وضعیت اشتغال و بازار کار در حوزه هوش مصنوعی در ایران و جهان
تیم تحریریه
- ۲۹ مرداد ۱۴۰۲
امروزه حضور اینترنت و شبکه‌های اجتماعی سبب تولید میلیون‌ها داده در هر روز می‌شوند که مدیریت این داده‌ها بسیار سخت و زمان‌بر و در مواردی غیرممکن است؛ لذا هوش مصنوعی که توان پردازش این داده‌ها را دارد، هرروز طرفداران بیشتری پیدا می‌کند. در واقع، راحتی بیشتر، کاربری ساده، کاهش هزینه‌ها و توان مدیریتی بالا از عواملی هستند که باعث شده‌اند صاحبان کسبوکارها هرروز بیش از پیش به سمت هوشمندی محصولات و همچنین به کار بردن این فناوری در محیط کار خود بروند و این موضوع به این معناست که صاحبان کار، به‌کارگیری روزافزون نیروی متخصص هوش مصنوعی را در جامعه، امری مهم و ضروری قلمداد می‌کنند.
دسترسی سریع به بخش‌های مهم مطلب:
مهارتهای مورد نیاز برای ورود به بازارکار هوش مصنوعی
میزان درآمد متخصصین هوش مصنوعی در ایران و دنیا
چگونه به شغلی در حوزه هوش مصنوعی دست یابیم؟
آلیس وودوارد، مدیر ارشد تحقیقاتی گارتنر در این باره گفت: «بازار نرم‌افزار هوش مصنوعی در حال رشد است، اما مدت‌زمان آن برای نیل به این مقصود، به شرکت‌هایی بستگی دارد که در مسیر این فناوری پیش بروند.»
بر اساس گزارشی که گارتنر در 22 نوامبر 2021 منتشر کرد، پیش‌بینی شد که بازار نرم‌افزار هوش مصنوعی در سراسر جهان به 62 میلیارد دلار برسد و همچنین با پیشرفت سازمان‌ها در پیشرفت این فناوری، رشد بازار سرعت بیشتری به خود بگیرد. همچنین در این گزارش پیش‌بینی شد که درآمد نرم‌افزار هوش مصنوعی در سراسر جهان به 62.5 میلیارد دلار برسد که افزایشی 21.3 درصدی نسبت به گذشته داشت.
فرصت‌ها و چالش‌های بازار نرم‌افزار هوش مصنوعی در عصر بلوغ
بازار نرم‌افزار هوش مصنوعی شامل برنامه‌هایی است که هوش مصنوعی در آن‌ها تعبیه شده است، مانند نرم‌افزار بینایی کامپیوتر، و همچنین نرم‌افزارهایی که برای ساختن سیستمهای هوش مصنوعی استفاده می‌شود. گارتنر پیش‌بینی کرد که پنج دسته مورداستفاده برتر برای هزینه‌های نرم‌افزار هوش مصنوعی در سال 2022، مدیریت دانش، دستیاران مجازی، وسایل نقلیه خودران، محل کار دیجیتال و داده‌های جمع‌سپاری هستند.
حقیقت آن است که تقاضا برای فناوری‌های هوش مصنوعی و رشد بازار، به سطح بلوغ هوش مصنوعی سازمانی مرتبط است. شرکت‌ها همچنان علاقه شدیدی به هوش مصنوعی نشان می‌دهند، به طوری که 48 درصد از مدیران ارشد مدیریت فناوری گارتنر در سال 2022 در نظرسنجی اجرایی و پیاده‌سازی فناوری پاسخ دادند قبلاً فناوری‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین را در طی 12 ماه به کار گرفته‌اند یا قصد دارند آن‌ها را به‌کارگیرند.
بااین‌حال، واقعیت استقرار هوش مصنوعی بسیار محدودتر است. تحقیقات گارتنر نشان داد که سازمان‌ها معمولاً هوش مصنوعی را آزمایش می‌کنند، اما در تلاش‌اند، تا این فناوری را بخشی از عملیات استاندارد خود کنند. گارتنر پیش‌بینی می‌کند که نیمی از سازمان‌ها در سراسر جهان تا سال 2025 به آن چیزی می‌رسند که مدل بلوغ هوش مصنوعی گارتنر به‌عنوان «مرحله تثبیت» این پیشرفت یا حتی فراتر از آن توصیف می‌کند.
تمام این نتایج و بررسی‌ها نشان میدهد که هوش مصنوعی با چه سرعت بالایی در حال پیشرفت است و این امر نیاز بالای نیروی متخصص را در سال‌های آینده می‌طلبد.
یک متخصص هوش مصنوعی چه کاری انجام میدهد؟
از آنجا که هوش مصنوعی به شکل چشمگیری روبه‌رشد است، اکنون بیش از هر زمان دیگری به متخصصین در این حوزه نیاز است. خبر خوب این است که حوزه حرفه‌ای هوش مصنوعی مملو از فرصتهای شغلی مختلف است، به این معنی که شما می‌توانید بسته به موقعیت، تجربه و علائق خود، نقش‌ها و مسئولیت‌های مختلفی را بر عهده بگیرید.
در حقیقت، نیاز به متخصصان ماهر هوش مصنوعی، تقریباً در هر صنعتی از جمله خدمات مالی، مراقبت‌های بهداشتی، رسانه، بازاریابی و فروش، امنیت و شبکه و کشاورزی احساس می‌شود.
بیشتر بخوانید: چگونه به یک متخصص هوش مصنوعی تبدیل شویم؟
مهارتهای مورد نیاز برای ورود به دنیای هوش مصنوعی
اگر به دنبال ورود به دنیای حرفه‌ای هوش مصنوعی هستید، مهم است که مطمئن شوید مهارتهای مناسبی دارید که شما را از سایر نامزدها متمایز می‌کند و به شما کمک می‌کند موقعیت عالی را به دست آورید. در این خصوص، اولاً شایستگی‌های حساب دیفرانسیل و انتگرال و جبر خطی بسیار مهم است. همچنین، اگر به هوش مصنوعی علاقه‌مند هستید، باید حداقل در یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی پایتون، متلب، C++ و یا C تسلط داشته باشید. در ادامه بیشتر به ذکر مهارتهای مورد نیاز برای ورود به دنیای هوش مصنوعی می‌پردازیم.
چگونه به شغلی در حوزه هوش مصنوعی دست یابیم؟
اگر از قبل در این صنعت نبوده‌اید، اولین قدم انجام تحقیقات است که شامل مشاوره با متخصصان هوش مصنوعی و تحقیق در کالج‌ها و برنامه‌های معتبر می‌شود. طبق گفته‌های Springboard، مدیران منابع انسانی احتمالاً از شما می‌خواهند که حداقل مدرک کارشناسی در ریاضیات و یا فناوری کامپیوتر را داشته باشید که در بسیاری از موارد، این مدرک، مشکل شما را برای دستیابی به موقعیت‌های شغلی ابتدایی حل می‌کند.
مدارک کارشناسی در علوم کامپیوتر یا مهندسی نقطه شروع خوبی هستند، اما مدرک کارشناسی ارشد در هوش مصنوعی می‌تواند تجربه و دانش دست‌اولی را از کارشناسان صنعت ارائه دهد که می‌تواند به شما کمک کند موقعیت خود را حفظ کنید و شما را از سایر نامزدها متمایز کند. این نکته نیز قابل ذکر است که کسانی که علاقه‌مند به ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در رشته هوش مصنوعی هستند، باید پایه‌ای قوی از دانش و تجربه متشکل از ترکیبی از مهارتهای ریاضی، علوم، کامپیوتر و داده‌ها داشته باشند.
تحصیلات هوش مصنوعی در ایران
در ایران نیز علاقه‌مندی به رشته‌های علوم کامپیوتر و فناوری ارتباطات در مقطع کارشناسی و هوش مصنوعی در مقطع کارشناسی ارشد به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. در خصوص تحصیلات هوش مصنوعی در ایرانباید گفت، در مقطع کارشناسی ارشد بیش از 60 دانشگاه در سراسر کشور از جمله دانشگاه‌های سراسری در دو نوبت روزانه و شبانه، دانشگاه‌های آزاد اسلامی و دانشگاه‌های غیرانتفاعی در سال 1400 دانشجو در رشته هوش مصنوعی و رباتیک پذیرفتند. ظرفیت هرکدام از این دانشگاه‌ها بین یک تا 40 نفر متغیر بود و در مجموع بیش از 1100 نفر در این سال وارد رشته هوش مصنوعی شدند که سهم دانشگاه‌های دولتی از این تعداد 431 نفر در نوبت روزانه و 119 نفر در نوبت شبانه بود. در سال 1400 نیز 83 دانشجو در رشته کامپیوتر-هوش مصنوعی در مقطع دکتری پذیرفته شدند.
وضعیت شرکت‌های هوش مصنوعی در ایران
برای دریافتن وضعیت شرکت‌های هوش مصنوعی در ایران توصیه می‌کنیم کتاب دیده‌بان هوش مصنوعی را مطالعه کنید. این کتاب از سال 1397 توسط مرکز تحقیقات هوش مصنوعی پارت جهت بررسی وضعیت هوش مصنوعی در ایران و جهان منتشر شد. در بخشی از این کتاب که هر سال آپدیت می‌شود، تعدادی از شرکت‌های شناسایی‌شده در ایران که به تولید محصولات و خدمات هوش مصنوعی و یادگیری ماشین می‌پردازند، معرفی می‌شوند. در این مقاله به دلیل اینکه آمار دقیقی از تعداد کل شرکت‌های هوش مصنوعی در ایران در دست نیست، ما اطلاعات کتاب «دیده‌بان هوش مصنوعی» را به‌عنوان مرجع در نظر می‌گیریم.
کتاب دیده‌بان هوش مصنوعی در سال 1399 مجموعاً 100 شرکت هوش مصنوعی را گردآوری و معرفی نمود؛ پس از چندی در چاپ 1400 این کتاب، شاهد حضور و معرفی 123 شرکت ایرانی بودیم. رشد 23 درصدی شرکت‌های هوش مصنوعی در یک سال نشان‌دهنده بالا رفتن سطح آگاهی مردم از این فناوری نوین و روی آوردن کسبوکارها به سمت ارائه محصولات و خدمات هوشمندتر است.
همچنین در جلد دوم کتاب دیده‌بان هوش مصنوعی، شرکت‌های فعال هوش مصنوعی در ایران بررسی شد که در انتهای آن تحلیل‌هایی نیز انجام شد که در ادامه به بررسی برخی از آن‌ها می‌پردازیم. مجموع 123 شرکت هوش مصنوعی ایران در 7 بخش بینایی ماشین، داده‌کاوی، پردازش زبان طبیعی، پردازش گفتار، اینترنت اشیاء، رباتیک و چندحوزه‌ای، فعال هستند که از این تعداد سهم هر بخش را در جدول زیر می‌توانید مشاهده کنید.
هوش مصنوعی و شرکت‌های دانش‌بنیان
حتماً این روزها نام شرکت‌های دانش‌بنیان به گوش‌تان خورده است. شرکت‌های دانش‌بنیان، مؤسسات خصوصی یا تعاونی هستند که در جهت افزایش علم و ثروت در کشور و همچنین کمک به توسعه اقتصادی بر پایه دانش و تحقق اهداف علمی و اقتصادی فعالیت می‌کنند. هدف اصلی این مؤسسات گسترش اختراع و نوآوری و در نهایت، تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری‌های برتر و باارزش افزوده فراوان (بهویژه در تولید نرم‌افزارهای مربوط) است.
درخصوص ارتباط هوش مصنوعی و شرکت‌های دانش‌بنیان باید گفت، شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی می‌توانند پس از کسب امتیازهای لازم، در مجموعه شرکت‌های دانش‌بنیان قرار گیرند. در سال 1400 از مجموع 123 شرکت هوش مصنوعی شناسایی‌شده در کشور، 64 شرکت موفق شدند مجوز شرکت‌های دانش‌بنیان را اخذ نمایند.
همچنین نقشه پراکندگی زیر نشان میدهد که بیشترین تعداد شرکت‌های هوش مصنوعی در ایران در استان تهران است و استان‌های اصفهان و خراسان رضوی به ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار دارند. این بدان معنی است که در حال حاضر بازار کار هوش مصنوعی در ایران در این سه استان، رونق بیشتری دارد.
میزان درآمد متخصصین هوش مصنوعی در ایران و دنیا
این روزها تقاضا برای مشاغل هوش مصنوعی بسیار زیاد است و اگر بگوییم حقوق تعداد زیادی از افراد، تا شش رقم هم می‌رسد، بلوف نزده‌ایم. البته رقم دقیق آن، به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله مسئولیت‌های شغلی خاص، صنعت، تجربه، سطح تحصیلات و موقعیت جغرافیایی؛ اما در اینجا یک محدوده معمولی وجود دارد: در پایین‌ترین سطح، Indeed گزارش میدهد که یک مهندس محقق هوش مصنوعی تقریباً 92,938 دلار در سال و یک مهندس یادگیری ماشین حدود 150,183 دلار درآمد خواهد داشت. به گفته Datamation، متوسط حقوق یک برنامه‌نویس هوش مصنوعی بین 100000 تا 150000 دلار است. از سوی دیگر، مهندسان هوش مصنوعی به‌طور متوسط 171715 دلار درآمد دارند و بیشترین درآمدها بیش از 250000 دلار است.
Datamation همچنین توضیح میدهد که این حقوق‌های بالا به دلیل ترکیب نادری از مهارت‌ها و داشتن مدارک پیشرفته در این علم نوظهور است.
میزان درآمد متخصصین هوش مصنوعی در ایران نیز وضعیت نسبتاً خوبی دارد. متخصصین هوش مصنوعی این روزها باوجود شرایط کرونا و مجازی شدن بسیاری از امور، وضعیت شغلی مناسبی را به‌خصوص در کلان‌شهرهای تهران، اصفهان و مشهد دارند. متقاضیان کار در این بخش هم به صورت دورکار و هم حضوری در حال فعالیت هستند و درآمدهای خوبی نیز کسب می‌کنند.
در زمینه میزان حقوق متخصصین هوش مصنوعی در ایران آمار دقیقی در دست نیست، اما با بررسی سایت‌های کاریابی مانند «جابینجا» حدود قیمتی بین میزان حقوق تعیین‌شده توسط وزارت کار تا 28.000.000 تومان به چشم می‌خورد. این اختلافات قیمت به عواملی چون میزان تحصیلات، سابقه کار، حجم مسئولیت‌ها، دانش و مهارتهای فردی و همچنین حوزه کاری افراد بستگی دارد.
برای پیشرفت در مشاغل هوش مصنوعی در چه زمینه‌هایی باید توانایی کسب کنیم؟
هوش مصنوعی یکی از هیجان‌انگیزترین و سریع‌ترین فناوری‌های در حال رشد در میان فناوری‌های نوین محسوب می‌شود و کسبوکارها و سازمان‌ها از هوش مصنوعی در عملیات‌های خود استفاده می‌کنند. هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که با ایجاد برنامه‌ها و خدمات نوآورانه‌ای که می‌توانند کیفیت زندگی را بهبود بخشند، عملیات تجاری را کارآمدتر کند، پیچیدگی‌ها را کاهش دهد و همچنین مشاغل، اقتصادها و جوامع را متحول کند.
در واقع، متخصصان هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف، از خودرو، تولید و پزشکی گرفته تا امنیت سایبری، نرم‌افزار و اینترنت اشیاء تقاضاهای کاری بالایی دارند. بر اساس پژوهش‌های ZipRecruiter، متوسط حقوق برای مشاغل هوش مصنوعی در ایالات‌متحده، حدود ۱۲۰ هزار دلار در سال است. این امر منجر به افزایش تقاضا برای افراد حرفه‌ای با مهارتهای هوش مصنوعی شده است، اما برای استخدام در مشاغل مبتنی بر هوش مصنوعی به چه مهارت‌هایی نیاز دارید؟ هوش مصنوعی رشته‌ای با چند گرایش گوناگون است که هم به مهارتهای فنی و هم مهارتهای غیرفنی نیاز دارد.
در این بخش، ما برخی از مهم‌ترین توانایی‌هایی را مورد بررسی قرار می‌دهیم که برای یک شغل موفق در هوش مصنوعی نیاز دارید.
مهارتهای فنی، پایه‌و‌اساس هر حرفه هوش مصنوعی
برای درک و پیاده‌سازی مفاهیم و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، باید پیشینه قوی در مهارتهای فنی همچون ریاضیات، آمار، علوم رایانه و برنامه‌نویسی داشته باشید. همچنین شما باید درک کاملی از مفاهیم ریاضی و آماری مانند حساب دیفرانسیل و انتگرال، معادلات دیفرانسیل، جبر خطی، عملیات ماتریس، اعداد مختلط، رگرسیون خطی و مرتبه بالاتر، رگرسیون لجستیک، تحلیل عددی، احتمال، پیش‌بینی، الگوریتم‌های بیزی و منطق داشته باشید. این مهارتهای فنی به شما در انجام تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، بهینه‌سازی، مدل‌سازی، استنتاج و تصمیم‌گیری در هوش مصنوعی کمک می‌کند.
هوش مصنوعی نیازمند یک پایه قوی در ریاضیات و آمار
این مهارت‌ها در الگوریتم‌های یادگیری ماشین، که ستون فقرات هوش مصنوعی را تشکیل می‌دهند، اساسی هستند. جبر خطی، حساب دیفرانسیل و انتگرال، احتمالات و آمار برای متخصصان هوش مصنوعی لازم است تا منطق پشت الگوریتم‌ها، نحوه توسعه آن‌ها و نحوه بهینه‌سازی آن‌ها را درک کنند.
تسلط به زبان‌های برنامه‌نویسی، اولین شرط حرفه‌ای شدن در هوش مصنوعی
افراد حرفه‌ای در مشاغل هوش مصنوعی باید به زبان‌های برنامه‌نویسی مانند Python، R، Java و C++ مسلط باشند. به‌طور خاص، پایتون به دلیل سادگی و فراوانی کتابخانه‌های موجود، به‌طور گسترده در توسعه هوش مصنوعی استفاده می‌شود. R همچنین برای تجزیه‌وتحلیل آماری و تجسم داده‌ها مفید است، درحالی‌که جاوا و C++ برای توسعه سامانه‌های پیچیده هوش مصنوعی مناسب هستند.
یادگیری ماشینی، جنبه حیاتی هوش مصنوعی
متخصصان هوش مصنوعی باید درک کاملی از مبحث یادگیری ماشینی داشته باشند. حرفه‌ای‌ها باید با الگوریتم‌های یادگیری ماشین مانند درخت تصمیم، شبکه‌های عصبی و ماشین‌های بردار پشتیبان و همچنین کاربردهای آن‌ها در حوزه‌های مختلف آشنا باشند.
یادگیری عمیق، اصل اساسی برای انجام وظایف پیچیده هوش مصنوعی
یادگیری عمیق زیرمجموعه‌ای از یادگیری ماشینی است که برای ساخت شبکه‌های عصبی که می‌توانند وظایف پیچیده‌ای مانند تشخیص تصویر و پردازش زبان طبیعی را انجام دهند، بسیار مهم است. افراد حرفه‌ای در مشاغل هوش مصنوعی باید درک درستی از الگوریتم‌های یادگیری عمیق مانند شبکه‌های عصبی کانولوشن (CNN) و شبکه‌های عصبی تکراری (RNN) داشته باشند، تا شبکه‌های عصبی را توسعه و بهینه کنند.
پردازش زبان طبیعی، یک شرط مهم برای متخصص شدن در هوش مصنوعی
NLP توانایی ماشین‌ها برای درک، تفسیر و پاسخ به زبان انسان است. متخصصان هوش مصنوعی باید درک کاملی از تکنیک‌های NLP، مانند تجزیه‌وتحلیل احساسات، مدل‌سازی موضوع و شناسایی موجودیت، برای ساخت ربات‌های چت، دستیارهای صوتی و سایر برنامه‌های مبتنی بر NLP داشته باشند.
حل مسئله یک مهارت کلیدی در مشاغل هوش مصنوعی
متخصصان هوش مصنوعی باید راه‌حل‌های نوآورانه‌ای برای مشکلات پیچیده ایجاد کنند و این امر مستلزم خلاقیت، تفکر انتقادی و توانایی تجزیه یک مشکل به وظایف کوچک‌تر و قابل مدیریت است.
تجسم داده‌ها، لازمه هر جایگاه شغلی هوش مصنوعی
متخصصان هوش مصنوعی باید توانایی ارائه داده‌های پیچیده را به شیوه‌ای قابل‌درک داشته باشند. تجسم داده‌ها مهارتی است که در مشاغل هوش مصنوعی ضروری است، زیرا به انتقال نتایج تجزیه‌وتحلیل داده‌ها به ذینفعان غیر فنی کمک می‌کند.
نتیجه آنکه مشاغل هوش مصنوعی به ترکیبی از مهارتهای فنی و نرم نیاز دارند. حرفه‌ای‌ها باید پایه‌ای قوی در ریاضیات و آمار، زبان‌های برنامه‌نویسی، یادگیری ماشینی، یادگیری عمیق و پردازش زبان طبیعی داشته باشند. علاوه بر این، آن‌ها باید دارای مهارتهای حل مسئله، تفکر انتقادی و تجسم داده‌ها برای موفقیت در این زمینه باشند. همان‌طور که هوش مصنوعی به رشد خود ادامه میدهد، این مهارت‌ها تقاضای بالایی خواهند داشت و مشاغل هوش مصنوعی را به یکی از امیدوارکننده‌ترین مشاغل در صنعت فناوری تبدیل می‌کند.
مشاغل هوش مصنوعی در آینده چگونه خواهند بود؟
هوش مصنوعی مدتی است که در بازار کار به یکی از کلمات کلیدی تبدیل شده است، با توسعه شتابان فناوری، انتظار می‌رود مشاغل هوش مصنوعی در آینده، رشد قابل‌توجهی داشته باشند. در واقع، هوش مصنوعی یکی از مهارتهای موردتقاضا در بازار کار فعلی محسوب می‌شود؛ حال بیاید تصور کنیم مشاغل هوش مصنوعی در آینده چگونه خواهند بود؟
توسعه‌دهنده نرم‌افزار هوش مصنوعی
همان‌طور که فناوری هوش مصنوعی در حال تکامل است، توسعه‌دهندگان نرم‌افزار هوش مصنوعی برای ایجاد و نگهداری برنامه‌های نرم‌افزاری موردنیاز هستند که می‌توانند هوش انسانی را شبیه‌سازی کنند و مشکلات پیچیده را حل کنند. توسعه‌دهندگان نرم‌افزار هوش مصنوعی الگوریتم‌ها، کدها و راه‌حل‌های نرم‌افزاری را آزمایش خواهند کرد. در آینده، توسعه‌دهندگان نرم‌افزار هوش مصنوعی نقش مهمی در ایجاد سامانه‌های هوشمندی خواهند داشت که می‌توانند تصمیمات مستقل بگیرند، از داده‌ها بیاموزند و خود را بهبود بخشند.
مهندس یادگیری ماشین
یادگیری ماشینی زیرمجموعه‌ای از هوش مصنوعی است که شامل آموزش ماشین‌ها برای یادگیری از داده‌ها، شناسایی الگوها و پیش‌بینی می‌شود. مهندسان یادگیری ماشین مسئول طراحی و پیاده‌سازی الگوریتم‌های یادگیری ماشین، ساخت و نگهداری زیرساخت‌های یادگیری ماشین و توسعه مدل‌های یادگیری ماشین خواهند بود. در آینده، مهندسان یادگیری ماشینی با تقاضای زیادی روبه‌رو خواهند شد، زیرا شرکت‌های بیشتری به دنبال ادغام یادگیری ماشین در محصولات و خدمات خود هستند.
دانشمند داده
دانشمندان داده مسئول جمع‌آوری، تجزیه‌وتحلیل و تفسیر مجموعه داده‌های پیچیده هستند. آن‌ها از مدل‌های آماری، داده‌کاوی و الگوریتم‌های یادگیری ماشینی برای شناسایی الگوها و روندها در داده‌ها استفاده می‌کنند. در آینده، دانشمندان داده با توسعه‌دهندگان نرم‌افزار هوش مصنوعی و مهندسان یادگیری ماشین همکاری نزدیکی خواهند داشت، تا سامانه‌های هوشمندی را طراحی و توسعه دهند که بتوانند بر اساس داده‌ها پیش‌بینی‌های دقیقی انجام دهند.
مهندس رباتیک
با پیشرفت فناوری هوش مصنوعی، مهندسان رباتیک نقش اساسی در طراحی و ساخت ربات‌هایی خواهند داشت که می‌توانند وظایف پیچیده‌ای را انجام دهند. مهندسان رباتیک روی توسعه ربات‌های هوشمندی کار خواهند کرد که می‌توانند به‌طور مستقل عمل کنند، از محیط خود بیاموزند و با انسان‌ها تعامل داشته باشند. در میان مشاغل هوش مصنوعی در آینده، مهندسان رباتیک با تقاضای زیادی روبه‌رو خواهند شد، زیرا شرکت‌های بیشتری به دنبال خودکارسازی عملیات خود و بهبود کارایی هستند.
کارشناس اخلاق هوش مصنوعی
با فراگیرتر شدن فناوری هوش مصنوعی، متخصصان اخلاق هوش مصنوعی نقش اساسی در حصول اطمینان از طراحی و استفاده از سامانه‌های هوش مصنوعی به شیوه‌ای اخلاقی و مسئولانه خواهند داشت. متخصصان اخلاق هوش مصنوعی با توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی همکاری خواهند کرد، تا سوگیری‌های احتمالی را شناسایی کنند، از شفافیت اطمینان حاصل کنند و سامانه‌هایی را طراحی کنند که منصفانه و بی‌طرفانه باشند. در آینده، متخصصان اخلاق هوش مصنوعی تقاضای زیادی خواهند داشت، زیرا شرکت‌های بیشتری به دنبال توسعه سامانه‌های هوش مصنوعی قابل‌اعتماد و شفاف هستند.
به‌نظر می‌رسد آینده مشاغل هوش مصنوعی امیدوارکننده باشد و تقاضای فزاینده‌ای برای متخصصان هوش مصنوعی وجود خواهد داشت. مشاغل ذکرشده، تنها تعدادی از مشاغل مرتبط با هوش مصنوعی هستند که در آینده تقاضای زیادی خواهند داشت. با پیشرفت فناوری هوش مصنوعی، فرصت‌ها و مشاغل جدیدی پدیدار می‌شوند و فرصتهای هیجان‌انگیزی را برای متخصصان هوش مصنوعی ایجاد می‌کنند.
رشته هوش مصنوعی و جایگاه آن در دانشگاه‌های معتبر جهانی
رشته هوش مصنوعی، یکی از رشته‌های آکادمیک است که با سرعت در دانشگاه‌های معتبر جهان رشد می‌کند و دانشگاه‌های معتبر متعددی در سراسر جهان دوره‌ها و برنامه‌هایی را ارائه می‌دهند که به تحقیقات هوش مصنوعی اختصاص دارد. با توجه به اهمیت چشمگیر هوش مصنوعی در طیف گسترده‌ای از صنایع، تقاضا برای متخصصان در این زمینه همچنان در حال افزایش است. پژوهش‌های مبتنی بر هوش مصنوعی حوزه‌های مختلفی از جمله علوم کامپیوتر، ریاضیات، روان‌شناسی، فلسفه و علوم اعصاب را در بر می‌گیرد. در نتیجه، برنامه‌ها و دوره‌های هوش مصنوعی را می‌توان در دپارتمان‌ها و پردیس‌های گوناگون دانشگاه‌های جهان یافت. برخی از دانشگاه‌ها و حتی مدارس یا مؤسسات، امکانات کاملی دارند که به رشته هوش مصنوعی می‌پردازند.
طبق رتبه‌بندی US News & World Report در سال ۲۰۲۲، ۱۰ دانشگاه برتر جهان که در رشته هوش مصنوعی فعالیت دارند، عبارت‌اند از:
۱. مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT)
۲. دانشگاه استنفورد
۳. دانشگاه کارنگی ملون
۴. دانشگاه کالیفرنیا – برکلی
۵. دانشگاه هاروارد
۶. دانشگاه آکسفورد
۷. دانشگاه کمبریج
۸. ETH زوریخ
۹. دانشگاه تورنتو
۱۰. دانشگاه کلمبیا
بیشتر بخوانید: جزئیات تحصیل در داخل و خارج از ایران در رشته هوش مصنوعی
ارزیابی ۱۰ دانشگاه برتر جهان در رشته هوش مصنوعی
این دانشگاه‌ها برنامه‌های تحصیلی مختلف، مراکز پژوهشی و دوره‌های مرتبط با هوش مصنوعی را ارائه می‌دهند که موضوعاتی مانند یادگیری ماشینی، یادگیری عمیق، شبکه‌های عصبی، محاسبات شناختی، پردازش زبان طبیعی، بینایی ماشینی، رباتیک و غیره را پوشش می‌دهند. آن‌ها همچنین با شرکای صنعتی و سازمان‌های دولتی همکاری دارند، تا با کمک هوش مصنوعی، برای مشکلات و چالش‌های دنیای واقعی راه‌حل پیدا کنند.
برای مثال، یکی از دانشگاه‌های برتر برای تحقیقات هوش مصنوعی، مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) در ایالات‌متحده است. MIT سابقه طولانی در تحقیقات هوش مصنوعی دارد و آزمایشگاه علوم کامپیوتر و هوش مصنوعی (CSAIL) یکی از بزرگترین آزمایشگاه‌های تحقیقاتی هوش مصنوعی در جهان است. CSAIL دارای بیش از هزار عضو، از جمله استادان، دانشجویان و کارکنان تحقیقاتی است که به پیشرفت زمینه هوش مصنوعی اختصاص داده شده‌اند.
یکی دیگر از دانشگاه‌های برتر برای تحقیقات هوش مصنوعی، دانشگاه استنفورد در ایالات‌متحده است. استنفورد دارای تعدادی مرکز تحقیقاتی است که به هوش مصنوعی اختصاص داده شده‌اند، از جمله آزمایشگاه هوش مصنوعی استنفورد SAIL است که بر یادگیری ماشینی، پردازش زبان طبیعی و رباتیک تمرکز دارد. SAIL علاقه‌مندان زیادی را فارغ‌التحصیل کرده که در شرکت‌های بزرگی مانند گوگل و فیس‌بوک کار می‌کنند.
در بریتانیا، دانشگاه آکسفورد یک مؤسسه پیشرو برای تحقیقات رشته هوش مصنوعی است. این دانشگاه دارای یک گروه تحقیقاتی اختصاصی هوش مصنوعی به نام «مؤسسه رباتیک آکسفورد» است که بر یادگیری ماشین، بینایی ماشینی و دانش رباتیک تمرکز دارد. این مؤسسه با تعدادی از شرکت‌های مطرح از جمله BMW، Airbus و Microsoft همکاری می‌کند. در آسیا، دانشگاه ملی سنگاپور (NUS) یک مؤسسه برتر برای تحقیقات هوش مصنوعی است. NUS یک مؤسسه تحقیقاتی اختصاصی هوش مصنوعی به نام «مؤسسه علوم داده» (IDS) دارد که بر روی یادگیری ماشینی، پردازش زبان طبیعی و بینایی ماشینی تمرکز کرده است. IDS با بسیاری از شرکای صنعتی‌اش، از جمله گوگل و مایکروسافت همکاری دارد. سرانجام، در اروپا، مؤسسه فناوری فدرال سوئیس (ETH Zurich) یک مؤسسه برتر برای تحقیقات هوش مصنوعی است که با یک گروه تحقیقاتی اختصاصی هوش مصنوعی، به نام «آزمایشگاه یادگیری ماشینی و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها»، بر یادگیری ماشینی و داده‌کاوی تمرکز دارد. این آزمایشگاه فارغ‌التحصیلان برجسته بسیاری را به شرکت‌های برتر فناوری مانند گوگل و آمازون فرستاده است.
زیرشاخه‌ها و گرایش‌های رشته هوش مصنوعی
هوش مصنوعی یک رشته واحد نیست، بلکه مجموعه‌ای از زیرشاخه‌ها و گرایش‌های گوناگون است که جنبه‌های مختلف «رفتار هوشمند در جهان دیجیتال و ماشینی» را مورد بررسی قرار میدهد. برخی از گرایش‌های اصلی رشته هوش مصنوعی که در دانشگاه‌های معتبر دنیا تدریس می‌شوند، عبارت‌اند از:
یادگیری ماشین: مطالعه الگوریتم‌ها و مدل‌های آماری که رایانه‌ها را قادر می‌سازد، از داده‌ها یاد بگیرند و پیش‌بینی کنند یا تصمیم بگیرند.
یادگیری عمیق: زیرمجموعه‌ای از یادگیری ماشینی که از شبکه‌های عصبی مصنوعی برای یادگیری از مقادیر زیادی داده و انجام کارهای پیچیده، مانند تشخیص تصویر، پردازش زبان طبیعی و سنتز گفتار استفاده می‌کند.
شبکه‌های عصبی: نوعی مدل محاسباتی که ساختار و عملکرد نورون‌های بیولوژیکی را تقلید می‌کند و می‌تواند از داده‌ها با تنظیم وزن اتصالات بین گره‌ها یاد بگیرد.
محاسبات شناختی: گرایشی از رشته هوش مصنوعی که هدف آن ایجاد سامانه‌هایی است که می‌توانند به روش‌های طبیعی با انسان‌ها تعامل داشته باشند، مانند درک زبان طبیعی، استدلال و یادگیری از بازخورد.
پردازش زبان طبیعی: گرایشی از رشته هوش مصنوعی که با تجزیه‌وتحلیل و تولید زبان طبیعی، مانند تشخیص گفتار، ترجمه ماشینی، تجزیه‌وتحلیل احساسات و خلاصه‌سازی متن، سروکار دارد.
بینایی ماشینی: یکی از گرایش‌ها و زیرمجموعه‌های رشته هوش مصنوعی که بر روی توانمند ساختن رایانه‌ها، برای درک و فهم داده‌های بینایی تمرکز دارد، مانند تشخیص چهره، تشخیص اشیاء، تقسیم‌بندی صحنه و تشخیص نوری کاراکترها.
شبکه‌های عصبی مصنوعی: نوعی مدل محاسباتی که ساختار و عملکرد نورون‌های بیولوژیکی مغز را تقلید می‌کند و می‌تواند از داده‌ها با تنظیم وزن اتصالات بین گره‌ها را یاد بگیرد.
در خاتمه، باید بگوییم رشته هوش مصنوعی به یک حوزه مهمی در دانشگاه تبدیل شده است، به طوری که بسیاری از دانشگاه‌های معتبر در سراسر جهان، دوره‌ها و برنامه‌هایی را به تحقیقات هوش مصنوعی اختصاص می‌دهند. از آنجایی که هوش مصنوعی در طیف گسترده‌ای از صنایع، همچنان پیشتاز است، لذا تقاضا برای متخصصان در این زمینه افزایش پیدا کرده است و به همین خاطر دانشگاه‌های معتبر جهان نیز نقش مهمی در پیشرفت رشته هوش مصنوعی و آموزش نسل بعدی پژوهشگران و کارشناسان هوش مصنوعی خواهند داشت. دانشگاه‌های برتر جهان، فرصتهای مختلفی را برای دانشجویان و پژوهشگران فراهم می‌کنند، تا تحصیلات و پژوهش‌های رشته هوش مصنوعی را دنبال کنند و همچنین با دیگر کارشناسان و ذینفعان این زمینه، همکاری داشته باشند.
تحصیلات موردنیاز بازار کار در رشته هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی از رشته‌هایی است که بازار کار را از جهات مختلف متحول می‌کند. این رشته به‌طور گسترده در چندین صنعت مانند مراقبت‌های بهداشتی، مالی، تجارت الکترونیک و حمل‌ونقل پذیرفته شده است و به همین خاطر نیز تقاضا برای استخدام متخصصان و دانش‌آموختگان رشته هوش مصنوعی افزایش یافته است. اگر می‌خواهید شغلی مناسب در بازار کارِ رشته هوش مصنوعی داشته باشید، باید تحصیلات موردنیاز بازار کار در رشته هوش مصنوعی را بشناسید و در این زمینه‌ها دانش کسب کنید:
ریاضیات و آمار پایه و اساس هوش مصنوعی
شما باید درک کاملی از حساب دیفرانسیل و انتگرال، جبر خطی، احتمالات و آمار داشته باشید. این موضوعات برای ساخت و آموزش مدل‌های هوش مصنوعی و همچنین تجزیه‌وتحلیل داده‌ها برای پیش‌بینی و تصمیم‌گیری استفاده می‌شوند. برای برتری در این زمینه، باید پیشینه ریاضی قوی داشته باشید.
کامپیوتر دانش ضروری در زمینه هوش مصنوعی
شما باید به زبان‌های برنامه‌نویسی مانند پایتون، R و جاوا مسلط باشید و همچنین در زمینه توسعه نرم‌افزار و سیستمهای کامپیوتری نیز تجربه کسب کنید. همچنین باید الگوریتم‌ها، ساختارهای داده و پایگاه‌های داده را که برای توسعه و استقرار برنامه‌های هوش مصنوعی استفاده می‌شوند، درک کنید.
یادگیری ماشینی دانش زیرمجموعه هوش مصنوعی
بر توسعه الگوریتم‌هایی تمرکز دارد که می‌توانند از داده‌ها یاد بگیرند. این یک مهارت ضروری در زمینه هوش مصنوعی است، زیرا برای ساخت و آموزش مدل‌های هوش مصنوعی استفاده می‌شود. شما باید با یادگیری تحت نظارت و بدون نظارت و همچنین تکنیک‌های یادگیری عمیق، مانند شبکه‌های عصبی کانولوشنال و شبکه‌های عصبی تکراری، آشنا باشید.
پردازش زبان طبیعی یکی از گرایش‌های در رشته هوش مصنوعی
زبان‌شناسی ماشینی، یکی از گرایش‌هایی است که به تعامل بین رایانه و زبان انسان می‌پردازد. از آن برای توسعه برنامه‌هایی مانند چت‌بات‌ها، مترجمان زبان و سیستمهای تشخیص صدا استفاده می‌شود. برای موفقیت در این زمینه، باید پیشینه قوی در زبان‌شناسی و همچنین یادگیری ماشینی و دانش رایانه داشته باشید.
علم داده یک مهارت بسیار مهم در زمینه هوش مصنوعی
علم داده عمل استخراج بینش و دانش از داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری و محاسباتی است. این یک مهارت بسیار مهم در زمینه هوش مصنوعی است، زیرا برای توسعه و آموزش مدل‌های هوش مصنوعی استفاده می‌شود. شما همچنین باید با ابزارهای دستکاری و تجسم داده‌ها و تکنیک‌های مدل‌سازی و تحلیل آماری نیز آشنا باشید.
رباتیک حوزه‌ای بین رشته‌ای متشکل از مکانیک و هوش مصنوعی
در میان تحصیلات موردنیاز بازار کار در رشته هوش مصنوعی، رباتیک یک شاخه «بین‌رشته‌ای» میان مکانیک و هوش مصنوعی است که شامل طراحی، ساخت، بهره‌برداری و استفاده از ربات‌ها می‌شود. این یک مهارت ضروری در زمینه هوش مصنوعی است، زیرا برای توسعه برنامه‌هایی مانند وسایل نقلیه خودران و هواپیماهای بدون سرنشین استفاده می‌شود. برای برتری در این زمینه باید پیشینه قوی در مهندسی مکانیک، مهندسی برق و دانش کامپیوتر داشته باشید.
مشاغل مبتنی بر رشته هوش مصنوعی
مشاغل زیادی مبتنی بر رشته هوش مصنوعی وجود دارند که کار کردن در آن‌ها با درجه‌های مختلفی از دانش و مسئولیت امکان‌پذیر می‌شود. برخی از کارهای مبتنی بر رشته هوش مصنوعی، بر اساس آنچه لینکدین معرفی کرده عبارت‌اند از:
مدیر بخش تحلیل: بخش‌های تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و انبار داده‌ها را هدایت می‌کند و مسئولیت تحقیق، توسعه و اجرای سامانه‌های داده مربوطه را بر عهده دارد.
دانشمند اصلی: طراحی، اجرا و مستندسازی آزمایش‌های پژوهشی در بسیاری از زمینه‌ها و صنایع، به‌عنوان بخشی از یک گروه تحقیقاتی.
مهندس یادگیری ماشین: برنامه‌هایی تولید می‌کند که ماشین‌ها را خودکار و هوشمند می‌سازد.
مهندس بینایی ماشین: از تحقیقات بینایی ماشین و یادگیری ماشین برای حل مشکلات دنیای واقعی، در زمان واقعی استفاده می‌کند.
دانشمند داده: از کدنویسی و سایر برنامه‌نویسی‌های رایانه‌ای برای جمع‌آوری و ذخیره کارآمد داده‌ها، استفاده می‌کند.
مهندس داده: راه‌هایی برای بهبود کیفیت و قابلیت اطمینان داده‌ها و ترکیب اطلاعات جدید برای ایجاد قالب‌هایی پیدا می‌کند که ماشین‌ها می‌توانند آن‌ها را بخوانند و بفهمند.
مهندس الگوریتم: به مشتریان کمک می‌کند، تا روندهای داده‌های مهم‌تر را درک کنند و در مورد این روندها گزارش دهند.
کارشناس رایانه: طراحی کاربردهای نوآورانه برای فناوری محاسباتی جدید و موجود، حل مشکلات محاسباتی در صنایع مختلف.
آمارشناس: تئوری‌ها و روش‌های مختلف ریاضی یا آماری را برای جمع‌آوری و توضیح یافته‌های داده‌های عددی، برای یک پروژه معین را ایجاد یا استفاده می‌کند.
مهندس محقق: از یافته‌های پژوهشی آکادمیک، برای ایجاد پاسخی قابل‌اعتماد برای مشکلات موجود استفاده می‌کند.
برای به‌دست آوردن شغلی مبتنی بر رشته هوش مصنوعی، فرد باید سطح خاصی از تحصیلات داشته باشد که دانش و مهارتهای او را در این زمینه نشان دهد. اگر می‌خواهید شغلی در بازارِ هوش مصنوعی پیدا کنید، باید پیش‌زمینه‌ای قوی در ریاضیات، دانش کامپیوتر، یادگیری ماشینی، پردازش زبان طبیعی، علم داده و دانش رباتیک داشته باشید.
ضروری است که شما به‌طور مداوم مهارت‌ها و دانش خود را به‌روز کنید، زیرا رشته هوش مصنوعی به‌طور مدام در حال پیشرفت است. با شناخت و آموزش مناسب، می‌توانید شغلی موفق در این رشته هیجان‌انگیز و نوآورانه داشته باشید.
شرکت‌های هوش مصنوعی چگونه آینده جهان را می‌سازند؟
شرکت‌های هوش مصنوعی در حال ساخت آینده جهان هستند و نمای کلی جهان پیرامون ما در آینده، به تلاش، کوشش و تصمیم‌های آن‌ها بستگی دارد. دستاوردهای این شرکت‌های هوش مصنوعی، از مراقبت‌های بهداشتی گرفته تا امور مالی، آموزش و حمل‌ونقل، تقریباً در هر صنعتی اعمال می‌شود و تأثیر آن را حتی حالا هم می‌توان به‌روشنی دید.
در این بخش قرار است بررسی کنیم که شرکت‌های هوش مصنوعی چگونه آینده جهان را در 5 صنعت اصلی و سرنوشت‌ساز دست‌خوش تغییر می‌سازند:
1- پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی
در آینده، هوش مصنوعی مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی را از چندین جهت متحول خواهد کرد. برای مثال، سامانه‌های تشخیصِ مبتنی بر هوش مصنوعی، می‌توانند به پزشکان در شناخت سریع و دقیق بیماری‌ها کمک کنند و این می‌تواند نتایج درمانِ بیمار را بهبود ببخشد. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند برای «تجزیه‌وتحلیل مقادیر زیادی از داده‌های بیمار»، برای «شناسایی روندها» و توسعه «برنامه‌های درمانی شخصی» نیز استفاده شود. شرکت‌های هوش مصنوعی مانند IBM Watson Health و BenevolentAI در خط مقدم این انقلاب هستند و راه‌حل‌های نوآورانه مراقبت‌های بهداشتی مبتنی بر هوش مصنوعی را توسعه می‌دهند.
2- دارایی، اقتصاد و سرمایهگذاری
هوش مصنوعی اقتصاد را نیز متحول می‌کند. سامانه‌های معاملاتی مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند، مقادیر زیادی از داده‌های مالی را برای شناسایی روندها و پیش‌بینی حرکت‌های آینده بازار، تجزیه‌وتحلیل کنند. همچنین می‌توان از هوش مصنوعی برای پیشرفت و تحلیل راهبُردهای سرمایهگذاری شخصی نیز استفاده کرد. شرکت‌های هوش مصنوعی مانند H20.ai و Numerai در حال توسعه راه‌حل‌های مالی پیشرفته مبتنی بر هوش مصنوعی هستند.
3- تحصیلات و آموزش
هوش مصنوعی آموزش را از چند جهت متحول می‌کند. برای مثال، سامانه‌های آموزشی مبتنی بر هوش مصنوعی، می‌توانند تجربیات یادگیری شخصی‌سازی‌شده را بر اساس نقاط قوت و ضعفِ فردیِ دانش‌آموزان ارائه دهند. همچنین می‌توان از هوش مصنوعی برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های دانش‌آموز، برای شناسایی مناطقی که دانش‌آموزان ممکن است به کمک بیشتری نیاز داشته باشند، استفاده کرد. شرکت‌های هوش مصنوعی مانند Carnegie Learning و Knewton در راه‌حل‌های آموزشی مبتنی بر هوش مصنوعی پیشرو هستند.
4- حمل‌ونقل
هوش مصنوعی حمل‌ونقل را نیز متحول می‌کند. انتظار می‌رود خودروهای خودران که از هوش مصنوعی برای هدایت بهره می‌برند، تصادفات رانندگی را کاهش داده و کارایی ترافیک را افزایش دهند. همچنین می‌توان از هوش مصنوعی، برای بهینه‌سازی مسیرهای حمل‌ونقل و کاهش هزینه‌های آن استفاده کرد. شرکت‌های هوش مصنوعی مانند Waymo و Tesla درحال‌توسعه برخی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های خودروهای خودران در جهان هستند.
5- محیط‌زیست و تغییر اقلیمی
هوش مصنوعی همچنین می‌تواند برای مقابله با برخی از بزرگترین چالش‌های پیش‌روی جهان، مانند تغییرات آب‌وهوا و نگهداری از محیط‌زیست مورد استفاده قرار گیرد. هوش مصنوعی می‌تواند برای تجزیه‌وتحلیل «داده‌های آب‌وهوا»، برای توسعه «مدل‌های آب‌وهوایی دقیق‌تر» و پیش‌بینی «الگوهای آب‌وهوایی آینده» استفاده شود. همچنین می‌توان از هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی سامانه‌های انرژی تجدیدپذیر و کاهش مصرف انرژی نیز استفاده کرد. شرکت‌های هوش مصنوعی مانند ClimateAI و WattTime درحال‌توسعه راه‌حل‌های آب‌وهوایی پیشرفته مبتنی بر هوش مصنوعی هستند.
شرکت‌های هوش مصنوعی، به روش‌های بی‌شماری آینده جهان را شکل می‌دهند. از مراقبت‌های بهداشتی گرفته تا امور مالی، آموزش و حمل‌ونقل، هوش مصنوعی تقریباً در هر صنعتی اعمال می‌شود و تأثیر آن را هم‌اکنون نیز می‌توان احساس کرد.
همان‌طور که هوش مصنوعی به تکامل خود ادامه میدهد، جهان را نیز دگرگون می‌کند؛ ولی نباید فراموش کنیم که هوش مصنوعی یک فناوری یکپارچه نیست، بلکه مجموعه‌ای از کاربردها و موارد استفاده متنوع است که حوزه‌ها و صنایع مختلف را در بر می‌گیرد. هوش مصنوعی می‌تواند به ما کمک کند، تا برخی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی بشر را حل کنیم، مانند مشکلات محیط‌زیست، مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی، آموزش، امنیت و فقر. این فناوری همچنین می‌تواند فرصتهای جدیدی برای نوآوری، رشد و بالا بردن ارزش کسبوکارها و جامعه ایجاد کند. بااین‌حال، هوش مصنوعی خطرات و چالش‌های مهمی، مانند معضلات اخلاقی، تأثیرات اجتماعی، پیامدهای قانونی و تهدیدات امنیتی را نیز به همراه دارد. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند بازارها، مشاغل و مهارتهای موجود را مختل کند و در این فرایند برنده‌ها و بازندگان جدیدی معرفی شوند.
کدام شرکت‌های هوش مصنوعی، رهبری آینده را به دست خواهند گرفت؟
به گفته ایمی وب، استاد آینده‌نگری راهبُردی در دانشگاه نیویورک و بنیان‌گذار مؤسسه Future Today، هوش مصنوعی توسط ۱۰ شرکتی که همه در ایالات‌متحده و چین مستقر هستند، هدایت می‌شود: علی‌بابا، آمازون، اوپن‌ای‌آی، اپل، بایدو، فیس‌بوک، گوگل، آی‌بی‌ام، مایکروسافت و تنسنت.
این شرکت‌های هوش مصنوعی منابع، استعداد، داده‌ها و پلتفرم‌هایی برای تسلط بر چشمانداز هوش مصنوعی و تأثیرگذاری بر توسعه و پذیرش آن در سطح جهانی دارند. این شرکت‌ها سرمایهگذاری زیادی در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی، خرید استارتاپ‌های هوش مصنوعی، ایجاد مشارکت، اتحاد با دیگر بازیگران، راه‌اندازی محصولات و خدمات جدید مبتنی بر هوش مصنوعی کرده‌اند. آن‌ها همچنین در حال رقابت و همکاری با یکدیگر برای گسترش امپراتوری خود هستند؛ ولی این شرکت‌ها چگونه رهبری آینده را به دست خواهند گرفت؟
اپل؛ غول هوشمند دنیای فناوری
این غول فناوری ایالات‌متحده از هوش مصنوعی برای بهبود محصولات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خود مانند آیفون (تلفن هوشمند)، آی‌پد (تبلت)، مک (کامپیوتر)، اپل‌واچ (ساعت هوشمند)، ایرپاد (ایربادهای بی‌سیم)، هوم‌پاد (بلندگوی هوشمند)، Siri (دستیار صوتی)، Face ID (تشخیص چهره) و Apple Music (استریم موسیقی) استفاده می‌کند. اپل همچنین در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی سرمایهگذاری می‌کند، استارتاپ‌های هوش مصنوعی را خریداری می‌کند و با مؤسسات دانشگاهی برای ارتقای قابلیت‌های هوش مصنوعی خود همکاری می‌کند.
فیس‌بوک، از بزرگترین شبکه‌های اجتماعی در جهان
فیس‌بوک یکی از شرکت‌های رتبه‌دار در جدول شرکت‌های هوش مصنوعی برتر در جهان است. این غول رسانه‌های اجتماعی ایالات‌متحده از هوش مصنوعی برای ارتقای کسبوکار اصلی خود در ارتباط افراد و جوامع و همچنین کاوش در حوزه‌های جدید مانند واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و ارزهای دیجیتال استفاده می‌کند. پلتفرم هوش مصنوعی فیس‌بوک، PyTorch، یک چارچوب یادگیری ماشینی منبع باز است که از برنامه‌های هوش مصنوعی مختلف، مانند پردازش زبان طبیعی، بینایی ماشینی، تشخیص گفتار و سامانه‌های توصیه پشتیبانی می‌کند. این شرکت همچنین آزمایشگاه تحقیقات هوش مصنوعی فیس‌بوک (FAIR) را اداره می‌کند؛ یک سازمان تحقیقاتی جهانی که بر گسترش پیشرفته‌ترین فناوری‌های هوش مصنوعی تمرکز دارد.
آمازون؛ غول تجارت الکترونیک ایالات‌متحده
آمازون از هوش مصنوعی برای بهبود تجربه مشتری، عملیات و نوآوری خود استفاده می‌کند. پلتفرم هوش مصنوعی آمازون، AWS، مجموعه‌ای از خدمات هوش مصنوعی مانند آمازون لکس (رابط مکالمه)، شناسایی آمازون (تحلیل تصویر و ویدئو)، آمازون درک (درک زبان طبیعی)، آمازون SageMaker (توسعه و استقرار یادگیری ماشینی) و آمازون کندرا (جستجوی سازمانی) را ارائه میدهد. آمازون همچنین از هوش مصنوعی برای تولید محصولات خود مانند الکسا (دستیار صوتی)، آمازون گو (فروشگاه‌های بدون صندوق‌دار)، آمازون پرایم‌اِیر (تحویل هواپیماهای بدون سرنشین) و آمازون اکو (اسپیکر هوشمند) استفاده می‌کند.
گوگل؛ اولین موتور جستجوگر برتر دنیا
این موتور جستجو با دارا بودن بیشترین سهم بازار، از هوش مصنوعی برای بهبود کسبوکار اصلی خود در جستجوی آنلاین و تبلیغات و همچنین گسترش در حوزه‌های جدیدی مانند رایانش ابری، مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و محاسبات کوانتومی استفاده می‌کند. پلتفرم هوش مصنوعی گوگل، TensorFlow، یک چارچوب یادگیری ماشین منبع باز است که از برنامه‌های هوش مصنوعی مختلف، مانند پردازش زبان طبیعی، بینایی ماشینی، تشخیص گفتار و مدل‌های تولیدی پشتیبانی می‌کند. گوگل همچنین تیم Google Brain را اداره می‌کند، یک گروه تحقیقاتی که هدف آن هوشمند کردن ماشین‌ها و بهبود زندگی مردم است.
علی‌بابا؛ غول تجارت الکترونیک چینی
این شرکت از هوش مصنوعی برای ارتقای کسبوکار اصلی خود در خرده‌فروشی آنلاین و همچنین گسترش در حوزه‌های جدیدی مانند رایانش ابری، امور مالی، مراقبت‌های بهداشتی و شهرهای هوشمند استفاده می‌کند. پلتفرم هوش مصنوعی علی‌بابا، Aliyun، خدمات مختلفی مانند جاسوسی، سانسور، پژوهش، پردازش زبان طبیعی، بینایی ماشینی، تشخیص گفتار، یادگیری ماشینی و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها را به مشتریان و شرکای خود ارائه میدهد. علی‌بابا همچنین آکادمی DAMO را اداره می‌کند؛ یک مؤسسه تحقیقاتی جهانی که بر روی فناوری‌های مرزی مانند محاسبات کوانتومی، محاسبات بیولوژیکی و رابط‌های مغز و رایانه تمرکز دارد.
آی‌بی‌ام، بازیگر اصلی صنعت فناوری
آی‌بی‌ام غول فناوری ایالات‌متحده، از جمله شرکت‌های هوش مصنوعی است که برای تقویت کسبوکار اصلی خود از راه‌حل‌ها و خدمات سازمانی و همچنین نوآوری در زمینه‌های جدیدی، مانند محاسبات شناختی، بلاک‌چین و محاسبات کوانتومی استفاده می‌کند. پلتفرم هوش مصنوعی آی‌بی‌ام، واتسون، مجموعه‌ای از خدمات هوش مصنوعی مبتنی بر ابر است که می‌تواند زبان طبیعی را درک کند، داده‌ها را تجزیه‌وتحلیل نماید و بینش‌هایی برای حوزه‌ها و صنایع مختلف، مانند مراقبت‌های بهداشتی، مالی، خرده‌فروشی و آموزش ایجاد کند. IBM همچنین آزمایشگاه تحقیقاتی IBM را اداره می‌کند، یک سازمان تحقیقاتی جهانی که تحقیقات بنیادی و کاربردی در هوش مصنوعی و زمینه‌های مرتبط انجام میدهد.
مایکروسافت؛ بزرگترین شرکت نرم‌افزاری دنیا
این بازیگر اصلی بازار سخت‌افزار هم از هوش مصنوعی، برای ارتقای کسبوکار اصلی خود در سامانه‌های عامل و نرم‌افزارهای بهره‌وری و همچنین تنوع بخشیدن به حوزه‌های جدیدی مانند رایانش ابری، بازی و واقعیت ترکیبی استفاده می‌کند. پلتفرم هوش مصنوعی مایکروسافت، Azure AI، مجموعه‌ای از خدمات هوش مصنوعی مبتنی بر ابر است که می‌تواند وظایفی مانند پردازش زبان طبیعی، بینایی ماشینی، تشخیص گفتار، یادگیری ماشینی و جستجوی شناختی را انجام دهد. این شرکت همچنین سرمایهگذاری کلانی روی اوپن‌ای‌آی انجام داده و بیشتر سهام آن را خریده است. همچنین آزمایشگاه تحقیقاتی مایکروسافت را نیز اداره می‌کند؛ یک سازمان پژوهش جهانی که تحقیقات پیشرفتهای در زمینه هوش مصنوعی و زمینه‌های مرتبط انجام میدهد.
بایدو؛ بزرگترین موتور جستجوگر چینی
غول اینترنتی چینی از هوش مصنوعی برای بهبود کسبوکار اصلی خود، یعنی جستجو و تبلیغات آنلاین و همچنین تنوع بخشیدن به حوزه‌های جدیدی مانند رایانش ابری، رانندگی خودکار، دستگاه‌های هوشمند و مراقبت‌های بهداشتی استفاده می‌کند.
تنسنت، یکی از بزرگترین شرکت‌های فناوری در جهان
این غول اینترنتی چینی از هوش مصنوعی برای ارتقای کسبوکار اصلی خود، در بازی‌های آنلاین و رسانه‌های اجتماعی و همچنین ورود به حوزه‌های جدیدی مانند رایانش ابری، سرگرمی و مراقبت‌های بهداشتی استفاده می‌کند. پلتفرم هوش مصنوعی Tencent ،Tencent Cloud، خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی مختلفی، مانند پردازش زبان طبیعی، بینایی ماشینی، تشخیص گفتار، یادگیری ماشینی و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها را به مشتریان و شرکای خود ارائه میدهد. تنسنت از جمله شرکت‌های هوش مصنوعی که یک سازمان تحقیقاتی متمرکز بر توسعه فناوری‌ها و پلتفرم‌های اصلی در هوش مصنوعی به نام آزمایشگاه هوش مصنوعی Tencent را اداره می‌کند.
OPEN AI: خالق شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین مدل زبان بزرگ جهان
OpenAI یک آزمایشگاه تحقیقاتی هوش مصنوعی آمریکایی است که در طول سال‌ها فعالیت خود توانسته پیشرفتهای چشمگیری در زمینه هوش مصنوعی داشته باشد. یکی از برجسته‌ترین دستاوردها و افتخارات این شرکت توسعه و رونمایی از چت‌بات GPT-3 است، یک مدل زبانی آموزش داده شده بر روی مجموعه داده‌های اینترنتی بزرگ که به دلیل توانایی چشمگیرش در تولید زبان انسان‌مانند، به طور گسترده شناخته شده و تا مدت‌ها تیتر اول اخبار فناوری را به خود اختصاص داده بود. OpenAI همچنین سهم قابل‌توجهی در زمینه رباتیک داشته که یکی از نمونه‌های بارز آن انتشار RoboSumo در سال 2017 بوده است.
