانین همان کشور باشند.
گزارشهای جدید نشان میدهد چندین کشور اروپایی این ماموریت را آغاز کردهاند:
آلمان: ساخت غول ۱۰۰ میلیارد پارامتری
جدیدترین خبر از آلمان میرسد. این کشور پروژه SOOFI (مدلهای بنیادی متنباز حاکمیتی) را با هدف ساخت یک مدل پیشرفته با ۱۰۰ میلیارد پارامتر آغاز کرده است. «دویچه تلکام» و «تی-سیستمز» متعهد شدهاند که با استفاده از ۱۳۰ تراشه NVIDIA و بیش از ۱۰۰۰ واحد پردازش گرافیکی (GPU)، این مدل را آموزش دهند. هدف استفاده از SOOFI در رباتهای پیچیده، پزشکی و مدیریت دولتی است.
اسپانیا: سوپرکامپیوترها در خدمت زبانهای بومی
اسپانیا با استفاده از ابررایانه قدرتمند MareNostrum 5، مدل Alia را به عنوان «اولین زیرساخت متنباز و چندزبانه اروپا» معرفی کرد. هدف، ارائه پایگاه دادهای برای استارتاپها به زبانهای اسپانیایی، باسک، کاتالانی و گالیسی است تا بتوانند مدلهای بومی خود را بسازند. این پروژه قرار است در آینده به چتباتهای سازمان مالیاتی و تشخیص نارسایی قلبی کمک کند.
مبارزه برای هویت زبانی
سایر کشورها روی حفظ هویت زبانی خود متمرکز شدهاند:
- لهستان: مدل PLLuM را راهاندازی کرد تا بتواند با پیچیدگیهای صرفی و نحوی زبان لهستانی به خوبی کنار بیاید و خدمات اداری را هوشمند کند.
- سوئیس: مدل Apertus (به معنای باز) را بر پایه بیش از ۱۵ تریلیون توکن و بیش از ۱۰۰۰ زبان، از جمله زبانهای بومی سوئیس، توسعه داد تا الگویی برای منافع عمومی در جهان باشد.
- هلند: مدل GPT-NL را برای زبان و فرهنگ هلندی میسازد و با ناشران به توافق رسیده تا از محتوای آنها در آموزش مدل استفاده کند و در سود آن شریک شوند.
این تحرکات نشان میدهد که اروپا دیگر نمیخواهد فقط یک مصرفکننده فناوری باشد و برای اولین بار در تاریخ، یک جبهه یکپارچه برای رسیدن به استقلال هوش مصنوعی ایجاد کرده است.